كابوس یا همان بختك از كجا می‌آید؟

مجله سیب سبز - عذرا جوانمردی: انسان تقریبا نیمی از عمرش را در خواب می‌گذراند؛ از همین رو در طب سنتی شش اصل ضروری پایه‌های تندرستی هستند كه مساله خواب و بیداری یكی از آنهاست. در صورتی كه آداب صحیح خواب و بیداری رعایت نشود، سلامتی مورد تهدید قرار می‌گیرد و بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی را به وجود می‌آورد.

البته از نظر دكتر علیرضا عباسیان، متخصص طب سنتی همه قانون‌هایی را كه در این مطلب آمده نمی‌توان در مورد كودكان هم صادق دانست. او می‌گوید به‌طور معمول هر فرد بزرگسال باید هشت تا 10 ساعت خواب شب داشته باشد اما محدودیت‌هایی كه برای خواب بزرگسالان در نظر گرفته می‌شود، شامل حال كودكان و نوجوانان نمی‌شود چون افراد كم‌سن و سال غالبا طبع‌شان گرم و خشك است و به ساعات خواب و استراحت كمتری نیاز دارند.

كجا بخوابیم؟

برای داشتن یك خواب خوب نمی‌شود هر جایی خوابید. محل خواب باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد تا خواب باكیفیت و آرامی داشته باشید.

- محل خواب باید ساكت و دنج باشد. جایی را انتخاب كنید كه حتی‌الامكان سر و صداهای كمتری را بشنوید.


- نور محل خواب باید خیلی كم باشد. اگر قرار است در محل پرنوری بخوابید، می‌توانید یك دستمال كوچك روی چشم‌های‌تان بگذارید تا فضا را برای‌تان به شكل تصنعی تاریك كند.
- دمای محل خواب باید معتدل باشد. در هر فصلی اتاق خیلی گرم و اتاق خیلی سرد، مانع خواب خوب می‌شود. این سرما و گرما را با پوشش‌تان هم می‌توانید تعدیل كنید. البته موقع خواب باید دمای خانه كمی سردتر از زمان بیداری باشد چون خون برای خنك كردن به قسمت‌های گرم بدن می‌رود. اگر پاها خنك باشند و بالاتنه و سر در گرما قرار گرفته باشد، خون به سمت سر می‌رود تا آن را خنك كند. در این صورت پرخونی سر اتفاق می‌افتد و باز بی‌خوابی سراغ فرد می‌آید.

- بستر خواب باید صاف و هموار باشد؛ بسترهایی كه پستی و بلندی دارند، برای خواب راحت نیستند. اگر در جایی هستید كه سطح ناهمواری دارد، سعی كنید ابتدا ناهمواری را با استفاده از پتو یا پارچه صاف كنید بعد روی آن بخوابید.

- جایی بخوابید كه در آن احساس امنیت كامل دارید؛ مثلا خوابیدن كنار افراد خانواده و كسانی كه دوست‌شان دارید، احساس امنیت می‌آورد؛همچنین یا خوابیدن زیر تابلویی كه بر دیوار است، ممكن است احساس خطر و ناامنی در شما ایجاد كند و خواب را آشفته كند.

- در خواب سر باید بالاتر از پاها قرار بگیرد تا خون به سختی به قسمت سر برسد. مغز پرخون خواب را از سر می‌پراند. در چنین وضعیتی هرقدر هم فرد خسته باشد، خوابش نخواهد برد. پس این قانون را رعایت كنید و بدون بالش نخوابید.

خواب روز را از دست ندهید

خواب پیش از ظهر بر تندرستی و كیفیت فعالیت‌های روزانه تاثیر مثبتی می‌گذارد. در بعضی از كشورهایی كه بر این تاثیرات به خوبی واقف هستند حتی در ادارات زمان كوتاهی را برای استراحت كاركنان‌شان در نظر گرفته‌اند تا بدین‌وسیله راندمان كاری‌شان را بالا ببرند. البته مدت زمان خواب روزانه هم بسیار مهم است. 15 تا 20 دقیقه خواب پیش از ظهر (به شرط سحرخیزی) و 15 تا 20 دقیقه خواب بعد از ناهار مفید است. ولی بیش از آن، نتیجه عكس خواهد داد.

بعضی عادت دارند بعد از ناهار چند ساعت بخوابند؛ طوری كه قسمت اعظم ظهر را در خواب هستند. توصیه می‌شود هرگز این‌قدر نخوابید چون شما را كسل خواهد كرد و نشاط لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه را از شما می‌گیرد.

توصیه‌هایی برای یك خواب خوب

با توجه به سبك زندگی شلوغ و بی‌نظم امروزی خیلی‌ها از بی‌خوابی یا بد خوابیدن گله می‌كنند. رعایت بعضی نكات ساده می‌تواند این مشكلات را برطرف كند و برای‌تان خوابی آرام بسازد.

- برای شام غذاهای سنگین و چرب نخورید.

- بین شام و زمان خواب دست‌كم باید دو ساعت فاصله بیندازید.

- روی بالش‌تان گلاب بپاشید.

- یك‌سوم پیمانه گلاب را با دوسوم آب و شكر مخلوط كنید و شربت گلاب بنوشید.

- نوشیدن شربت‌های بهارنارنج و بادرنجبویه هم برای خواب مفید است.

- به خودتان عطر بزنید چون باعث رفع انسدادهای عصبی می‌شود.

- تنها نخوابید.

كابوس یا همان بختك از كجا می‌آید؟

كابوس‌هایی كه می‌بینید، صرفا به احوال روانی شما مربوط نمی‌شود. در خواب فكر می‌كنید بیدار هستید و موجود ترسناكی به شما حمله می‌كند ولی قادر به انجام هیچ واكنشی نیستید حتی نمی‌توانید دست و پای‌تان را تكان دهید. به این حالت بختك می‌گویند كه در طب سنتی منشا جسمانی دارد. درواقع نوعی عامل پیش‌آگهی‌دهنده است كه از نوعی اختلال (به عنوان مثال فلج یا آلزایمر) خبر می‌دهد. وقتی كه خواب هستید سرعت جریان عصبی كند است و هر اختلالی بیشتر خودش را نشان می‌دهد. در اصطلاح طب سنتی می‌گویند فرد دچار انسداد مجاری روح شده است.
 

خواب‌تان را تعبیر كنید

در طب سنتی خواب‌ها را به دو دسته تقسیم می‌كنند؛ رویای صادق و رویای كاذب. رویای كاذب در اثر عدم رعایت اصول تندرستی به وجود می‌آید؛ به عنوان مثال بخاراتی كه از غذاها متصاعد می‌شوند، خوابیدن در میان سر و صدا و شلوغی یا خوابیدن در یك مكان سرد، فشار زیادی را به فرد وارد می‌كند. در نتیجه فرد وقتی از خواب بیدار می‌شود می‌گوید خواب‌های بی‌سر و تهی دیده‌ام.

 این قبیل خواب‌ها تعبیری ندارند و نمی‌توان آنها را تحلیل كرد اما رویای صادقه درست نقطه مقابل رویای كاذب قرار می‌گیرد. هر رویای صادقی یك تعبیر دارد و قابل بررسی است.

رنگ‌خواب‌ها‌وسوء‌مزاج‌ها

رنگ‌ها در تعبیر خواب‌ نقش مهمی ایفا می‌كنند. از روی رنگی كه در خواب دیده می‌شود، می‌توان نوع سوء‌مزاج را تشخیص داد.

- دیدن رنگ زرد و آتش در خواب علامت سوء‌مزاج گرم و خشك است.

- دیدن تاریكی و سیاهی در خواب نشان می‌دهد كه فرد سوء‌مزاج سرد و خشك دارد.

- كسانی كه در خواب، خون یا رنگ قرمز می‌بینند، دچار سوء‌مزاج گرم و ‌تر هستند.

- دیدن اشیای سفید و آبی، آب، باران و. . . بر داشتن سوءمزاج سرد و ‌تر دلالت می‌كند.

چرا‌خواب‌ها‌تكرار می‌شوند؟

بعضی از خواب‌ها تكراری هستند و از نظر ما تكرار یك خواب از عمق سوء‌مزاج خبر می‌دهد.

- افرادی که می‌بینند از یك بلندی به پایین پرت می‌شوند، این خواب نشان می‌دهد این افراد سوداوی مزاج هستند.

- افرادی که می‌بینند در حال پرواز هستند،این خواب معلوم می‌كند كه آنها دچار سوء‌مزاج صفراوی شده‌اند.

- افرادی که می‌بینند در حال بحث و مشاجره با دیگران هستند، این قبیل افراد به هر دو نوع سوء‌مزاج سوداوی و صفراوی مبتلا هستند.

- خواب مردگان، فرشتگان و پرندگان را كسانی می‌بینند كه لطافت طبع دارند و امور مادی زندگی آنها را كمتر اسیر شان کرده است.

وقت خاموشی است

برای اینكه باتری بدن‌تان شارژ شود، چه زمان و چقدر باید بخوابید

1. دیر نخوابید

اغلب مردم با توجه به مشغله‌هایی كه دارند معمولا حدود ساعت یك تازه به تختخواب می‌روند که این كار به سلامت‌شان آسیب‌های جدی می‌رساند.

ناراحتی‌هایی مثل خستگی مزمن، افسردگی، بدخلقی، مشكلات گوارشی و مشكلات پوستی نتیجه داشتن سبك خواب غلط است؛  پس به این زمانبندی احترام بگذارید.

2. كافی بخوابید

افراد نرمال در طول شبانه روز به شش تا هشت ساعت خواب احتیاج دارند. بهترین زمان برای خوابیدن ساعت 9 تا یک بامداد است. هر یك ساعت خواب در این زمان با ساعت‌ها خواب در وقت های دیگر برابری می‌كند. طب ایرانی بر این نكته تاكید فراوان دارد اما متاسفانه سبك زندگی در جامعه ما كاملا خلاف این است.

3. وقت‌شناس باشید

گفتیم دلیلی ندارد كه روی ساعات خواب كودك‌تان حساس باشید و به زور او را در طول روز بخوابانید اما به جای اینكه حواس‌تان به میزان خواب كودك‌تان باشد، كافی است روی خواب شب پافشاری كنید. كودكان و نوجوانان باید عادت كنند ساعت 9 یا 10 هر شب به تختخواب بروند و بخوابند.