سلامت


2 دقیقه پیش

نشانه ها و عوارض کمبود ویتامین‌ها در بدن

ویتامین‌ها نقش مهمی‌ را در بدن انسان ایفا می‌کنند. به‌نحوی‌که کمبود ویتامین‌ (حتی یکی از آن‌ها) می‌تواند برای هر فردی مشکلات اساسی را به وجود آورد. گجت نیوز - معین ...
2 دقیقه پیش

چرا پشه ها بعضی ها را بیشتر نیش می‌زنند؟

فصل گرما و گزیده شدن توسط پشه ها فرا رسیده، دوست دارید بدانید پشه ها بیشتر چه کسانی را دوست دارند؟ بیشتر کجاها می پلکند؟ و از چه مواد دفع کننده ای نفرت دارند؟ وب سایت ...

به اندازه خوردن را به بچه‌ها بياموزيم



 

چاقي و افزايش وزن از مشكلات و پيامدهاي زندگي نوين است. به عبارتي ديگر افزايش وزن از تبعات مدرنيزه شدن زندگي افراد است، در اين ميان آنچه كه رشدي روزافزون داشته است، روند افزايش وزن و چاقي در گروه‌هاي سني كودك و نوجوان است كه نگران كننده و قابل تأمل است.

 


تغذيه نادرست و كم تحركي، فاكتورهايي مؤثر در ايجاد چاقي هستند.


تغذيه نادرست با واژه علمي «سوء‌تغذيه» صرفاً به معني كمبود دريافت كالري و ريز مغذي‌هاي سالم نيست بلكه به مفهوم دريافت نامناسب آن اعم از بيش مصرفي يا كم مصرفي است. از يك سو دريافت بيش از نياز مواد غذايي و از سوي ديگر نداشتن تحرك كافي، باعث ايجاد اضافه‌وزن و چاقي در كودكان و نوجوانان مي‌شود.

 


اردلان سلكي روانشناس باليني، ازدياد وزن كودكان و نوجوانان را يكي از مشكلات عمده‌اي مي‌داند كه آنان را در سال‌هاي بعد دچار اختلالات و نارسايي‌هاي جسمي، رواني و اجتماعي مي‌كند.

 

 

پر خوری در کودکان

 


وي اظهار مي‌دارد، بيماري‌هاي قلبي- عروقي، بيماريهاي مربوط به استخوان‌ها و مفاصل، بالا رفتن فشار خون، كلسترول و قند خون، بي‌تحركي، ضعف قواي جسماني، بيماري‌هاي تنفسي مانند: آسم، ديابت و نارسايي‌هاي غددي، بلوغ زودرس، ناراحتي‌هاي روانشناختي مانند افسردگي، انزوا‌طلبي، ضعف خودپندار، و غيره از عوارض چاقي است كه عموماً شروع آن از دوران كودكي است.

 


اختلالات بيولوژيكي مانند بيماري‌هاي تيروئيدي يكي از مهم‌ترين علل چاقي در كودكان و نوجوانان محسوب مي‌شود.

 


كم تحركي و عدم تحرك، و مصرف مواد غذايي اضافه بيشتر از سوخت و ساز مورد نياز بدن كالري جذب كرده و كم تحركي موجب انباشته شدن مواد كالري‌زا در بدن فرد مي‌شود.

 


عوامل روانشناختي مثل عدم خويشتنداري و مراقبت از خود، كه كمتر به آن توجه مي‌شود، سهم عمده‌اي را در اين خصوص به خود اختصاص مي‌دهد.


 


عوامل روانشناختي چاقي دركودكان



عوامل روانشناختي متعددي مثل ترس كودك، خشم كودك، طرد شدن وي از سوي والدين، قضاوت‌هاي خاص والدين مثل به‌رخ كشيدن دائم چاقي كودك به وي، الگو برداري نادرست كودك از والدينش، برآورد نشدن نيازهاي كودك و... مي‌تواند به چاقي كودك دامن بزند.

 

 

دكتر فروغ فروزانفر، كارشناس مسائل بهداشت رواني درباره مهارت‌هاي كافي والدين براي تغيير رفتار ناصحيح تغذيه فرزندانشان مي‌گويد: «چگونگي اجراي يك الگوي سالم تغذيه به‌عنوان يكي از عوامل كنترل چاقي در كودكان، جداي از آگاهي كامل از اين الگو، مستلزم وجود مهارت خويشتنداري و تقويت آن است. اين امر كه ابتدا كودكان بدانند چرا الگوي منظم غذايي برايشان بهتر و سالم‌تر است و دركنار آن بتوانند مهارت‌هاي لازم براي خويشتنداري را كسب كنند، پيشگيري از بروز چاقي در كودكان مفهوم پيدا مي‌‌كند.

 


وي همچنين مي‌گويد: «خويشتنداري، به‌عنوان آميخته‌اي از مهارت‌هاي اصلي زندگي سبب تقويت اعتماد به نفس، بهبود قدرت تصميم‌گيري و قاطعيت و خودآگاهي و عزت‌نفس كودك مي‌شود. اگر كودك بتواند اين مهارت را كسب كند تا حد زيادي مي‌تواند وزن خود را در حد متعادلي نگه دارد.»

 


دكتر رضا همت يارزاده، روانشناس درباره بالارفتن عزت نفس كودكان در اثر خويشتنداري مي‌گويد: «خويشتنداري در كودكان باعث مي‌شود كه آنها بتوانند بر رفتار خود كنترل داشته باشند. البته هيچ كودكي نيست كه بطور تجربي و ذاتاً خويشتندار باشد بلكه همه كودكان در تعامل با ديگران و كپي برداري از والدين خود خويشتنداري را مي‌آموزند. افراد خويشتندار غالباً عزت نفس بالايي دارند. شايد بتوان گفت عزت نفس پايه‌اي‌ترين فاكتور رواني است كه هر فرد بايد آن را داشته باشد تا به اعتماد به نفس برسد. كودكاني كه براثر احساس كنترل بر خويشتن دچار آرامش رواني شده و احساس مي‌كنند كه خود ارزشمند هستند و بايد از جسم و روانشان مراقبت كنند در اثر پيامدهاي اين خود ارزشمندي اعتماد به نفسش نيز بالا مي‌رود و در نتيجه كنترل وزن را يكي از مهمترين دلايل سلامت جسم و روان خود مي‌داند.»

 

 

 

پر خوری در کودکان

 


فروزانفر در ادامه مي‌گويد: «تقويت و تداوم به‌كار بردن خويشتنداري در كودكان و در محيط خانواده به عنوان يك تغيير رفتار در زندگي فردي و اجتماعي سبب خواهد شد بزرگسالان نيز بتوانند بسياري از محرك‌هاي وسوسه‌برانگيز را از خود دور ساخته و به خود واقعي‌شان فكر كنند.

 


اردلان سلگي نيز خويشتنداري را مهارت اكتسابي دانسته و مي‌گويد: چنين مهارت‌هايي را مي‌توان به كودك آموزش داد تا او با استفاده از آن بتواند رفتارهاي خود را در موقعيت‌هاي گوناگون كنترل كند. نتايج آخرين تحقيقات و پژوهش‌هاي علمي كه در دانشگاه پن استيت صورت گرفته نشان دهنده اين‌است كه كودكاني كه خويشتنداري و اراده دوري از لذت را در خود تقويت نكرده‌اند بيشتر از ديگران در معرض چاقي قرار دارند.

 

 

 

آموزش خويشتنداري

 


آموزش خويشتنداري به كودك باعث مي‌شوداو بياموزد چگونه بر علايق نادرست خود خط كشيده و به كنترل نفس خود بپردازد تا آنها بتوانند برنامه‌ريزي دقيقي براي زندگي خود پيدا كنند.

 


دكتر همت يارزاده معتقد است كه آموزش مستقيم خويشتنداري به كودكان كار آساني نيست. كودكان بيشتر از طريق عينيت و ديدن دلايل و شواهد ياد مي‌گيرند (يادگيري مشاهده‌اي) و اگر مي‌خواهيم براي كودك زير پنج سال توضيح دهيم پرخوري و چاقي چه مضراتي دارد بايد از طريق نشان دادن الگوها و شواهد به او ياد دهيم. مثلاً عروسك او را با بستن يك پارچه به دور بدنش چاق كرده و به او بگوييم كه عروسكش چقدر بد شكل شده‌است يا فيلم و كارتون‌هايي در ارتباط باچاقي مفرط به كودكان نشان داده و در پايان كار از او بخواهيم كه بگويد مشكل فرد چاق چه بود؟!


با اين روش، كودك با مهارت حل مسئله آشنا مي‌شود و مي‌آموزد كه پرخوري يا استفاده از برخي مواد غذايي اگر چه لذت بخش است ولي تبعات ناخوشايندي به دنبال دارد.

 

 

 

راهكارها

 

دكتر فروزانفر در مورد راهكارهاي مناسب تغذيه‌اي مي‌گويد: بايد برنامه‌ورزشي مناسب براي كودك داشت و او را در مصرف تنقلات پر كالري و نامناسب محدود كرد.

 


والدين مي‌توانند با حمايت و تشويق توانايي كودك را در پرهيز از پرخوري يا اجراي برنامه غذايي تعيين شده به او ياري دهند.

 


گاهي لازم است به كودك اجازه داده شود شكست را تجربه كند. در اين‌گونه مواقع بهتر است والدين انعطاف بيشتري از خود نشان دهند.

 


هميشه تلاش كودك را تشويق كنند و به دنبال نتيجه نباشند. كودك كامل هيچ گاه نمي‌تواند كليه انتظارات والدين خود را برآورده كند و در نتيجه نا‌اميد خواهد شد و از طرفي اعتماد به نفس او آسيب خواهد ديد.

 


فروزانفر همچنين درباره ياددادن خويشتنداري در مقاطع سني مختلف مي‌گويد:‌ « از سه تا پنج سالگي بايد علاوه بر استفاده از ايجاد وقفه‌هاي كوتاه براي تشويق نيز استفاده كرد.

 


در سنين 6 تا 9 سالگي به‌دليل اين‌كه بچه‌ها در سنين مدرسه قرار دارند قدرت انتخاب داشته و پيامد اعمال خود را تشخيص مي‌دهند. بايد به آنها آموخت فكر كردن در موقعيتي كه در آن قرار دارند و اطاعت و كنترل رفتار خود اثر بهتري از واكنش سريع به موقعيتي كه در آن قرار دارند دارد و همچنين مي‌توان به آنان آموخت زماني كه قادر نيستند رفتار خود را كنترل كنند براي مدتي خود را از موقعيتي كه در آن قرار گرفته‌اند دور كنند.

 


در طول 10 تا 12 سالگي بايد به كودك آموخته شود درباره موقعيت‌هايي كه ممكن است منجر به از دست دادن كنترل او بشوند، فكر كرده و بعد آنها را تحليل كنند. در مورد موقعيتي كه از ابتدا ممكن است عذاب آور باشد تا پايان اينگونه نخواهد ماند و شرايط بهتر خواهد شد.

 


قبل از انجام هر عملي به آن خوب فكر كند و به‌ عواقب آن بينديشد.

 


آن را نزد خود تجزيه و تحليل كند و درباره آن با والدين و مربي و معلمان خود صحبت كند.

 


بايد به كودكان مهارت خويشتنداري را آموزش داده و به آنان گفته شود خويشتنداري در انتخاب روش صحيح زندگي آنان را ياري مي‌كند.

 


به‌كودك آموزش داده و توضيح دهيد برخورد با هر موضوعي او را موفق‌تر مي‌كند.

 

 


 

 

 


ویدیو مرتبط :
هندونه اندازه ی بچه

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آموزش درست غذا خوردن به بچه ها



غذا خوردن کودک,آموزش غذا خوردن به کودک,غذای کودک,تغذیه کودک

 بسیاری از والدین از یاد دادن آداب غذا خوردن به فرزندشان کلافه هستند. آنها آرزوی روزی را دارند که فرزندشان بدون آنکه سس گوجه فرنگی را روی لباسش بریزد، غذایش را تمام کند یا حداقل تا شعاع دوری از دور دهانش غذا نچسبیده باشد. واقعیت این است که غذا خوردن بچه‌ها تا زمانی که آداب آن را یاد نگرفته باشند برای بسیاری از والدین مانند کابوس است. تا زمانی که شما با عجله و سرپایی غذا بخورید و وقت کافی برای گذراندن شام و ناهار با فرزندتان نداشته باشید نباید منتظر بروز معجزه‌ای در روش غذا خوردن کودک‌تان باشید. در اینجا برخی روش‌هایی که می‌تواند به شما کمک کند خود و فرزندتان از خوردن غذا لذت ببرید می‌آوریم.

بیشتر غذا خوردن و کمتر بازی کردن


هدف:وقتی کودک حباب در شیر درست می‌کند شاید حوصله‌اش سر رفته باشد، سیر شده باشد، غذا را دوست نداشته باشد یا فقط شیطانی کند.

 چطور به هدف برسید: یکی از مهم‌ترین اهداف شما ایجاد احساس مثبت نسبت به غذاست به همین دلیل بچه‌ها باید بتوانند سر میز سرگرم شوند. فقط باید حواس‌تان باشد چه نوع سرگرمی‌هایی جزء ممنوعیت‌های خانوادگی است. زمانی که کودک بیش از حدی که اجازه دارد با غذا بازی می‌کند، وقت آن است که شما وارد عمل شوید و بگویید: «به نظر می‌رسه غذات رو تموم کردی و دیگه سیر شدی» و غذا را از جلویش بردارید.

لباس‌هایی که کثیف می‌شود


هدف: وقتی کودک مدام دست‌های کثیفش را با لباسش پاک می‌کند ممکن است این یک حرکت ناخودآگاه باشد. او به دنبال سریع‌ترین راه برای خلاص شدن از چربی غذاست.

فرزندتان در کنار میز غذا یک جنتلمن است


چطور به هدف برسید: می‌توانید با دادن جایزه شروع کنید. اگر پسرتان عاشق جمع کردن کارت ماشین است می‌توانید به او پیشنهاد دادن چند کارت را بدهید به شرط آنکه در طول خوردن غذا از آستین‌هایش استفاده نکند تا صورتش را تمیز کند. کار دیگری که می‌توانید انجام دهید دادن جایزه دستمال طلایی است.  می‌توانید آن را به فردی از اعضای خانواده بدهید که در طول هفته بدون تذکر در سر میز غذا بوده است. روش دیگری که احتمال دارد تاکنون امتحان نکرده باشید این است که هنگام خوردن غذا لباس آستین کوتاه به کودک بپوشانید. به این ترتیب چیزی که همیشه با آن دهانش را پاک می‌کرد دیگر در دسترس نیست.  اگر خواست دست‌هایش را با شلوارش پاک کند می‌توانید شلوارش را دربیاورید. به خاطر داشته باشید این کار را فقط در خانه و فقط تا زمانی که او یاد بگیرد از لباس‌هایش به عنوان دستمال استفاده نکند، انجام دهید.

جویدن با دهان باز


هدف: بچه‌ها علاقه خاصی به خوردن لقمه‌های بزرگ دارند که خب این به آن معناست که آنچه در حال جویدن آن هستند، کاملا مشخص می‌شود.

چطور به هدف برسید:  وقتی شما از یک قاشق بزرگ استفاده می‌کنید یا با چنگال بزرگ غذا را داخل دهان کودک می‌گذارید قبل از آنکه به دهان برسد کلی مشکل ایجاد می‌کند.

خب، چرا نصف آن را داخل بشقاب نمی‌ریزید؟ اگر برای این کار دیر شده به فرزندتان توضیح دهید که اگر با دهان پر صحبت کند چیزی نمی‌فهمید. به کودک هیجان‌زده‌تان اطمینان دهید که وقتی لقمه‌اش را خورد و قورت داد می‌تواند درباره موضوعی که می‌خواست حرف بزند و شما سراپا گوش هستید. کار بامزه‌ای که می‌توانید انجام دهید این است که یک پیام خانوادگی برای کسی که دهانش پر است اما می‌خواهد مطلب مهمی را بگوید بگذارید تا بعد از خوردن غذا مطمئن باشد دیگر اعضای خانواده به صحبت او گوش خواهند کرد.

  غذا خوردن کودک,آموزش غذا خوردن به کودک,غذای کودک,تغذیه کودک

 از خوشمزه نبودن شاکی است؟


هدف:  نحسی کردن هنگام غذا خوردن این روزها عادت بسیاری از کودکان شده است و نگرانی از احساسی که به غذا دارند، طبیعی نیست. بنابراین این سخت است که تشخیص دهید درباره غذاها دقیقا به چه چیزی فکر می‌کنند. مهارت‌های اجتماعی مسئله‌ای نیست که خود به خود کودک آن را بلد باشد بنابراین شما باید به بهترین شکل آن را به کودک بیاموزید تا بتواند نظرش را درباره غذا درست بیان کند.

چطور به هدف برسید:  به کودک 4-3 ساله‌تان بگویید از کلماتی مانند«اَه» و «ایش» برای غذایی که احساس خوبی نسبت به آن ندارد، استفاده نکند. از او نخواهید دروغ بگوید بلکه به او عباراتی یاد دهید که کمتر آزاردهنده هستند؛ عباراتی مانند «نه ممنونم، شاید دفعه بعد امتحان کردم» یا«ببخشید به نظرم خوشمزه نمیاد» حتی می‌توانید به فرزندتان کدی را یاد دهید که برای توصیف غذایی که دوست ندارد، استفاده کند.

به کار زشتش بی‌توجهی کنید


هدف: بچه‌ها آروغ زدن را دوست دارند ولی این اصلا پسندیده نیست. این توجه زیادی را ایجاد می‌کند (از سوی خواهر، برادر و دوستان). بچه‌ها عاشق رفتارهایی هستند که واکنش زیادی ایجاد می‌کند.

چطور به هدف برسید:  ماموریت شما این است که یک تماشاچی کاملا بی‌حوصله باشید از آروغ زدنش چشم‌پوشی کنید و درباره موضوع دیگری حرف بزنید مثلا درباره آب و هوا، کارتان یا دکوراسیون خانه. اگر بچه‌های دیگر نتوانستند خودشان را نگه دارند و خندیدند، او را برای مدت کوتاهی تنبیه و از میز دور کنید. شما همچنین می‌توانید فشار برابر ایجاد کنید. یکی از مادران توضیح می‌دهد «وقتی دخترم 8 ساله بود و مدام آروغ می‌زد به او گفتم چطور وقتی یکی از دخترخاله‌هایش که هم سن او بود و در مقابل 3 خواهر دیگرش آروغ زد آنها به او گفتند کار بچگانه‌ای انجام داده است. دخترم دخترخاله‌هایش را خیلی دوست دارد بنابراین آروغ زدنش را فراموش کرد.»

غذا نخوردن با دست


هدف: استفاده از وسایل خوردن می‌تواند برای بسیاری از بزرگ‌ترها هم چالش‌برانگیز باشد چه برسد به یک کودک10-9 ساله. او وقتی گرسنه است تکنولوژی ممکن است دیگر برایش کارساز نباشد. مهارت‌های اولیه میز غذا مانند استفاده از چاقو و چنگال می‌تواند کمی دیرتر خود را نشان دهد.

 چطور به هدف برسید:  نسبت به وسایلی که کودک می‌خواهد استفاده کند انعطاف‌پذیر برخورد کنید، مثلا اگر فرزندتان یک چنگال بزرگ خواست برایش بیاورید. اگر در به کار بردن چنگال هنوز مشکل دارد سعی کنید فعلا روی قاشق تمرکز کنید. او هرچه بیشتر ببیند که دیگران با چنگال چه غذاهایی را می‌خورند بیشتر دلش می‌خواهد از وسایل استفاده کند. استفاده از قاشق و چنگال‌های پلاستیک می‌تواند استفاده از این وسایل را راحت‌تر کند.

نشستن روی صندلی


هدف: اگر کودک سرپا غذا می‌خورد یا در حالی که با قطارش بازی می‌کند قاشق غذا را به دهان می‌برد شاید در صندلی که روی آن قرار دارد راحت نیست. وقتی پاهای کودک آویزان باشد برای او سخت‌تر خواهد بود که از دست‌هایش استفاده کند و زمان بیشتری بنشیند.

چطور به هدف برسید: اگر لازم بود یک زیرپایی برای او قرار دهید یا بالشی پشتش بگذارید. به صورت ایده‌آل او باید در زاویه 90درجه با صندلی قرار داشته باشد. حواس‌تان باشد چیزی را زودتر از زمان رشد کودک‌تان از او نخواهید. توانایی کودکان متفاوت است اما یک کودک 3 ساله می‌تواند بین 7 تا 10 دقیقه بنشیند.

 در مورد کودکان 6 تا8 ساله کودک باید بتواند زمان غذا خوردن بنشیند که حدود 20 تا 30 دقیقه است. اگر در این سن کودک ایستاده غذا می‌خورد او را مجبور کنید همه غذاهایی را که زمین ریخته جمع کند.

منبع:مجله سیب سبز