سکسکه به چه دلیل رخ می دهد؟

وب سایت دیجیاتو - مریم موسوی: سکسکه پدیده ای آزار دهنده و بسیار عجیب است و اغلب آدم ها آن را دست کم یک مرتبه در طول حیات خود تجربه می کنند و باید بگوییم که در مورد گربه ها، سگ ها، اسب ها و موش ها هم همینگونه است.

جالب است بدانید که سکسکه حتی در جنین انسان نیز مورد بررسی قرار گرفته و با وجود آنکه دانشمندان به اطلاعات خوبی در مورد نحوه بروز این اختلال غیرارادی دست یافته اند، هنوز هم نمی دانند که علت دقیق بروز آن چیست.

سکسکه زمانی رخ می دهد که دیافراگم یا همان ماهیچه گنبدی شکلی که قفسه سینه را از شکم جدا می کند دچار انقباض می شود. براساس پژوهش های علمی انجام شده هیچ دلیل مشخصی برای بروز این پدیده شناسایی نشده است اما پزشکان و دانشمندان معتقدند که این امر در افرادی که الکل می نوشند، نوشیدنی های گاز دار مصرف می کنند، سیگار می کشند یا اینکه غذای خود را با سرعت میل می کنند با تناوب بیشتری رخ می دهد.


این پدیده در اغلب مواقع بدون هیچ دلیل مشخصی رخ می دهد و به صورت خود بخودی نیز مرتفع می شوند. سکسکه همچنین می تواند شکلی منقطع و منفرد داشته باشد یا اینکه به صورت پشت سر هم و پیوسته رخ دهد بدان معنا که فاصله زمانی بین هر کدام از سکسکه ها بسیار کوتاه است.

موارد خفیف و کوتاه مدت این پدیده کمتر مورد توجه افراد قرار می گیرند اما در زمان هایی که سکسکه شکلی مزمن به خود می گیرد (معمولا در آقایان بیشتر از خانم ها) پیامدهای ناخوشایند متعددی را برای فرد به دنبال دارد و لازم است که تدابیر پزشکی لازم به منظور رفع مشکل اتخاذ گردند.

علل


در مورد علل بروز این پدیده دانشمندان هنوز هم به اتفاق نظر لازم دست پیدا نکرده اند اما مشخص شده که شرایط و بیماری های زیر می توانند نقش مهمی در بروز سکسکه داشته باشند:

•     مصرف غذای داغ که باعث ایجاد ناراحتی در عصب فرنیک (نزدیک به مری) شده باشد

•     وجود گاز در معده که به دیافراگم فشار می آورد

•     مصرف غذای بیش از اندازه

•     سریع غذا خوردن

•     تغییر ناگهانی در دمای محیط

•     مصرف نوشیدنی های گاز دار

•     مصرف غذاهای پر ادویه و تند

•     مصرف نان خشک

•     مصرف نوشیدنی های الکلی

•     مصرف مواد مخدر، بنزودیازپین، بیهوشی، کورتیکو استروئید، باربیتورات و مواردی از این دست نیز میتوانند باعث بروز سکسکه شوند.

پیامدهای ناشی از سکسکه های مزمن

اگر فردی به صورت مزمن دچار سکسکه شود ممکن است علائم و بیماری هایی نظیر موارد زیر در وی بروز نمایند:
  کاهش وزن: در برخی موارد سکسکه ها نتنها در دراز مدت بلکه با فواصل زمانی اندک از یکدیگر اتفاق می افتند و همین امر باعث می شود که غذا خوردن فرد با اختلال روبرو گردد.

-  بی خوابی: اگر سکسکه های مزمن در طول ساعات خواب نیز ادامه پیدا کنند، به خواب رفتن و اساسا خوابیدن نیز برای فرد دشوار می شود.

- خستگی: افرادی که دچار سکسکه های مزمن می شوند، به خصوص چنانچه نتوانند خواب و خوراک کافی داشته باشند دچار خستگی های شدید می گردند.

- مشکلات ارتباطی: سکسکه های مزمن برقراری ارتباطات شفاهی را برای افراد دشوار می کند.

- افسردگی: بیمارانی که سکسکه های مزمن دارند بیشتر دچار افسردگی های بالینی می شوند.

- مشکل در التیام زخم ها و جراحات پس از جراحی: اگر فردی مرتبا سکسکه کند به مدت زمان طولانی تری برای التیام زخم های خود بعد از جراحی نیاز خواهد داشت. برخی بیماران حتی دچار عفونت یا خونریزی های بعد از جراحی می شوند.

برخی دانشمندان این پدیده را شکل خاصی از صرع می دانند اما با وجود آنکه این عبارت می تواند توضیح مناسبی برای سکسکه های پاتولوژیکی باشد اما مشخص نمی کند که چرا چنین پدیده ای در افراد سالم رخ می دهد.

در مطالعه ای که در سال ۱۹۹۷ میلادی انجام گرفت و نتایج آن در نشریه علمی Gut منتشر شد، پیتر کاهریلاس و گوژیانگ شی فرضیاتی را در مورد تنفس انسان مطرح کردند که براساس آنها، سکسکه ماهیچه های تنفسی نوزادان را برای تنفس کردن بعد از تولد و نیرومند ساختن این ماهیچه ها آماده می کند.

برپایه نظریه دیگر، سکسکه نقشی کلیدی را در دفع مکونیوم یا نخستین مدفوع تولید شده توسط نوزاد دارد. البته این فرضیه ایراداتی جدی دارد و دانیل هاوز نیز در مقاله ای که به سال ۲۰۱۲ در نشریه Bioessays منتشر کرد به آنها اشاره نمود.

براساس اظهار نظر این دانشمند، مشخص نیست انقباضات مختصری که در جریان سکسکه رخ می دهند تاثیری مثبت قابل توجهی بر ماهیچه های عصبی دارند یا خیر. در مورد مکونیوم هم هاوز اعلام داشته که سکسه بیشتر می تواند باعث شود نوزاد آن را به داخل مجاری تنفسی خود فرو ببرد تا اینکه دفعش کند.

در جریان مطالعه ای دیگر که در سال ۲۰۰۳ میلادی انجام شد و نتایج آن در نشریه یاد شده منتشر گردید گروهی از دانشمندان به سرپرستی کریستین استراوس اعلام داشتند که سکسکه اثری باقیمانده از قبل است و از دوزیستان به ما منتقل شده. اما دلیلی که آنها برای این گفته خود دارند بین مکانیزم سکسکه در انسان و روش تنفس دوزیستانی نظیر قورباغه قرار دارد.

انقباض دیافراگم و بسته شدن دهانه حنجره شباهت زیادی به مکانیزم تنفس از طریق آبشش دارد. این فرایند هم اکنون نیز در بسیاری از دوزیستان مشاهده می شود؛ به بیان دیگر زمانی که این اسپاسم مرموز برای انسان آزار دهنده جلوه می کند به یک امر حیاتی در دوزیستان بدل می شود چراکه از طریق آن می توانند هوا را به داخل آبشش های خود عبور داده و از وارد شدن آب به درون شش هایشان جلوگیری نمایند.

در این پژوهش دانشمندان یادآور شدند، با وجود آنکه انسان دیگر آن توانمندی های شبه قورباغه ای خود برای تنفس را در اختیار ندارد با این همه، مغز او همچنان همان قابلیت های سابق را برای کنترل تهویه هوا در آبشش دوزیستان دراختیار دارد.

استراوس و همکارانش در ادامه به دیگر شباهت های موجود میان سکسکه و تهویه هوای آبشش ها در حیواناتی نظیر نوزاد قورباغه اشاره کردند تا نظریه خود را به اثبات برسانند. آنها یادآور شدند که در نوزادان قورباغه، با افزایش تراکم گاز CO2 تناوب تنفس از طریق آبشش ها کم می شود و افزایش این گاز نیز تناوب سکسکه را کم می کند و به همین خاطر است که برخی توصیه می کنند برای خلاص شدن از سکسه در داخل یک کیسه کاغذی چند بار تنفس کنید.

دانشمندان مدعی شده که نوزاد انسان با استفاده از سکسکه توانسته نحوه شیر نوشیدن را یاد بگیرد. طبق گفته این گروه از دانشمندان سکسکه و شیر نوشیدن مکانیزم های مشابهی دارند. آنها اظهار داشته اند، مسیر عصبی سکسکه حفظ شده چراکه بسته شدن دهانه حنجره به نوزاد کمک می کند شیر را ببلعد و از وارد شدن آن به داخل ریه های خود جلوگیری نماید.

هاوز اما فرضیه شیر نوشیدن را قبول ندارد و استدلالش هم این است که بخش اعظمی از ماهیچه هایی که به خاطر سکسکه فعال می شوند نقشی در فرایند شیر خوردن نوزاد ندارند. او در ادامه مدعی می شود که سکسکه از وجود هوا در داخل معده ناشی می شود.

گفتنی است که این پدیده به مراتب در اطفال رخ می دهد تا بزرگسالان و آنطور که هاوز می گوید مکانیزمی بسیار مهم برای کمک به نوزادان به منظور مصرف شیر بیشتر است چراکه این فرایند باعث انتقال هوای بلعیده شده از داخل معده به نواحی دیگر می شود و در نتیجه فضای لازم برای ورود شیر بیشتر به داخل این اندام نوزاد باز می شود.

این فرضیات توضیحات جالبی را در مورد علل بروز چنین پدیده ای مطرح می کنند با این همه هنوز هم دانشمندان نتوانسته اند به یک پاسخ قطعی در مورد علت بروز سکسکه دست پیدا کنند.