با كفش كثیف چه كنیم؟

شستن، خیلی از كفش‌ها را خراب می‌كند، اگر كفش شما كثیف است از این روش‌ها برای تمیز كردن آن كمك  بگیرید:

• كفش كتانی: می‌توانید آن را با شامپو فرش تمیز كنید. كف شامپو را روی كفش بكشید و با یك پارچه آن را پاك كنید.

• كفش پارچه‌ای: كفش‌هایی مثل آل‌استار را می‌توانید با خیال راحت در ماشین لباسشویی بیندازید. برای این‌كه نتیجه بهتری بگیرید باید كفش را در یك كیسه پارچه‌ای یا پاچه شلوار بگذارید و بعد در ماشین بیندازید.

• كفش چرم: اول با یك دستمال خیس لكه‌ها را پاك كنید. بعد از آن، واكس بهترین چیز برای برق انداختن این كفش‌هاست. اگركفش چرم شما خیس شد آن را پر از روزنامه كنید تا  نم آن كاملا گرفته شود.

• كفش جیر: با یك مداد پاك‌كن كثیفی‌های روی جیر را پاك كنید. بعد روی كفش برس بكشید تا خرده پاك‌كن‌ها پاك شوند. راه آسان‌تر استفاده از اسپری‌های مخصوص تمیز كردن جیر است.

دكتر شهرام صادقی، متخصص طب فیزیكی از عوارض انتخاب كفش نامناسب برای بچه‌ها می‌گوید، باور می‌كنید، بیش از نصف كفش‌های موجود در مغازه‌ها برای كودكان زیر 2 سال نامناسبند؟ این گفته دكتر آذرخش كدخدایی، فیزیوتراپیست كه در خبرگزاری ایرنا منتشر شده بود، ما را هم مثل شما شوكه كرد! به همین دلیل تصمیم گرفتیم این‌بار گفت‌و‌گوی ‌ویژه سلامت كودك را به این موضوع اختصاص بدهیم و شما بدانید برای خرید كفش مناسب برای نخستین گام‌های فرشته كوچولوی‌تان كه تازه تاتی‌تاتی یاد گرفته، چه معیاری را باید درنظر بگیرید؟ اصلا چه كفشی مناسب است و كدام نامناسب؟ اگر می‌خواهید جواب این سوالات‌تان را بدانید با ما همراه شوید و گفت‌وگوی ما را با دكتر شهرام صادقی، متخصص طب فیزیكی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با دقت بخوانید!

---

فسقلی شما هم راه‌رفتن یاد گرفته؟ حتما هر بار كه تاتی‌تاتی كنان شروع می‌كند به راه‌رفتن، شما هم شروع می‌كنید به قربان صدقه رفتن! خب همه پدر و مادرها همین كار را می‌كنند دیگر! حتما كلی انتظار كشیده‌اید تا نی‌نی دلبندتان قدم برداشتن را یاد بگیرد تا هر چه زودتر از دنیای رنگ و وارنگ كفش‌های خوشگل بچه‌گانه برایش نخستین كفش‌ها را انتخاب كنید. این روزها آن قدر كفش‌های جور واجور و قشنگ با شكل‌ها و قیمت‌های مختلف در بازار هست كه حتما می‌مانید كدام‌شان را برای قند عسل‌تان بخرید: «كفشی كه زیرش چراغ دارد؟! آن یكی كه موقع قدم برداشتن صدا می‌دهد؟! صندل‌های خوشگل تابستانی؟! یا كفش‌های ورنی براق و گل‌دار؟!»
انتخاب كار آسانی هم نیست! ولی اگر بدانید همین انتخاب شما چقدر روی راه رفتن صحیح فرزندتان در آینده تاثیر دارد و اگر بدانید به گفته متخصصان ایرانی بیشتر از نصف كفش‌هایی كه در بازار ایران موجود است، برای بچه‌های زیر 2 سال نامناسب است، انتخاب سخت‌تر هم می‌شود! كودك نوپا وقتی شروع به قدم برداشتن می‌كند، گام‌هایی سست و لرزان دارد. اگر با كمك و حمایت شما همچنین انتخاب كفش مناسب پاهایش، قدم‌های اول را درست بردارد‌، در آینده از بسیاری از مشكلات مربوط به كف پا و ساق پا و بسیاری ازعادت‌های نادرست راه رفتن مصون می‌ماند. به همین دلیل مصاحبه این شماره از صفحات سلامت كودك سیب سبز را به این موضوع مهم اختصاص داده‌ایم: انتخاب كفش مناسب برای كودكان نوپا. توصیه ما به شما این است كه خواندن این صفحات را از دست ندهید.
و اما مطالب دیگر صفحات سلامت كودك این شماره هر كدام می‌توانند پاسخی باشند به پرسش‌های مادران جوان: «نوزادم چقدر باید در شبانه‌روز بخوابد؟ چطور گریه دخترم را ساكت كنم؟ اگر نوزادم تب كرد چه كنم؟ پسر من خروپف می‌كند. آیا باید او را درمان كنم؟ چطور داروهای كودكم را به او بخورانم و...»
اگر شما هم مادر یك فرشته كوچولو هستید حتما با خواندن این صفحات به جواب بسیاری از سؤالات‌تان می‌رسید. امیدوارم مطالب صفحات سلامت كودك برای شما و فرشته‌تان كاربرد داشته باشد.

---

تحقیقات نشان داده، هرچه بچه‌ها بیشتر پابرهنه بمانند، زودتر هم راه می‌افتند! حتی خیلی از متخصصان می‌گویند، برای بچه‌هایی كه راه می‌روند هم باید فقط بیرون از منزل و آن هم برای محافظت از پای‌شان كفش پوشید. شاید برای‌تان جالب باشد كه بدانید براساس پژوهش جدیدی كه در هندوستان انجام شده است، پژوهشگران، قبیله‌ای را مورد بررسی قرار داده‌اند كه در آن بچه‌ها تا 17 یا حتی 20 سالگی هم كفش نمی‌پوشیدند و ثابت شد مشكلات مربوط به پا مانند صافی كف پا یا انحراف انگشت شست پا در این كودكان بسیار كمتر از كودكان آمریكایی یا اروپایی است كه از سنین خیلی پایین كفش می‌پوشند. بنابراین تحقیق، متخصصان اعلام كردند، پا در مسیر خودش، خیلی‌خوب و بدون دردسر رشد می‌كند و مشكلی برایش پیش نمی‌آید و بیشتر مشكلات مربوط به پا در كودكان به نوع كفش آن‌ها برمی‌گردد.

---

خیلی‌وقت‌ها، والدین از سر دلسوزی فرزند خود را كه مشكلی در راه رفتن دارد، نزد افراد غیرمتخصص می‌برند و آن‌ها هم برای بچه‌ها پوشیدن كفش‌های طبی را تجویز می‌كنند تا به این ترتیب مشكل راه رفتن آن‌ها را حل كنند، درصورتی‌كه اصلا اینطور نیست. بهتر است همین‌جا خیال‌تان را راحت كنم كه مشكل راه رفتن بچه‌ها با كفش طبی و غیرطبی حل نمی‌شود و همان طور كه گفتم، كفش‌ها فقط برای محافظت از پای ما هستند و هیچ قانونی وجود ندارد كه بگوید كفش طبی می‌تواند به بچه‌ها راه رفتن را یاد بدهد یا طرز راه رفتن آن‌ها را اصلاح كند!

---

خیلی از والدین پیش از این‌كه فرزندشان راه بیفتد، برایش كفش می‌پوشانند تا او راحت‌تر و شاید زودتر راه‌رفتن را شروع كند. اما بهتر است بدانید كه براساس توصیه آكادمی طب اطفال آمریكا، بچه‌ها تا زمانی كه قدم‌های اول‌شان را برنداشته‌اند و به‌اصطلاح، راه نیفتاده‌اند، نیاز به پوشیدن كفش ندارند. یعنی شما باید برای كودك نوپای‌تان، تا وقتی كه در خانه است، فقط و فقط جورابی با كفی مناسب كه روی سنگ و سرامیك سر نمی‌خورد، بخرید و تنها بیرون از منزل برای او كفش بپوشانید. به‌طور كلی، كفش‌ها فقط برای محافظت از پای ما هستند و هیچ كفشی نمی‌تواند باعث تسریع در راه رفتن بچه‌ها شود. به علاوه، حتی اگر شما كفش مناسبی را برای فرزندتان انتخاب نكنید، ممكن است باعث ایجاد مشكل در راه رفتن او هم بشوید.

---

صافی كف پا  یكی از علل شایع مراجعه بیماران به پزشك است . در دوره نوزادی و شیرخوارگی، به‌علت وجود چربی زیاد در پا، قوس كف پا قابل مشاهده نیست و به‌تدریج كه این چربی كاهش می‌یابد، قوس كف پا نیز خودش را نشان می‌دهد. به عبارت ساده‌تر تا حدود 2 سالگی قوسی در كف پای فرزندتان نخواهید دید ولی به‌تدریج و با افزایش سن، قوس كف پا پدیدار می‌شود. باید توجه داشت تعیین این‌كه كف پای كودكی صاف است یا نه حتما باید توسط پزشك صورت گیرد. هنگام معاینه، قوس پا در وضعیت ایستاده مورد بررسی قرار می‌گیرد. بیشتر افراد وقتی نشسته‌اند و روی پای آن‌ها وزنی وارد نمی‌شود، قوس پای ظاهرا عادی دارند ولی وقتی می‌ایستند و وزن‌شان روی پای آن‌ها وارد می‌شود، قوس كف پای آن‌ها صاف می‌شود.

---

بهترین جنس كفشی كه برای بچه‌های نوپا تا دبستانی و حتی بزرگ‌تر وجود دارد، جنس چرم است، چون كفش‌هایی با جنس‌چرم، انعطاف‌پذیر و قابل شست‌وشو هستند و معمولا بچه‌ها در آن‌ها احساس راحتی می‌كنند. البته باید هنگام خرید به تخت یا زیر كفش هم نگاهی بیندازید تا مطمئن شوید تخت آن صاف نیست و بچه با پوشیدن آن سر نمی‌خورد. كفش‌هایی با جنس پلاستیكی یا حتی پارچه‌ای، اگر از مارك‌های معروف هم باشند، به درد بچه‌ها نمی‌خورند، چون هم تمیز كردن‌شان سخت است و هم پای بچه‌ها در آن‌ها احساس راحتی نمی‌كند. كفش چرمی باید به قدری انعطاف‌پذیر باشد كه شكل پای بچه را به‌خود بگیرد. كفشی كه پای بچه شكل خود را به آن بگیرد، اصلا مناسب و قابل توصیه نیست.

---

كفش بچه‌ها تا 4 یا 5 سالگی باید بدون پاشنه باشد. برخی خانواده‌هایی كه دختربچه دارند، حتما خوب می‌دانند كه فرزند آن‌ها از كودكی عاشق پوشیدن كفش‌های پاشنه‌دار است. توصیه من به این خانواده‌ها این است تا جایی كه می‌توانند از خریدن یا پوشیدن كفش‌های پاشنه‌دار برای بچه‌ها حتی تا سن دبستان هم خودداری كنند، چون بچه‌هایی در این سن تعادل چندانی در راه رفتن ندارند و ممكن است خیلی راحت پاشنه كفش‌شان بلغزد و به زمین بیفتند و كار دست خودشان و شما بدهند.

---

همیشه به والدین توصیه می‌شود‌ تا پیش از 4 سالگی، برای راحتی خودشان هم كه شده برای فرزندشان كفش چسب‌دار بخرند، اما بهتر است بعد از 4 سالگی برای فرزندتان كفش بنددار تهیه كنید و مسئولیت بستن بند كفش را هم به‌خودش بسپارید تا او مهارت‌های لازم را در سن رشد یاد بگیرد. فقط حواس‌تان به بستن بند كفش‌های او باشد تا یك وقت در این كار سهل‌انگاری نكند و بندهای باز، باعث زمین خوردن و آسیب دیدن او نشو‌د.

---

برخی افراد بر این باورند پوشیدن كفش‌های ساق‌دار برای بچه‌ها بهتر است و چنین كفش‌هایی باعث جلوگیری از پیچ خوردن مچ پای آن‌ها می‌شود. مسئله پیچ خوردن یا نخوردن پای بچه‌ها در اثر پوشیدن كفش ساق‌دار یا ساده، یك ادعای جنجالی است كه در نگاه اول خیلی هم منطقی به‌نظر می‌رسد اما حقیقت چیز دیگری است. وقتی بچه كفش ساق‌دار نپوشد، خودش سعی می‌كند بیشتر تعادلش را حفظ كند و به این ترتیب، عضلاتش قوی‌تر شده و امكان بر هم خوردن تعادل او هنگام راه رفتن و پیچ خوردن پایش هم كمتر می‌شود. ولی اگر همیشه كفش ساق‌دار پای بچه باشد، او هیچ‌وقت حفظ تعادلش راهنگام رفتن یاد نمی‌گیرد. شاید بتوان گفت، همان‌طور كه بچه تا زمین نخورد، راه رفتن یاد نمی‌گیرد، تا كفش ساده هم نپوشد، برقرار كردن تعادلش هنگام راه رفتن را نمی‌آموزد! از طرف دیگر، پای بچه وقتی پیچ می‌خورد كه یك نیروی اضافه به آن وارد شود و او نتواند تعادلش را حفظ كند. حالا اگر ما كفش ساق‌دار برای فرزندمان بپوشیم، این نیروی اضافی به زانوی او وارد می‌شود و ممكن است در درازمدت مشكلات بسیار بزرگ‌تری را برای زانوهای او پیش بیاورد. درصورتی كه اگر كفش ساده پای بچه باشد، شاید او بتواند به هر ترتیب تعادلش را حفظ كند و این‌طوری آسیبی به مچ یا زانویش هم نرسد.

---

گاهی والدین در تعویض و نو كردن كفش بچه‌ها خیلی افراط می‌كنند و می‌گویند به دلیل رشد بچه‌ها باید ماهی یك‌بار كفش آن‌ها را عوض كنیم! اما بهتر است بدانید، شما باید تا 3 سالگی، هر 3 ماه یكبار برای فرزندتان كفش تازه بخرید و بعد از 3 سالگی كه سرعت رشد كمتر می‌شود، این كار را دیرتر انجام دهید.

---

بهتر است بدانید، پا از 3 قسمت پای پشتی (پاشنه)، وسط پا و جلوی پا (سینه و پنجه) تشكیل شده است و امكان دارد به‌نظر شما فرزندتان تا 3 سالگی پنجه‌های پهنی داشته باشد ولی از 3 و نیم سالگی به بعد، شكل پایش متعادل‌تر شود. آن وقت كفشی شما با یك مارك خاص، 6ماه پیش برای او خریده بودید و حالا هم دوباره همان مارك را می‌خرید برایش مناسب نباشد و شما فكر كنید كه مشكل از آن مارك خاص كفش است. درحالی‌كه ممكن است رشد پای فرزند شما نامتعادل باشد و شما به جای مراجعه به متخصص، مدام مارك و مدل كفش بچه را عوض كنید. در ضمن، خریدن كفش از حراجی‌ها برای 6 ماه یا یكسال آینده بچه‌ها كار چندان درستی نیست چون پای بچه‌های زیر 3 سال، رشد منطقی ندارد اما شاید این كار بعد از 4 سالگی كه پا رشد متعادل و یكنواختی پیدا می‌كند، مشكل چندانی را برای‌تان پیش نیاورد.

---

ممكن است پزشك به هر دلیلی برای فرزند شما پوشیدن كفش‌های طبی را لازم دانسته باشد. پس اگر می‌خواهید كفش طبی بخرید، باید حتما به مراكز ارتوپدی فنی یا هلال احمر برای خرید این كفش‌ها مراجعه كنید.

---

متاسفانه خیلی‌ها كفه و تخت كفش را با هم اشتباه می‌گیرند و بنابراین نمی‌توانند به توصیه‌های خرید كفش برای خود و فرزندشان درست عمل كنند. بهتر است بدانید، كفه كفش، همانجایی از كفش است كه در داخل آن قرار دارد و پای ما در مجاورت آن قرار می‌گیرد. كفی كفش بچه‌ها و حتی بزرگ‌ترها باید كاملا نرم و راحت باشد و نیازی به قوس‌دار بودن كفی كفش بچه‌ها نیست. ضمن این‌كه لزومی هم ندارد كه كفی كفش به‌صورت كامپیوتری طراحی شده باشد. از طرف دیگر، تخت كفش كه با زمین و آسفالت خیابان در تماس است، باید برخلاف كفه آن، كاملا سفت و محكم باشد و از پای بچه‌ها در برابر سنگریزه‌ها، میخ، فرورفتگی یا برآمدگی‌های خیابان محافظت كند و طوری طراحی شده باشد كه در برف، باران و سطوح لغزنده لیز نخورد.

---

با آمدن روزهای گرم، همان‌طور كه بزرگ‌ترها به پوشیدن صندل و كفش‌های باز رو می‌آورند، دوست دارند برای بچه‌ها هم از این نوع كفش‌ها تهیه كنند، اما نگرانی خیلی از والدین آن است كه نكند صندل برای بچه‌ها مضر باشد! تا‌كنون تحقیق یا پژوهش علمی و خاصی درباره مضر بودن كفش‌های صندل و باز برای بچه‌ها صورت نگرفته است و به‌نظر نمی‌رسد پوشیدن چنین كفش‌هایی برای بچه‌ها ضرر داشته باشد. اما والدینی كه كفش صندل پای كودك‌شان می‌كنند باید حواس‌شان به 2 نكته مهم باشد؛ اول این‌كه ممكن است كفش صندل بدون جوراب باعث ایجاد خراشیدگی پای فرزندشان در اثر برخورد با زمین و سنگریزه‌ها شود و دوم این‌كه امكان لیز خوردن پای بچه‌ها درحالی‌كه صندل را با جوراب می‌پوشند، بیشتر از وقتی است كه كفش‌های پوشیده را با جوراب به پا می‌كنند.

---

حتما برای‌تان پیش آمده كه وقتی می‌خواهید برای فرزندتان كفش بخرید، او می‌گوید، كفش برایش كمی تنگ است اما فروشنده ادعا می‌كند این كفش بعد از مدتی جا باز خواهد كرد. در چنین مواردی شما باید به حرف فرزندتان اعتماد كنید چون قانونی برای باز شدن كفش وجود ندارد و كفش باید از همان روز اول در پای فرزند شما راحت باشد.

---

مشكل خریدن كفش برای بچه‌هایی كه نمی‌توانند حرف بزنند و بگویند كه پای‌شان در كفش احساس راحتی می‌كند یا نه، برای خیلی‌ها مشكل بزرگی است اما دانستن یك نكته ظریف و البته ساده می‌تواند در این زمینه به شما كمك بسیار بزرگی بكند. شما می‌توانید پاشنه پای فرزند خود را كاملا به عقب كفش بچسبانید و انگشت خود را روی قسمت جلویی كفش فشار دهید، اگر جلوی كفش به اندازه پهنای یك انگشت شما جا داشت، یعنی این‌كه شما كفش مناسبی را برای فرزندتان انتخاب كرده‌اید. این آزمایش برای بچه‌های كمی بزرگ‌تر، ‌مثلا 7-8 ساله هم جواب می‌دهد.

---

تا‌كنون تحقیقی در مورد این‌كه آیا بد گذاشتن پاها در دفرمیتی زانو‌ی بچه‌ها تاثیری دارد یا نه، هنوز انجام نشده است اما تحقیق برعكسی در این زمینه انجام شده و محققان به این نتیجه رسیده‌اند كه پوشیدن كفش‌های طبی در درمان بچه‌هایی كه زانوی پرانتزی یا ضربدری دارند، تاثیر چندانی ندارد و وارد كردن نیروی خلاف جهت به زانوی پرانتزی و ضربدری كمكی به رفع مشكل بچه‌ها نمی‌كند.

---

---

به تازگی دستگاه‌هایی به كشور وارد شده‌اند كه می‌توانند پای بچه‌ها را از همه نظر به‌صورت كامپیوتری اسكن كنند و بگویند دقیقا چه سایز كفشی برای بچه‌ها مناسب است. متاسفانه باید بگویم این كار كاملا بی‌فایده است و تنها باعث اضافه شدن یك هزینه بیخود برای خانواده‌ها می‌شود. به‌دلیل این‌كه اولا بیشتر كسانی كه این كار را می‌كنند، ‌اصلا سررشته‌ای از آن ندارند و حتی تكنسین هم نیستند و دوما این‌كه تا 2 یا 3 ماه پیش، اصلا دستگاهی برای ساخت كفش مناسب برای پاهای اسكن‌شده بچه‌ها وجود نداشت و افرادی كه پای بچه‌ها را اسكن می‌كردند، به‌صورت دستی كار ساخت كفش را انجام می‌دادند و این كار ارزش اسكن را عملا از بین می‌برد. از طرف دیگر هم فقط 2 تا 3 ماه است كه دستگاه مخصوص ساخت كفش آن هم به‌صورت بسیار محدود وارد كشور شده است و در هیچ‌یك از منابع علمی به تولید كفش‌هایی با دقت میلی‌متری اصلا اشاره‌ای نشده است. حتی متخصصان می‌گویند كوتاه و بلندی نیم سانتی‌متری پاها هم نمی‌تواند مشكل خاصی را ایجاد كند و اصلا نیاز به درمان ندارد، چه برسد به این‌كه ما بخواهیم اختلاف یك میلی‌متری پاهای بچه‌ها را درنظر بگیریم و برای آن كفش مخصوص تهیه و پای آن‌ها كنیم!

---

در حقیقت باید بگوییم اطلاعات كافی در این زمینه وجود ندارد ولی تحقیقات موجود نشان می‌دهد برخلاف تصور عموم، صافی كف پا یك بیماری خطرناك و عارضه‌دار تلقی نمی‌شود. به‌عنوان مثال در كانادا، مطالعه‌ای كه روی 3هزار و 600 سرباز انجام گرفت، نشان داد صافی پا مشكل خاصی ایجاد نكرده است. عقیده رایج دیگری كه بین مردم وجود دارد، این است كه تصور می‌شود صافی كف پا سبب انحراف انگشت شست  می‌شود البته بد نیست بدانید تحقیقی كه در انگلیس انجام گرفت، این فرضیه را رد كرد.

درمان صافی كف پا چیست؟

درمان‌های مختلفی برای صافی كف پا وجود دارند ولی جالب است بدانید اكثر آن‌ها علمی نیستند و بر پایه تجربیات یا نظرات شخصی قرار دارند و تحقیقات علمی معتبری برای اثبات اثربخشی آن‌ها وجود ندارد.
در دانشگاه تگزاس یك تحقیق جالب انجام شد، به این صورت كه كودكان دچار صافی كف پا به 3 گروه تقسیم شدند. به یك گروه، كفش طبی به گروه دیگر كفی ساده  و به گروه دیگر كفی تخصصی تجویز شد و این افراد به‌مدت 3 سال تحت نظر متخصص قرار گرفتند. نتیجه بسیار جالب بود، هر 3 گروه شبیه هم بودند! بنابراین محققان نتیجه گرفتند استفاده از كفش یا كفی، نقشی در درمان كف پای صاف ندارد.
بهترین درمانی كه می‌توان برای صافی كف پای انعطاف‌پذیر بدون درد پیشنهاد كرد عبارت است از توجیه والدین. همانطور كه ذكر شد در برخی‌ موارد كف پای صاف، به‌تدریج قوس طبیعی خود را پیدا می‌كند و در سایر موارد نیز (یعنی اگر قوس پدیدار نشود و كف پا صاف باقی بماند) عمدتا مشكل خاصی برای بچه ایجاد نمی‌كند. گاهی كوتاهی تاندون آشیل نیز وجود دارد كه باید كشش عضله مربوطه را به والدین آموزش داد. گفتیم كه در اكثر موارد، پاهای صاف انعطاف‌پذیر بدون درد هستند؛ ولی در برخی موارد، فرد دچار درد پا، زانو یا كمر می‌شود؛ در این موارد، پس از بررسی‌های لازم می‌توان استفاده از كفش یا كفی طبی را توصیه كرد.

و بالاخره این‌كه جراحی هم در موارد زیر قابل توصیه است:

1- درد پا كه با تجویز كفش یا كفی بهبود نیابد.
2- زخم شدن سطح داخلی پا