مسافران اروپا مواظب باشید

آغاز فصل گرما همیشه همراه است با انواع بیماری‌های عفونی و اسهالی كه هربار جامعه‌ای را درگیر خود می‌كنند. این‌بار این همه‌گیری از كشور آلمان و یك ماده غذایی محبوب، یعنی خیار، جوانه گندم و ماش درمیان مردم شیوع پیدا كرده است. متاسفانه تاكنون گزارش‌ها حاكی است از ابتلا ی800 تا 900 نفر دركل جهان كه متاسفانه 14 نفر از آن‌ها، فوت كرده‌اند. كه البته آلمانی‌ها مدعی شده‌اند كه توانسته‌اند بیماری را مهار كنند در این زمینه با سركارخانم دكتر ژانت سروش متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه گفت‌و‌گویی داشتیم .

---

عارضه اصلی كه دامنگیر این همه‌گیری شده است و آمار مرگ و میر را بالا برده نارسایی كلیه است كه در درجه اول قرار دارد.  علت اصلی مرگ‌و‌میر ناشی از‌آلودگی به ای‌كولای خونریزی‌دهنده بروز سندروم (HUS) است. میكروب عامل بیماری كه به دیواره روده می‌چسبد و باعث زخم و خونریزی می‌شود، سمی تولید می‌كند كه این سم، سیستم ایمنی بدن را به صورتی تحریك می‌كند كه مواد شیمیایی در بدن آزاد می‌كند و تجمع این مواد شیمیایی باعث ایجاد سندروم HUS می‌شود.  این سندروم 3 آسیب جدی به بدن وارد می‌كند كه عبارتند از: نارسایی كلیوی، كم‌خونی شدید و افت شدید پلاكت‌های خونی.  پلاكت‌ها فاكتورهای خونی هستند كه باعث انعقاد خون می‌شوند. كمبود این عوامل در خون باعث می‌شود، فرد دچار خونریزی‌هایی ‌شود كه قطع نمی‌شوند. «لیز» یا دفع هموگلوبین و از كارافتادگی كلیه، همگی با هم عوارض مرگباری به همراه دارند. این 3 اتفاق كه به دلیل بروز این سندروم در بدن فرد اتفاق می‌افتد می‌تواند كشنده باشد، حتی در بهترین مراكز درمانی، یعنی افرادی كه در كشورهای اروپای شرقی و آلمان دچار این بیماری می‌شوند نیز به احتمال 30 تا 40 درصد دچار مرگ می‌شوند.

---

E-coli در واقع عامل گروهی از بیماری‌های اسهالی است كه در كشور ما به میزانی شیوع داشته و درهمه كشورهای دیگر هم دیده شده است. این عامل از علت‌های اصلی شیوع اسهال درفصل تابستان است و شیوع آن منابع مختلفی هم دارد كه می‌تواند ناشی از آلودگی آب، منابع لبنی غیربهداشتی و غیرپاستوریزه یا گوشت آلوده باشد اما نوع خاصی از همین باكتری است كه می‌تواند شبیه «وبا» عمل كند. یعنی با شكم‌درد آغاز شود و با ایجاد اسهال آبكی باعث كم‌آبی شدید در فرد شود. نوع دیگری كه مربوط به بحث روز است، نوعی است كه با اسهال خونی ایجاد می‌شود. «انتروهمولوژیك E-Coil » نام علمی، باكتری ای‌E-Coil  است كه همراه با اسهال خونی است. این نوع ای‌كولای، خاصیتی كه دارد آن است كه سمی تولید می‌كند كه با چسبیدن به دیواره روده، باعث ایجاد زخم و خونریزی رود‌ه‌ای می‌‌‌شود. این سم منجر به خونریزی شدید گوارشی شده كه به صورت اسهال خونی شدید، در بیماران دیده می‌شود.

---

این بیماری مثل هر بیماری عفونی اسهالی، با شكم‌درد و دل‌پیچه شروع می‌شود و ممكن است با استفراغ همراه باشد یا این مورد را نداشته باشد. پس از دل‌پیچه، شخص دچار اسهال آبكی می‌شود كه چندان رقیق نیست. ممكن است این اسهال در ابتدا، همراه با خون نباشد ولی‌ كم‌كم با خونریزی همراه ‌شود. حجم آبی كه بیمار در این بیماری از دست می‌دهد، برعكس اسهالی كه ناشی از وباست، ‌زیاد نیست، درنتیجه آسیبی كه به فرد می‌رسد به دلیل حجم آبی نیست كه از دست می‌دهد بلكه بیشتر به دلیل عوارض اسهال خونی است كه ایجاد می‌شود. كم‌آبی و تحلیل منابع آبی بدن برای كودكان زیر 5 سال و افراد مسن معمولا آسیب بیشتری به بدن می‌رساند كه بیشتر به دلیل جبران دیرهنگام این كم‌آبی صورت می‌گیرد. فرد پس از آلودگی، ابتدا دچار شكم‌درد و اسهال خونی می‌شود كه اگر به موقع به پزشك مراجعه كند و درمان آغاز شود، ممكن است كه بتوان از عوارض آن جلوگیری كرد و در صورتی كه به موقع درمان آغاز نشود ممكن است فرد جان خود را از دست بدهد. یك تفاوت مهم این نوع اسهال خونی با دیگر اسهال‌ها كه با خونریزی همراه است، این است كه این بیماری تب ندارد.

---

نكته مهمی كه باید توجه داشت این است كه این نوع بیماری به درمان‌های آنتی‌بیوتیكی جواب نمی‌دهد و حتی ممكن است باعث تشدید حالات و عوارض بیماری شود. بنابراین توصیه می‌كنم، افراد از درمان خودسرانه با آنتی‌بیوتیكی جدا خودداری كنند و در مراجعه به پزشك نخواهند برای آن‌ها درمان آنتی‌بیوتیك شروع شود. خوشبختانه از این نمونه همه‌گیری تا كنون در ایران دیده نشده است و سعی می‌كنیم با آگاهی‌بخشی، از شیوع و ابتلا به این نوع بیماری جلوگیری كنیم و همچنان توصیه همیشگی را تكرار می‌كنیم؛ شست‌و‌شوی كامل دست بعد از دستشویی و قبل از مصرف غذا و این‌كه غذاها و میوه‌های خام را قبل از مصرف خوب ضدعفونی كنند. كسی كه ناقل میكروب است می‌تواند با ضدعفونی‌كردن دست‌هایش مانع از انتقال این میكروب به دیگر اعضای خانواده‌اش شود

---

راه انتقال این عامل بیماری‌زا، آب آلوده، غذای آلوده و مواد لبنی غیرپاستوریزه است ولی نوع خونریزی‌دهنده آن، از طریق گوشت آلوده منتقل می‌شود. تا این زمان،‌ انگشت اتهام به سمت خیارهای آلوده و جوانه گندم بود ولی سبزی‌های دیگر مثل گوجه‌فرنگی، كاهو، سیر،‌پیاز، كلم،‌ نخودفرنگی و لوبیاسبز هم در این دامنه قرار می‌گیرند. این مواد هم مشكوك به آلودگی هستند . این سازمان همچنین توصیه كرده است، افراد در مصرف این مواد مراقب باشند و تا حد امكان از مصرف خام این سبزی‌ها جلوگیری كنند. به نظر می‌رسد، گوشت گوساله در اپیدمی اخیر، نقش كمتری دارد.

---

برای مسافرانی كه مقصدشان آلمان یا كشورهای اروپای شرقی است، توصیه سازمان جهانی بهداشت این است كه به هیچ‌وجه از سالاد و موادغذایی شامل سبزی‌ها یا گوشت خام و نیم‌پز استفاده نكنند و تا حد امكان از مواد ضدعفونی شده و كاملا استریل بهره بگیرند.  توصیه اساسی و اصلی من به مردم این است، اگر قصد سفر به آلمان یا كشورهای اروپایی مثل دانمارك، سوئیس و... را دارند اگر سفر كاری و اجباری است، رعایت تمام نكات ایمنی را بكنند و اگر قصد از سفر تفریح و گردش است، سفرشان را به تعویق بیندازند یا كلا لغو كنند. در هر صورت حرارت می‌تواند این باكتری را از بین ببرد. این میكروب در دمای 70 تا 80 درجه كاملا از بین می‌رود یعنی اگر گوشت یا سبزی موردنیاز تا این حد حرارت ببیند یا خوب پخت شود و حداقل 10 تا 15 دقیقه هم طول بكشد كاملا ضدعفونی شده و می‌تواند منبع مطمئنی باشد.