صحبت درباره مسائل جنسی با فرزند

چگونگی صحبت درباره مسائل جنسی با فرزندمان در سنین مختلف:والدین باید بدانند که برای آغاز آموزش جنسی، سن مشخص و ثابتی وجود ندارد و صبر کردن تا زمانی که کودک به مدرسه رود و در آنجا اطلاعاتی در زمینه امور جنسی کسب کند به هیچ وجه جایز نیست

همیشه در زندگی، اولین ها ( اتفاقات، خاطرات، تجارب، تماسها و … ) چه خوب و چه بد، تاثیری عمیق و ماندگار در ذهن افراد برجای می گذارند. مثلا اگر کودک یا نوجوان در بیرون از منزل به وسیله منابع مختلفی به طور نامناسبی با مسائل جنسی آشنا شود، کار و تلاش والدین در زمینه آموزش جنسی دو برابر خواهد شد. زیرا در وهله اول باید افکار نامناسب و آموخته های نادرست فرد در زمینه امور جنسی تغییر یابد و سپس آموزش مناسب و صحیح آغاز شود.

هر کدام از شما والدین اندکی بیاندیشید و به خاطر آورید که اولین بار چگونه، چه موقع، و به وسیله چه کسی اطلاعاتی در زمینه امور جنسی در دسترس شما قرار گرفت. آیا به خود نمی گوئید « ای کاش والدینم اولین کسانی بودند که مرا از این امور آگاه می ساخنتد؟ ». اگر واقعا فرزندتان را دوست دارید و علاقه مندید تا شاد و سالم زندگی کند، باید اولین فردی باشید که به دور از هر گونه احساس شرم و هراس، درباره امور جنسی با او صحبت می کنید و به کنجکاویهای او در حد امکان پاسخ می دهید.

والدین باید بدانند که برای آغاز آموزش جنسی، سن مشخص و ثابتی وجود ندارد و صبر کردن تا زمانی که کودک به مدرسه رود و در آنجا اطلاعاتی در زمینه امور جنسی کسب کند به هیچ وجه جایز نیست. کودکان از طریق پرسش ها و کنجکاویهای خود، موعد مقرر را اعلام می دارند و والدین باید آموزش را شروع کنند. بهترین زمان برای پاسخگویی به پرسشهای کودکان درباره امور جنسی، اولین باری است که کودک پرسشی را مطرح می کند. کودکان تا سن شروع مدرسه، در زمینه های گوناگون از جمله امور جنسی، اطلاعاتی از محیط، اطرافیان و دوستان خود به دست می آورند. بهتر است که این اطلاعات و آگاهیهای اولیه درباره امور جنسی از طریق والدین در اختیار کودک قرار داده شود.

اگر کودک یا نوجوان پرسشی درباره امور جنسی مطرح می کند، باید تا جایی که امکان دارد به پرسش او در حد خواسته شده پاسخ گفته شود. پاسخ باید بدون احساس شرم، ناراحتی، گناه، ساده در حد سن و درک کودک یا نوجوان و در عین حال خلاصه و صادقانه ارائه گردد. زیرا آنها دوست دارند واقعیت را بشنوند. پاسخها همچنین باید در حد پرسشهای کودک و نوجوان باشد و فراتر از پرسشها پاسخی داده نشود. زیرا موجب خستگی و سردرگمی کودک و نوجوان خواهد گردید. والدین از همان ابتدا باید سعی کنند هنگام بحث درباره اعضای مختلف بدن از لغات صحیح و علمی آنها استفاده کنند و از کاربرد لغات بی معنی و کنایات جدا اجتناب ورزند.

1 - کودکان دوره پیش دبستانی:

کنجکاوی در زمینه مسائل جنسی در سنین پیش دبستانی ( 3 – 5 سالگی ) امری کاملا عادی و طبیعی است. پرسشهای کودک ناشی از کنجکاوی اوست و منظورش کسب آگاهی به امور صرف جنسی نیست. از این رو، والدین باید به همان صورتی که به پرسشهای غیر جنسی کودک با دقت و صحیح پاسخ می دهند، به پرسشهای جنسی او نیز دقیق و صحیح جواب دهند تا کنجکاوی کودک به طریق درستی ارضاء گردد. کودکان در دوره پیش دبستانی نسبت به خصوصیات جسمانی خود و پی بردن به تفاوتهای جنسی بین دختر و پسر کنجکاوند و به هنگام استحمام، توالت و یا تعویض لباس به بدن خود و اطرافیان نگاه می کنند.

سئوالات کودکان درباره اینکه بچه از کجا و چگونه به وجود می آید؟

اگر کودکی در سنین سه تا پنج سالگی بپرسد « بچه از کجا می آید؟ »، بهتر است به او گفته شود « از شکم مادر ». اگر والدین انتظار کودکی را دارند باید فرزند خود را به موقع از این موضوع آگاه سازند و حتی به او اجازه دهند تا حرکت نوزاد را در شکم مادر لمس کند. کودک ممکن است از مادر بپرسد « بچه چگونه از شکم مادر بیرون می آید؟، مادر در جواب خواهد گفت « زمانی که بچه در داخل رحم به اندازه کافی بزرگ می شود و قادر است در خارج از شکم مادر زندگی کند آنوقت مادر به بیمارستان می رود تا به کمک پزشک بچه از شکم مادر بیرون آورده شود ». چنانچه کودک سئوال کند « رحم مادر چه اندازه است؟ »، مادر می تواند بگوید « بادکنک را که دیده ای، اگر در آن بدمیم بزرگ می شود و اگر بادش را خالی کنیم کوچک می شود. رحم مادر نیز همچون بادکنک زمانی که بچه در درون آن قرار دارد بزرگ می شود و پس از خروج بچه مجددا کوچک می گردد».

سئوال دیگری که معمولا کودک پیش دبستانی از والدین می پرسد این است که « بچه چگونه به وجود می آید؟ »، والدین در پاسخگویی به این سئوال باید قدرت درک کودک را در نظر گیرند و جوابی ارائه دهند که به خوبی برای کودک قابل فهم باشد. در غیر اینصورت، جواب به جای آنکه آموزنده باشد گمراه کننده خواهد بود. مثلا بچه های خردسال بهتر است از طریق بازی و داستانها متوجه شوند که موجود پرنده چگونه به وجود می آید. برای کودکان در سنین بالاتر می توان ازدواج پرمحبت و زندگی مشترک پدر و مادر و سپس تشکیل جنین را به طوری که قابل درک باشد توضیح داد. اگر جوابهایی ارائه شده با واقعیت و میزان درک و فهم کودک هماهنگ باشد، حس کنجکاوی او را ارضاء خواهد کرد.

2 - کودکان دوره دبستان:

کودکان در سنین دبستان نیز به کنجکاویهای خود درباره امور جنسی ادامه می دهند. کودکان در این دوره نیز همچون دوره پیش دبستانی با دوستان خود درباره امور جنسی صحبت می کنند. از اینرو، والدین و معلمان باید مهارت ها و آگاهی های کودک را به حدی افزایش دهند که بتواند درباره رد یا قبول مطالب شنیده شده بدرستی قضاوت کرده و تصمیم مناسب بگیرد. در این دوره کنجکاویها به زندگی زناشویی، اعضای جنسی و ارتباط با جنس مخالف معطوف می شود. والدین و معلمان با بحث های دوستانه و نظارت و کنترل دقیق در رفتارها و رفت و آمدهای کودک، باید شیوه های صحیح برخورد با امور جنسی را به کودک آموزش دهند. کودکان همچنین در پایان دوره دبستان، باید توسط افراد آگاه و مطلع با تغییرات جسمانی و روانی دوره بلوغ آشنا شوند تا به هنگام وقوع آن دچار دلهره و نگرانی نگردند.

3 - بلوغ :

بلوغ بحرانی ترین دوره زندگی هر فردی است. سن بلوغ در دختران و پسران متفاوت است. دختران معمولا در حدود ده تا یازده سالگی و پسران در حدود سیزده تا چهارده سالگی به سن بلوغ می رسند. دختران باید در ابتدا با عادت ماهانه آشنا شوند و بدانند که به هنگام بلوغ چه تغییراتی از نظر جسمانی و روانی در آنها پدید می آید. مادران باید با دختر خود درباره عادت ماهانه صحبت کنند.

مادران می‌توانند تجربه اولین عادت ماهانه خویش و مسائل روحی، روانی و جسمانی حاصل از آن‌ را برای دختر خود تعریف کرده و به وی یادآور شوند که عادت ماهانه یک پدیدهٔ کاملا طبیعی در تمام دختران و بانوان بوده و مانند سایر مسائل مربوط به ارگانیسم بدن آنان است و نباید موجب نگرانی و ناراحتی در آنان گردد. توصیه می شود در مورد عادت ماهانه، مادر با دخترش صحبت کند و پدر با پسرش درباره خصوصیات دوره بلوغ نظیر رویاهایی که با انزال همراه است به گفتگو بنشیند.

در دوره بلوغ، نوجوان برای کسب موقعیت اجتماعی، جلب محبت و نیل به استقلال تلاش می کند. و همچنین می کوشد تا مهارتها و روابطش را گسترش دهد و بدان وسیله مورد پذیرش گروه های مختلف قرار گیرد. نوجوان برای پذیرفته شدن در گروه و جامعه، شخصیت خود را با دیگران هماهنگ می سازد و سعی می کند به طرز تفکر همسالانش احترام گذاشته و مقررات گروه را رعایت کند. گاهی اوقات نیز با عقاید و گفتار دیگران مخالفت می ورزد. نوجوان به دوستی با جنس مخالف نیز علاقه دارد و تمایل دارد مورد پذیرش و اعتماد جنس مخالف قرار گیرد.

لذا ساعاتی از روز را صرف رسیدگی به ظاهر نظیر توجه بیش از حد به لباس پوشیدن و نحوه گفتار خود می کند. نوجوان در برابر هرگونه زورگویی و تحکم سر به شورش می گذارد. بنابراین والدین در برخورد با نوجوان نباید به زور و قدرت متوسل شوند بلکه باید از طریق بحث منطقی و راهنمایی صحیح، رابطه بین خود و نوجوان را بهبود بخشند. والدین باید بخاطر داشته باشند که پیشنهاد غیرمستقیم همواره زودتر و بهتر از دستور مستقیم، همکاری و تشریک مساعی نوجوانان را جلب می کند.

 منبع : 1farakav.com

درباره مسائل جنسی با کودک خود صحبت کنید

کودکان به همان اندازه که نسبت به بینی، دهان و سایر اعضای بدن خود کنجکاو می شوند نسبت به اندام های تناسلی خود نیز حساس می شوند.

هفته نامه زندگی مثبت:

سوال های جنسی از چه سنی شروع می شود؟

کودکان به همان اندازه که نسبت به بینی، دهان و سایر اعضای بدن خود کنجکاو می شوند نسبت به اندام های تناسلی خود نیز حساس می شوند. توجه آنها به اندام های پدر و مادر بیشتر است. آنها سوال هایی از قبیل اینکه: «فلانی بدنش مثل منه؟» یا «والدین بدنشون مثل همه؟» می پرسند. در خیلی موارد کودکان شروع به طرح کردن سوال هایی در مورد آلت تناسلی خود می کنند. برای مثال: «این چیزی که من دارم چیست و به چه دردی می خورد؟» یا «تو هم از اینها داری؟» در مورد کنجکاوی های جنسی، والدین باید مراقب واکنش های تند خود در این موقعیت ها باشند و برخورد جدی و عصبی با کودک نکنند. والدین نباید نگران این باشند که فرزندشان ممکن است منحرف شود یا این گناه است.

آنها لازم است بدانند کنجکاوی های جنسی فرایند طبیعی رشد است و چندان مضطرب نشوند. این کنجکاوی ها ارتباطی به رفتارهای جنسی بزرگسالی ندارد، یک تعامل طبیعی کودک است، اما لازم است که والدین ابتدا به کودک مفهوم خصوصی بودن اعضا را آموزش دهند. برای آموزش خصوصی از وسایل شخصی کودک شروع کنند؛ از مسواک و شانه شروع کنند که مثلا اینها وسایل شخصی تو هستند و کسی بدون اجازه تو حق ندارد آنها را بردارد. در مرحله بعد، از خانه بگویند که خانه شخصی است و کسی بدون اجازه نمی تواند وارد خانه شود و در مرحله بعد، می توان از عروسک استفاده کرد و خصوصی بودن را آموزش داد و در نهایت به اندام های خصوصی کودک اشاره می شود.

 گاهی اوقات کودکان به دلیل کنجکاوی، در یک اتاق یا هر جایی، لباس خود را در می آورند و به هم نگاه می کنند. در این مورد، نباید بچه ها را شرمسار و خجالت زاده کنید. باید با لحن بدون تهدید اما واضح به آنها بگویید: «این کار قدغنه اما اگر در این مورد سوالی داشتی که بدنت چطوره یا چه شکلیه از بزرگ ترت سوال کن، ما بهت کمک می کنیم که بفهمی اما نباید لباس های همو در بیارید.» یا فرزند شما با عده ای دیگر در اتاق دست به کنجکاوی زده است (دکتر بازی) اگر دیدی که دارند آمپول بازی می کنند و به اندام جنسی هم دست می زنند، خونسردی خود را حفظ کنید و بگویید: «بچه ها! بیایید به دست هم آمپول بزنید تا اینکه به باسن هم آمپول بزنید.» یا «چطوره تو دکتربازی دندوناتونو معاینه کنید که ببینید چطوره» بعدا در اتاق به صورت خصوصی با کودک در این باره صحبت کنید.

بعد از اینکه فرزندتان را از آن جمع خارج کردید و به منزل یا اتاق جداگانه ای آوردید با او صحبت کنید. به او بگویید: «شما دیگه الان بزرگ شدی و از این به بعد نباید که به اندام خصوصی همدیگر دست بزنید. هر چیزی که در زیر لباس زیر تو قرار دارد جزو اندام خصوصی توست و باید مراقبش باشی و به کسی نشانش ندهی و اگر کسی هم خواست آن را ببیند به او اجازه ندهی و حتما به ما بگویی. باید مراقب باشی که حتی بزرگ ترها هم به اندام خصوصی تو دست نزنند یا نبینند و اگر این اتفاق افتاد باید به من بگی. من از دست تو ناراحت نمی شم چون تو کار بدی نکردی. هر موقع هر اتفاقی افتاد به من بگی من قول می دم که تورو دعوا نکنم.»

باید اطمینان خاطر به کودک بدهید که هر اتفاقی برای وی افتاد بدون ترس یا تجربه احساس گناه به والدین بگوید. حتی تصور کنید که کودک با تعرض مواجه شود ولی ممکن است به خاطر ترس از تنبیه والدین یا احساس گناه از اینکه شاید او مقصر قلمداد شود از گفتن خیلی مطالب خودداری کند. پس با اطمینان خاطر دادن به کودک فضای امنی را بین خود و کودک خودتان ایجاد می کنید.

کودک در روند تحول، سوال هایی از والدین می پرسد. در این مواقع باید چه اقدامی انجام داد؟ وقتی کودکان از والدین می پرسند: «من از کجا به دنیا آمدم؟»، «بچه چگونه به دنیا می آید؟»، «بچه چگونه شکل می گیرد؟» و... خیلی مهم است که والدین در این موقعیت ها بدانند که دقیقا باید چه جوابی به فرزندشان بدهند.

بعضی از والدین در مقابل طرح این پرسش ها این گونه جواب می دهند: «ما دعا کردیم و تو به دنیا آمدی.» در ابتدا کودک این جواب را می پذیرد اما ممکن است بعدها در ذهنش سوال ایجاد شود که آیا صرفا با دعا کردن او به وجود آمده یا نه. این نوع جواب دادن به کودک نشان می دهد والدین در جواب سوال کودک که چگونه به دنیا آمده این جواب را می دهند: «خداوند تو را در شکم مادر قرار داد». بچه این موضوع را می پذیرد ولی این سال برایش به وجود می آید که نقش پدر در این بین کجاست؟

در پاسخ چنین سوالی باید گفت، پدر مواظب مادر است و از او حمایت می کند، پدر بیرون از خانه کار می کند و مراقبت می کند تا نوزاد توی شکم مادر بزرگ بشود، « وقت پدر ،مادر را به بیمارستان می برد تا دکتر، نوزاد کوچولو را از شکم مادر بیرون بیاورد. اگر کودکان بپرسند، چرا بچه در شکم پدر، بزرگ نمی شود؟ باید به آن ها توضیح داد، در بدن زن ها کیسه ای وجود دارد که اسم آن «رحم» است و بچه در آن بزرگ می شود و مردها در شکم شان «رحم» ندارند. چون خدا، مردها و زن ها را به شکل های متفاوتی آفریده است. مراقب جواب هایی که باید به کودک بدهیم، باشیم تا کودک بعدا والدین را دروغگو نداند.

اسامی دقیق تر و واقعی تر

بچه ها به مرور زمان شروع به یاد گرفتن و کشف و کنجکاوی بدن خودشان می کنند. لازم است برای اندام تناسلی کودک اسم مناسب بگذاریم، اما چگونه می توان آن را به کودک یاد داد؟ وقتی در حمام هستید، می توانید به کودک بگویید که این دماغ هست، این دهن است، این پاست و این آلت تناسلی.

تا حدی که امکان دارد نام اصلی  اندام تناسبی را به کودک آموزش دهید. اگر والدین اسمی خاص را برای نام بردن آلت تناسلی به فرزندشان آموختند باید مراقبت باشند که این اسم به گونه ای نباشد که اگر بین گروهی اسم آن را به کار برد، بخندند و کودک تشویق شود که آن را مجددا تکرار کند.

از فرزندتان بخواهید آن را یاد بگیرد و از خصوصی بودن آن آگاه باشد و از آن اسم در هر جایی استفاده نکند. از به کار بردن اسامی ای مانند «جای بد» یا «یه چیز دیگه» خودداری کنیم. زیرا با به کار بردن این عبارات کودک این احساس را خواهد کرد که آلت تناسلی او چیز بدی است و گویی بخش جدای از بدن اوست که نباید در موردش صحبت کند. کودک باید حس کند اندام تناسلی او نیز مانند دیگر اعضای بدن مثل لب یا گوشش است و هیچ تفاوتی با هم ندارند، فقط خصوصی است.

ماهواره تاثیر منفی روی کودک می گذارد

متاسفانه بسیاری از برنامه هایی که در شبکه های ماهواره ای پخش و مکالمه هایی که رد و بدل می شود یا فیلم ها و عکس هایی که در شبکه های اجتماعی وجود دارد، تاثیر مستقیمی روی ذهنیت کودکان در مورد مسائل جنسی می گذارد. کودک در چنین محیطی شروع به کنجکاوی می کند و سوال های ناشی از کنجکاوی کودک شروع می شود.

علاوه بر ماهواره و شبکه های اجتماعی، رفتار والدین نیز می تواند باعث تحریک سوال هایی در کودک شود. این باور وجود دارد که پدر و مادر نباید در مقابل کودک یکدیگر را نوازش کنند یا در آغوش بگیرند، اما صمیمیت و محبت بین والدین تاثیر مهمی روی کودک می گذارد.

نوازش هایی که زن و شوهر کنار کودک انجام می دهند مطمئنا باید تفاوت داشته باشد. از شرایط سنی نزدیک به بلوغ به بعد، معمولا توصیه می شود که مادر در مقابل کودک لباس پوشیده تر تن کند. حتی در سن 5-4 سالگی اگر مادر یا پدر بخواهند کودک را حمام کنند باید حتما لباس تنشان کنند. با بالا رفتن سن کودک او باید به تنهایی حمام کند، بنابراین مراقب باشیم اگر رفتار والدین تحریک آمیز باشد روی کودکان تاثیر خواهدگذاشت.

اسماعیل خوش نظر، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی کودک و نوجوان

تنظیم: ملیحه مهدوی