شطرنج بازی کنید، آلزایمر نگیرید

شطرنج فعالیت مغزی پیچیده‌ای است که نیاز به تعقل، تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری بالا دارد. انجام ورزش شطرنج فواید مغزی زیادی به همراه دارد.

خبرگزاری ایسنا: شطرنج فعالیت مغزی پیچیده‌ای است که نیاز به تعقل، تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری بالا دارد. انجام ورزش شطرنج فواید مغزی زیادی به همراه دارد.

ورزش شطرنج به "بازی پادشاهان" معروف است. در این ورزش مغز به کار گرفته می‌شود تا حرکات حریف برای حمله پیش‌بینی شود. هرچقدر که مطالعات بیشتری درباره مغز انجام می‌شود مشخص می‌شود که ورزش شطرنج ابزاری برای تقویت توانایی‌های مغزی است. 10 فایده اصلی شطرنج به شرح زیرند:

1- شطرنج IQ را افزایش می‌دهد

همیشه تصور می‌شد که شطرنج برای کسانی که قوه تعقل بهتر و IQ بالاتری دارند استفاده می‌شود. با این حال درباره شطرنج مسئله مرغ و تخم مرغ مطرح است. اینکه آیا افراد باهوش‌تر به سمت شطرنج می‌روند یا بازی کردن شطرنج باعث باهوش‌تر شدن می‌شود؟ در مطالعات اخیر مشخص شده است که بازی شطرنج باعث افزایش هوش می‌شود. در این مطالعات 4 هزار فرد اهل ونزوئلا مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که بعد از 4 ماه آموزش شطرنج IQ آن‌ها افزایش یافته است.

2- شطرنج از آلزایمر جلوگیری می‌کند

از آنجایی که مغز مانند یک ماهیچه عمل می‌کند، نیاز به ورزش دادن دارد. مطالعات منتشر شده در مجله پزشکی انگلیسی نشان داده است افرادی که بالای 75 سال سن دارند اگر شطرنج بازی کنند و فعالیت‌های مغزی از این دست داشته باشند، کمتر مشکل اختلال حواس پیدا می‌کنند. در این بررسی‌ها مشخص شده است. بافت‌های مغزی که از آن‌ها استفاده نمی‌شود قدرت خود را از دست می‌دهند. بنابراین دلیل کافی برای روی آوردن به شطرنج قبل از رسیدن به سن 75 سالگی وجود دارد.

3- شطرنج هر دو طرف مغز را پرورش می‌دهد

در مطالعات محققان آلمانی مشخص شده است افرادی که شطرنج بازی می‌کنند هر دو نیم کره مغز را پرورش می‌دهند. آن‌ها انتظار داشتند که در بررسی‌ها مشاهده کنند نیمکره چپ مغز افرادی که شطرنج‌ بازی می‌کنند قوی‌تر است اما در کمال ناباوری دریافتند که نیم‌کره راست مغز این افراد نیز با همان کیفیت کار می‌کند.

4- شطرنج خلاقیت را افزایش می‌دهد

از آنجایی که نیم کره راست مغز مربوط به خلاقیت می‌شود، انجام شطرنج خلاقیت را نیز افزایش می‌دهد. شطرنج‌ بازی کردن ابتکار را افزایش می‌دهد. مطالعات بر روی دانش‌آموزان که یک روز در هفته شطرنج بازی می‌کردند و مقایسه آن‌ها با افرادی که یک روز در هفته با کامپیوتر کار می‌:ردند یا فعالیت‌های مختلف دیگری انجام می‌دادند نشان داد افرادی که شطرنج بازی می‌کنند ذهن خلاق‌تری نسبت به دیگران دارند.

5- شطرنج حافظه را افزایش می‌دهد

برای خوب شطرنج بازی کردن نیاز به حافظه خوب داریم زیرا باید حرکات حریف را به خاطر بسپاریم و در حرکات بعد آن‌ها را به یاد بیاوریم. در مطالعات انجام شده به مدت 2 سال مشخص شد دانش‌آموزانی که به طور مرتب شطرنج بازی می‌کنند حافظه و توانایی سازماندهی بیشتری دارند.

6- شطرنج توانایی حل مسئله را افزایش می‌دهد

بازی شطرنج مانند یک پازل بزرگ است که نیاز به حل دارد. مطالعاتی بر روی 450 دانش‌آموز سطح پنجم انجام شد. این افراد به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول از سطح یک برنامه ریاضی عادی خود را انجام دادند. گروه بعد از سطح اول ریاضی را با یادگیری شطرنج همراه کردند و گروه سوم از همان سطح یک شروع به یادگیری و انجام شطرنج کردند. تست‌ها نشان داد که توانایی حل مسئله در گروه سوم 81.2 درصد، در گروه دوم 62 درصد و در گروه اول 21.46 درصد بود.

7- شطرنج توانایی خواندن را افزایش می‌دهد

در مطالعات انجام شده بر روی 53 دانش‌آموز مشخص شد افرادی که شطرنج بازی می‌کنند توانایی خواندن بهتری دارند.

8- شطرنج تمرکز را افزایش می‌دهد

تمرکز عمیق در شطرنج باعث پیشرفت نتایج بازیکنان می‌شود. اگر در حین مسابقه حتی چندد ثانیه حواس فرد پرت شود می‌تواند بر نتیجه بازی تاثیر‌گذار باشد. با توجه به اینکه شطرنج نیاز زیادی به تمرکز دارد توانایی تمرکز افرادی که این ورزش را انجام می‌دهند نیز بیشتر است.

9- شطرنج رشد سلول‌های عصبی را افزایش می‌دهد

سلول‌های عصبی به شکل درخت هستند و سیگنال‌های عصبی را منتقل می‌کنند. هرچقدر سلول‌های عصبی بیشتر باشند، سیگنال‌های بیشتری جابه‌جا می‌شوند. انجام فعالیت‌های پیچیده مغزی همچون شطرنج رشد سلول‌های عصبی را افزایش می‌دهد.

10 – شطرنج قدرت برنامه‌ریزی و پیش‌بینی را افزایش می‌دهد

شطرنج باعث گسترش پوسته جلوی مغز می‌شود، این قسمت مربوط به برنامه‌ریزی، قضاوت و کنترل می‌شود. گسترش این قسمت از مغز باعث انجام تصمیم‌گیری‌ها بهتر در شرایط پیچیده می‌شود.

بازی شطرنج

اسب مهره‌ای ست که به همراه فیل از آنها به عنوان سوار سبک یاد می‌شود. ارزش اسب برابر سه و نیم واحد پیاده‌است. حرکت اسب به صورت ۲ خانه به سمت‌های جلو، عقب، راست و چپ و یک خانه در جهت عمود بر آن (برای عقب و جلو به سمت‌های راست و چپ و برای راست و چپ به سمت‌های عقب و جلو) خواهد بود. یعنی اگر اسب ۲ خانه به سمت جلو رفت حرکت خود را با یک خانه‌ به چپ یا راست ادامه می‌دهد و در واقع مسیر را می‌شکندو حرکتش را به مانند حرف L لاتین انجام می‌دهد. اسب تنها مهره شطرنج است که مانعی برای حرکت او وجود ندارد و در صورتی که خانه مقصد تحت اشغال نباشد، بدون هیچ مشکلی به آنجا برود. ( به اصطلاح می‌تواند بپرد.)

فیل (پیل)

فیل یکی از سوارهای سبک بازی شطرنج است که ارزش تقریبی آن برابر با سه و نیم پیاده ارزیابی می‌شود. فیل مهره‌ای است که می‌تواند به صورت اریب و در صورتی که مانعی نباشد یا خانه مقصد مشغول نباشد، به طور نامتناهی به خانه‌ای در دوردست بنشیند. همانند اسب، هر طرف سیاه یا سفید ۲ فیل دارند که با توجه به چیدمان آنها در صفحه، یکی از آنها در خانه سفید جای می‌گیرد و دیگری در سیاه

.

از آنجا که مسیر اریب فیل همیشه دارای یک رنگ است خ، فیل سفید همواره محکوم به حضور در خانه‌های سفید است به همین دلیل یکی از فیل‌ها فیل سفید و دیگری فیل سیاه نامیده می‌شود.

رخ

رخ مهره‌ای قوی‌ در شطرنج محسوب می‌شود که حضور آن به ویژه در انتهای بازی راهگشاست. رخ به همراه وزیر «سوارهای سنگین» نامیده می‌شوند. هر بازیکن شطرنج ۲عدد رخ در اختیار دارد و در مجموع ۴ رخ در کل صفحه موجود است که هر کدام در یکی از چهار گوشه صفحه شطرنج (A۱, A۸, H۱, H۸) قرار می‌گیرند. رخ در شطرنج به صورت عمودی و افقی حرکت می‌کند و می‌تواند در صورت نبودن مانع یا اشغال خانه مقصد، یک ستون یا یک ردیف کامل را هم طی کند.

وزیر (فرزین)

وزیرها قوی‌ترین مهره‌های شطرنج محسوب می‌شوند. قدرت یک وزیر برابر با ۹ پیاده ارزیابی می‌شود. وزیربه ۲ صورت اریب و مستقیم (عمودی یا افقی) حرکت می‌کند و به همان ترتیب مهره‌ای را می‌گیرد. هر یک از طرفین بازی شطرنج فقط یک وزیر دارند. وزیرها بین شاه و فیل قرار می‌گیرند یعنی وزیر سفید در خانه D۱ و وزیر سیاه در همان ستون در خانه D۸.

شاه

حیاتی‌ترین مهره بازی ایست که در واقع حضور تمام مهره‌های شطرنج برای دفاع از شاه خود و حمله یا تخریب مستقیم یا غیر مستقیم شاه حریف هست. شاه فقط می‌تواند به تمامی اطراف و خانه‌های مجاور خود برود. نکته‌های مهم در رابطه با شاه:

o ۱-حرکت دادن شاه

o ۲-گرفتن مهره تهدید کننده

o ۳-گذاشتن مانع در مسیر تهدید مهره تهدید کننده شاه.

از آنجا که اسب مانعی برای حرکت نمی‌شناسد، بنا براین رفع کیش با حربه آخر امکان ندارد.

حرکتهای استثنایی در شطرنج

قلعه شاه یا قلعه کوچک

حرکتی که درصورت وجود شرایط زیر، شاه ۲ خانه به سمت رخ می‌رود و رخ به خانه بعد از شاه و آن سمت دیگر شاه می‌رود. این حرکت حداکثر یک بار در بازی و در صورت برقراری ۳ شرط زیر انجام می‌شود: ۱-شاه و رخی که می‌خواهد قلعه برود تا آن لحظه حرکتی نکرده باشند. ۲- بین شاه و رخ هیچ مهره‌ای نباشد. ۳-شاه و محل عبور وی در هنگام انجام این حرکت نباید با خطر مهره‌ای از حریف رو به رو باشد.(در معرض کیش باشد.) اگر شرایط بالا برقرار بود، حرکت قلعه عبارت است از عبور شاه از خانه مجاور خود به سوی رخ و قرار گرفتن شاه در خانه بعدی و قرارگرفتن رخ در خانه مجاور شاه (همان خانه‌ای که شاه از آن عبور کرده یا به اصطلاح «از رویش پریده»).

قلعه وزیر یا قلعه بزرگ

درست مانند قلعه شاه‌است ولی در سمت دیگر، یعنی عمل قلعه رفتن با رخ سمت وزیر انجام می‌پذیرد.

آن پاسان

این لغت فرانسوی به معنی در حال حرکت است. به وقتی گفته می‌شود که سرباز می‌تواند در حرکتی که مقصدش سرباز حریف نیست، سرباز حریف را بگیرد.

اگر سرباز یکی از طرفین در ردیف پنجم خود (ردیف چهارم حریف) باشد و سرباز حریف در یکی از دو خانه چپ و یا راست آن باشد، می‌تواند به پشت سرباز حریف رفته و آن را بگیرد.