بهترین برخورد با ویار بارداری

 

 

 

ویار و بارداری جدایی‌ناپذیرند؛

آلوچه و لواشک، کیک شکلاتی، بستنی، هندوانه، گوشت و پنیر فراوان همگی برای مادر باردار حکم خانه شکلاتی برای هانسل و گرتل را دارند! در این دوران ممکن است خوراکی‌هایی را هوس کنید که پیش از بارداری طرفشان هم نمی‌رفتید.

واقعاً پشت تمام این هوس‌های مرموز چه دلایلی نهفته است؟ آیا خوردن این همه خوراکی جورواجور و تشویق دیگران که: «عیبی نداره، بخور، بارداری» بی‌اشکال است؟ دکتر محمدرضا وفا، رئیس انجمن تغذیه ایران در این باره توضیح داده‌اند.

 

اصولاً چرا ویار اتفاق می‌افتد؟

ویار به دلیل به هم خوردن تعادل بین انتقال‌دهنده‌های عصبی بدن مادر و حالت روحی و روانی خاص و همچنین نیازهای تغذیه‌ای او به وجود می‌آید. اگرچه هنوز علت دقیق ویار مشخص نشده اما نظریه‌های مختلفی در این باره ارائه شده است.

 

تمایل به برخی غذاها در واقع درخواست بدن است به موادی که نیاز دارد. مثلاً وقتی هوس پنیر می‌کنید ممکن است بدن‌تان به کمی سدیم بیشتر نیاز داشته باشد یا اگر دل‌تان یک همبرگر بزرگ بخواهد ممکن است بدن‌تان پروتئین، سدیم و پتاسیم بیشتری بطلبد.

 

شاید هم برای یک بستنی خوشمزه بی‌قرار شوید و کلسیم و چربی بیشتری نیاز داشته باشید. به عبارتی آن‌چه شما را بی‌تاب می‌کند، دقیقاً همان خوراکی به خصوصی که ویارش را کرده‌اید نیست، بلکه بدن‌تان احتمالاً به ماده غذایی به خصوصی که در آن خوراکی وجود دارد، نیاز دارد.

پس در واقع این موضوع پشتوانه علمی دارد؟

بله. تحقیقات نشان می‌دهد سطح هورمون‌های بدن در طول بارداری می‌توانند حس چشایی و بویایی خانم‌ها را تغییر دهند به همین دلیل مادر به برخی بوها و مزه‌ها علاقه زیادی نشان می‌دهد و در مقابل از بعضی بوها و مزه‌ها گریزان می‌شود (بیماری صبحگاهی و حالت تهوع ناشی از آن).

 

مهم‌ترین هشدار درباره ویار مادران باردار جایگزین شدن ویارانه‌ها به جای وعده‌های اصلی غذایی مادر است. به عبارتی مادران نباید ویارانه را در زمانی که چند ساعت گرسنه مانده‌اند و قند خون‌شان پایین است، میل کنند آن هم به میزان زیاد؛ زیرا دیگر میلی به خوردن وعده اصلی غذایی نخواهند داشت و نیازهای تغذیه‌ای اصلی خود و جنین‌شان تأمین نمی‌شود.

 

در بیشتر موارد، مادران به مواد خوراکی عادی میل شدیدی پیدا می‌کنند اما برخی افراد ویارهای عجیبی دارند یعنی مواد غیرخوراکی از قبیل خاک، گچ، صابون، مداد شمعی، برفک‌های فریزر و... در این حالت خانم باردار آن ماده را بدون هیچ محدودیتی می‌خورد که برای سلامت خود و جنینش واقعاً خطرناک است. اگرچه دلیل این هوس مادران باردار هنوز دقیقاً مشخص نیست. اما تحقیقات نشان داده زنانی که در دوران بارداری چنین موادی را طلب می‌کنند، معمولاً ماده مغذی‌ای را در بدن‌شان کم دارند که این ماده معمولاً آهن است.

با این ویار خطرناک چه باید کرد؟

سؤال خوبی پرسیدید از خطرات خوردن این مواد غیرخوراکی می‌توان به اختلالات تکاملی، مهارت‌های کلامی، کاهش ضریب هوشی، مشکلات شنوایی، ناتوانی در یادگیری، اختلال کم‌توجهی و معلولیت جسمی اشاره کرد.

 

مسمومیت در طول بارداری هم از عوارض شایع خوردن این مواد غیرخوراکی است. توصیه می‌کنم به محض تمایل به خوردن ماده‌ای غیرخوراکی، پزشک متخصص معالجتان را در جریان بگذارید تا آزمایش‌های فقر آهن و مراقبت‌های لازم را برای‌تان تجویز کند.

 

آیا می‌شود ویار مادران را دسته‌بندی کرد؟

بیشتر مادران به این 4 گروه غذایی ویار دارند: شیرینی، تندی، شوری و ترشی. عده کمی هم تمایل پیدا می‌کنند برخی میوه‌ها و سبزی‌ها را درسته یا در اندازه‌های درشت ببلعند مثلاً کلم، آلو، انواع توت و... اما خط قرمز ویارانه را باید بشناسید.

 

مهم‌ترین هشدار درباره ویار مادران باردار جایگزین شدن ویارانه‌ها به جای وعده‌های اصلی غذایی مادر است. به عبارتی مادران نباید ویارانه را در زمانی که چند ساعت گرسنه مانده‌اند و قند خون‌شان پایین است، میل کنند آن هم به میزان زیاد؛ زیرا دیگر میلی به خوردن وعده اصلی غذایی نخواهند داشت و نیازهای تغذیه‌ای اصلی خود و جنین‌شان تأمین نمی‌شود. به علاوه، برخی از این خوراکی‌ها کالری قابل‌توجهی دارند و مصرف بیش از حد آن‌ها سبب اضافه وزن بیش از حد در دوران بارداری و مشکل مادر برای کاهش وزن پس از زایمان و شیردهی می‌شود.

 

تمایل به برخی غذاها در واقع درخواست بدن است به موادی که نیاز دارد. مثلاً وقتی هوس پنیر می‌کنید ممکن است بدن‌تان به کمی سدیم بیشتر نیاز داشته باشد یا اگر دل‌تان یک همبرگر بزرگ بخواهد ممکن است بدن‌تان پروتئین، سدیم و پتاسیم بیشتری بطلبد مراقب وزن‌تان باشید. یک خانم در دوران بارداری 12 تا 17 کیلوگرم اضافه وزن پیدا می‌کند که اگر مادر قبل از بارداری اضافه وزن داشته است این میزان به حدود 7 تا 12 کیلوگرم می‌رسد. پس اگر به بهانه بارداری هر چقدر دل‌تان خواست خوراکی‌های چرب یا شیرین میل کنید، نباید از اضافه وزن ناگهانی در دوران بارداری چندان متعجب شوید. بسیاری از خانم‌ها با خودشان می‌گویند چرا خارجی‌ها در دوران بارداری زیاد چاق نمی‌شوند، در پاسخ باید بگوییم که آن‌ها از الگوی غذایی مناسبی پیروی می‌کنند و مواد غذایی ضروری را به مقدار کافی می‌خورند؛ یادتان باشد در دوران بارداری نباید به دنبال عذاب وجدان بعد از خوردن مثلاً یک بشقاب بیسکویت یا ظرفی بزرگ ماکارونی سرخود به خودتان رژیم بدهید! اگر نمی‌توانید مراقب وضعیت تغذیه‌ای‌تان باشید، خیلی زود به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.

 

آیا ویار و دیابت دوران بارداری ارتباطی با هم دارند؟

در سه ماهه دوم و سوم بارداری به شدت مراقب مصرف قندهای ساده باشید؛ اگر به دیابت دوران بارداری مبتلا شده‌اید به هیچ‌وجه سرخود و بی‌برنامه خوراکی‌های شیرین و حاوی کربوهیدرات را میل نکنید زیرا این هوس‌ها می‌تواند سلامت شما و جنین‌تان را به خطر بیندازد. بهترین راه‌حل این است که جایگزین ویار معین کنید. بهتر است ببینید ویارتان نشانه چیست و آن را با مواد سالم‌تر جایگزین کنید مثلاً اگر هوس همبرگر کرده‌اید، سراغ اولین مغازه فست‌فود نروید بلکه خودتان کمی گوشت چرخ شده را بدون چربی و روغن در تابه کباب کنید. یا به جای خوردن یک شیرینی‌ مربایی، کمی نان و عسل طبیعی بخورید. اگر لواشک و هله‌هوله‌های ترش را هوس کرده‌اید، به جای آن‌ها آلوی خشک یا تازه یا کمی ترشی (سبزی‌هایی که در سرکه مانده‌اند) با غذای‌تان بخورید.

منبع: سلامتیران - یاسمین ثریا

ویدیو مرتبط :
ویار در دوران بارداری

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

بیماری صبحگاهی یا ویار دوران بارداری

 

تهوع معمولاً در طول ماه بعد شدیدتر می شود. حدود نیمی از زنان مبتلا به بیماری صبحگاهی در حدود هفته ۱۴ کاملاً بهبود می یابند. در باقی موارد، این مشکل در اکثر زنان یک ماه دیگر یا کمی بیشتر نیز طول می کشد، هر چند ممکن است در ادامه حاملگی دوباره بروز کرده و تا آخر حاملگی ادامه یابد.

 

* علت بیماری صبحگاهی

 

علت تهوع در دوران حاملگی دقیقاً مشخص نیست ولی احتمالاً ناشی از تغییرات فیزیکی زیادی است که در بدن زن حامله رخ می دهد

 

بعضی از احتمالات عبارتند از:

افزایش سریع هورمون hCG در اوایل حاملگی

مشخص نیست که این هورمون چگونه باعث بروز تهوع می شود ولی زمانبندی افزایش آن با وضعیت تهوع جور در می آید. درست در زمانی که میزان این هورمون در بدن به بالاترین مقدار خود می رسد تهوع نیز به حداکثر می رسد. تصور بر این است که استروژن نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد.

 

افزایش حس بویایی و حساسیت به بو

 

این وضعیت نسبتاً شایع بوده و مکن است از عوارض افزایش سریع میزان استروژن در بدن باشد.

 

حساسیت دستگاه گوارش

دستگاه گوارش بعضی زنان به تغییرات در اوایل حاملگی حساس تر است. حتی در یک مطالعه، رابطه ای میان هلیکوباکتر پیلوری (باکتری که سبب زخم معده می شود) و تهوع شدید در زمان حاملگی دیده شده است، هر چند علت این رابطه مشخص نیست.

 

ممکن است شنیده باشید که بیماری صبحگاهی ناشی از کمبود ویتامین B است. با اینکه به نظر می رسد مصرف ویتامین B تکمیلی بصورت قرص در بسیاری از زنان حامله به کاهش تهوع کمک می کند، ولی این بدان معنا نیست که آنها کمبود ویتامین B دارند. در واقع، حداقل در یک مطالعه نشان داده شده است که هیچ تفاوت معناداری از نظر سطح ویتامین B۶ میان زنان دچار بیماری صبحگاهی و دیگر زنان حامله وجود ندارد. علت تأثیر ویتامین B۶ بر کاهش تهوع مشخص نیست.

 

شواهدی نیز دال بر این مطلب وجود دارد که مصرف مولتی ویتامین در زمان لقاح تخمک و اسپرم و اوایل حاملگی به جلوگیری از بیماری صبحگاهی شدید کمک می کند که البته علت این مسئله نیز مشخص نیست.

 

بعضی محققین این نظریه را مطرح کرده اند که بعضی زنان از نظر روانی بیشتر مستعد تهوع و استفراغ در دوران حاملگی هستند و این مسئله یک پاسخ غیر طبیعی به استرس است. با این حال، شواهد محکمی دال بر تأیید این نظریه وجود ندارد. (البته تهوع و استفراغ دائمی خود می تواند عاملی برای استرس بیشتر باشد!)

 

 

* آیا احتمال تهوع در بعضی زنان بیشتر است؟

احتمال تهوع و استفراغ در زمان حاملگی در شرایط زیر بیشتر است:

حاملگی دو قلو یا چند قلو. علت آن ممکن است مقادیر بالاتر hCG یا هورمون های دیگر در بدن باشد. احتمال شدیدتر بودن تهوع و استفراغ نیز در این صورت وجود دارد. البته این مسئله قطعی نیست و بعضی زنان که حاملگی دوقلو یا چند قلو دارند اصلاً تهوع ندارند.

 

* وجود تهوع و استفراغ در حاملگی های قبلی

وجود سابقه تهوع و استفراغ بعنوان عارضه مصرف قرص های ضد بارداری. علت این مسئله ممکن است پاسخ بدن به افزایش سطح استروژن باشد.

سابقه استعداد به بیماری حرکت (motion sickness)

استعداد ژنتیکی تهوع حاملگی. در صورتیکه مادر یا خواهرتان بیماری صبحگاهی شدید داشته اند احتمال ابتلای شما بیشتر است.

 

سابقه سردردهای میگرنی

 

* آیا تهوع بر روی جنین تأثیر دارد؟

تهوع خفیف و استفراغ گهگاهی که معمولاً در بیماری صبحگاهی وجود دارد تا زمانیکه مادر غذا را تحمل کند و مقادیر زیاد مایعات بنوشد تهدیدی برای سلامتی جنین نیست. از این گذشته، جنین در عمده زمان سه ماهه اول آنقدر کوچک است که به کالری چندانی نیاز ندارد. اگر مادر نتواند یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد بد نیست که مولتی ویتامین مصرف کند. اگر آهن تهوع را بدتر می کند بهتر است از مولتی ویتامین هایی استفاده شود که دوز آهن آنها کم بوده و یا آهن نداشته باشند.

 

عدم افزایش وزن مادر در سه ماهه اول معمولاً اشکالی ندارد البته تا زمانیکه ناشی از غذا نخوردن نباشد و مایعات به اندازه کافی مصرف شود. اشتهای مادر پس از گذشت این زمان بازگشته و وزنش افزایش خواهد یافت.

 

 

* آیا نداشتن بیماری صبحگاهی به معنای افزایش احتمال سقط است؟

 

نه ضرورتاً . این واقعیت وجود دارد که بعضی مطالعات نشان داده اند که زنانی که کودکانشان سقط می شود کمتر دچار تهوع می شوند. (عدم تکامل کافی جنین یا جفت سبب پایین بودن هورمون های حاملگی شده و در نتیجه تهوع در این زنان کمتر است.) ولی بسیاری از زنان هم وجود دارند که حاملگی کاملاً طبیعی داشته و بعد از سه ماهه اول دیگر تهوع ندارند.

 

 

* راه های کاهش تهوع بیماری صبحگاهی

 

همه روش هایی که در زیر گفته می شود بر شواهد محکم استوار نیستند، ولی شایعترین توصیه هایی هستند که معمولاً متخصصین زنان و ماماها به بیمارانشان می کنند.

 

از غذاها و بوهایی که سبب تهوع می شوند پرهیز کنید. اگر تقریباً همه چیز باعث تهوع می شود اشکالی ندارد که تنها چند غذای محدودی که مشکلی ایجاد نمی کنند مصرف شود حتی اگر تمام مواد غذایی لازم برای بدن را تأمین نکند. یک راه دیگر هم مصرف غذاهای بیمزه و یا گرم نکردن غذا است تا بوی آن کمتر باشد.

 

سعی کنید همیشه مقداری شیرینی ساده مثل کلوچه کنار تخت خود داشته باشد. هنگامی که از خواب بیدار می شوید یکی دو تا بخورید و قبل از بلند شدن از جایتان ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دراز بکشید. داشتن این شیرینی ها کنار تخت ممکن است در صورتیکه که نصف شب با حالت تهوع از خواب بیدار شوید هم کمک کننده باشد.

 

وعده های غذاییتان را کوچک و متعدد کنید تا معده تان هیچوقت خالی نباشد. بعضی زنان معتقدند که کربوهیدرات ها در هنگام تهوع بهترین خوراکی هستند ولی یک مطالعه کوچک نشان داده است که غذاهای دارای پروتئین بالا احتمالاً اثر بهتری دارند.

 

از غذاهای چرب پرهیز کنید زیرا هضم آنها بویژه در حاملگی که تخلیه معده به زمان بیشتری نیاز دارد بیشتر طول می کشد. همچنین از غذاهای سنگین و چرب، تند، اسیدی و سوخاری شده نیز که می توانند باعث تحریک معده و دستگاه گوارش شوند پرهیز کنید.

 

سعی کنید مایعات را بین وعده های غذایی مصرف کنید. همچنین سعی کنید یکباره حجم زیادی مایع مصرف نکنید زیرا معده به این ترتیب پر شده و اشتهایتان برای خوردن غذا کم می شود. یک روش خوب این است که یک نوشیدنی را در طول روز جرعه جرعه بنوشید. اگر زیاد استفراغ می کنید از یک نوشیدنی ورزشی حاوی گلوکز، نمک و پتاسیم استفاده کنید تا الکترولیت های (املاح) از دست رفته جبران شوند.

 

سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید و اگر می توانید در طول روز چرتی بزنید. تماشای تلویزیون و یا رفتن به منزل یکی از دوستان یا بستگان راه خوبی برای مقابله با استرس بوده و حواس شما را از تهوعتان پرت می کند.

 

سعی کنید ویتامین هایی را که برایتان تجویز شده را همراه با غذا یا درست قبل از خواب بخورید. اگر آهن موجود در قرص های مولتی ویتامین تهوع شما را زیاد می کند از پزشکتان بخواهید که داروی شما را عوض کند.

 

از پزشک معالجتان در مورد ویتامین B۶ بپرسید. علت بهتر شدن تهوع بر اثر مصرف ویتامین B۶ دقیقاً مشخص نیست ولی مطالعات نشان می دهند که مصرف این ویتامین در بعضی زنان مؤثر بوده و در صورتیکه با دوز صحیح مصرف شود هیچ خطری ندارد. دوز معمول ویتامین B۶ برای درمان بیماری صبحگاهی بین ۱۰ تا ۲۵ میلی گرم، سه بار در روز است ولی بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

 

اگر هیچیک از راه های فوق مؤثر نبود از پزشکتان بخواهید برایتان داروی ضد تهوع تجویز کند. توجه داشته باشید که مصرف هر گونه دارو در زمان حاملگی حتماً باید با نظر پزشک صورت گیرد بنابراین از مصرف خوسرانه دارو خودداری کنید.

 

 

* استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی

 

اگر خانم حامله نتواند هیچ چیزی (حتی مایعات) را در معده برای ۲۴ ساعت نگه دارد ممکن است به \"استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی (Hyperemesis Gravidarum)\" مبتلا شده باشد که درمان آن چندان ساده نیست. این عارضه هر چه سریعتر تشخیص داده شده و درمان شود احتمال بهبودش بیشتر است.

 

در این موارد بلافاصله به بیمار مایعات وریدی (سرم) داده می شود تا آب از دست رفته بدن جبران شود. سپس برای کنترل الکترولیت های خون و اطمینان از عدم وجود بیماری های زمینه ای دیگر که سبب تهوع و استفراغ می شوند آزمایشاتی انجام می شود. بسته به مورد، بیمار ممکن است چند روز بستری شود تا راحت بتوان وی را از راه وریدی تغذیه کرد.

 

بسیاری از زنان با گرفتن مایع وریدی و جبران مایعات از دست رفته حالشان بهتر شده و می توان تهوع و استفراغ را در آنها با داروهای ضد تهوع کنترل کرد. در بعضی موارد نادر، تهوع و استفراغ ادامه یافته و بیمار مجبور است هر چند وقت یک بار در بیمارستان یا منزل از سرم استفاده کند. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست رفتن مزمن آب بدن، کاهش وزن، سوء تغذیه و عوارض دیگر برای مادر و کودک شود .