ایدز و راههای پیشگیری از ایدز

 

 

 

در حالی كه وارد هزاره جدید شده ایم، ویروس از بین برنده سیستم ایمنی بدن انسان یا همان HIV به ایفای نقشی بـرجستـه در بـه خـطر انـداختـن سـلامتی بشر در سراسر جهان ادامه می دهد.

آمـارهـای ارائـه شـده اخـیر از سوی سـازمـان مـلل نـشان می دهـد كه تقریباً 34 میلیون نفـر از مردم جهان به این بیماری مبتلا هستند و هر ساله تعـداد 5.6 میلیون نفر به این تعداد افزوده می گردد.

فاجعه انسانی مربوط به ایدز بی مانند است.

بیشتر موارد راه های انتقال ویروس HIV می تـواند بـه طرق مخـتلف بـه رفـتـار بشر مربوط گردد؛ مانند مواد مخدر و فعالیت های جنسی. در حالی كـه ایـن گونه رفتارها در بـرخی از جوامع رواج بسیاری یافته است، اغلب آنها را می تـوان بــا آموزش و مشاوره منـاسب تـغیـیر داد یا اصـلاح نـمـود. چـندین كشور از قبیل تایلند و اوگاندا توانسته اند با سعی بسیار در این زمینه، با موفقیت میـزان انتشار ایــن بـیـماری را كاهش دهند.

اســتفــاده از وسایل پیشگیری، اعمال جنسی ایمن و پرهیز از رفتارهای پـرخــطر دیـگر، «استانداردهای طلایی» راهبردهای پیشگیری از ایدز محسوب می شـوند در كشـور آمـریـكا بـا ایـن كه رفتارهای مخاطره انگیز در برخی از گروه ها هـمانـنـد مــردان همجنس گرا به طور قابل توجـهـی كـاهش یـافـتـه اسـت، گزارش های اخیر حاكی از طغیان مجدد این بیماری می باشند. این تجدید فعالیت قطعاً به صـورت چند عاملی بوده و بخشی از آن به دلیل حمایت عمومی و سیاسی متزلزل می باشـد. روش هـای مـبـارزاتی عـمــده برای تغییر دادن رفتارها در طول زمان دارای نتایجی متغیر و متناقض بوده است. به علاوه توان بالقوه پزشكان ( یا متخصصان بالینی ) در جهت تأثیر گذاری بر اعمال و رفـتار بـیـماران، متأسفانه عمدتاً فراموش شده است. برخلاف كشیدن سیگار، مشاوره و اطلاع رسانی درباره پیشـگیـری از ایـدز در كـمـتـر از یـك درصـد مـوارد مـراجعه بـیـماران بـه پـزشـك عـمومی خـود ارائـه می گردد. در نهایت، دستیابی علم پزشكی به معالجات جدید، كه باعث حفظ جان و سلامتی و جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های ویروسی می شود نـیـز مـمـكن اسـت تـرس از دچـار شـدن به ایدز را كاهش دهد. متـأسـفانه این روش های درمانی برای همه جواب نداده، انجامشان مشكل بوده و منوط به داشتن پتانسیل پادزهری و عوارض بلندمدت خواهد بود.

از آنجایی كه احتمال تولید یك دارو یا واكسن در آینده نزدیك كم است ، تلاش برای كاستن بیماری مسری ایدز باید به عـنوان هدفی اولیه بر پیشگیری از این بیماری تمركز یـابد. پــزشكان و ارائه كنندگان اقلام بـهداشتی باید نقش عمـده ای در ارائه مشـاوره و اطلاع رسانی های پیشگیرانه ایفا نمایند. برای پزشكان مهم است كه بدانند پیشگیری از ایدز نیازی به مهارت های مشاوره ای و مداخلات روان شناختی گسترده ندارد. پیشگیری بـه عنوان بخشی از آموزش سلامتی روزمره است و با تشخیص و سنجش ریسك و فراهم آوردن اطلاعات می توان رفتارهای پر خطر را اصلاح نمود.

 

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند؟

گفته می شود بیش از یك میلیون نفر در آمریکا مبتلا به ایدز هستند و هر ساله بین 40 تا 80 هزار نفر به این تعداد اضافه می شود. به طور قابل توجهی ملاحـظه شد كه در بـیـن مـردان هـمـجنس گرا و معتادان تزریقی همچنان كه بیماری مسری ایدز گـستـرش یافته، گروه های در مـعـرض خـطـر و راه هـای انـتـقـال تـغـییر یـافـته است. زنان، جوانان و نـوجـوانـان و اقــلیت هـای نژادی، سریع ترین جمعیت در حال گسترش مبتـلا بـه ویـروس ایـدز به شمار می روند.

مهم ترین و سریع ترین عامل انتقال ویروس HIV از طریق رفتارهای مخاطره انگیز جنسی می باشد؛ در حالی كه موارد بیمار به صورت سنتی در مراكز شهـری متمـركـز شـده و به تـدریج در حال انتقال به حومه شهرها نیز می باشد.

بنابراین در جواب سؤال «چه افرادی در معرض خطر این بیماری قرار دارند؟» در یك كلمه پاسخ اینست -همه! پزشكان فرض را بـر این می گیرند كه تمامی بیمارانشان - نوجوانان و جوانان - در معرض خطر ابتلا قرار دارنـد. آنـها از هـر كـدام سـؤالاتی خاص درباره رفتارهای جنسی و رفتارهای پر خطر دیگر می پرسند، و بر این اساس مشاوره و آموزش خود را ارائه می نمایند. تصور این كه فردی در خطر ابتلا قرار ندارد، یك فکر خطرناك و گمراه كننده است.

پیشگیری از HIV و رفتارهای جنسی

به منظور ارائه مشاوره و آموزش مؤثر در مورد ایدز، یك پزشك ابتدا باید بتواند از سابـقـه و گـذشته جنـسی فـرد به صـورتی جـامع و فراگیر آگاهی حاصل نماید. این هدف زمانی عملی می گـردد كه مباحث مربوط به مسائل جنسی به راحتـی مـطرح شـود، تـفـاوت های فردی محترم شمرده شود، از واژه های عامیانه قابل فهم توسط همه بیماران استفاده شود و سؤالاتی واضح در مورد رفتـارهـای بـخصوص پرسیده شود - نه این كه فقط سؤال شود، «آیا روابط جنسی داشتی؟»

مبانی HIV

ویروس HIV از طریق عمل جـنسی با در مـعـرض قـرار گـرفتـن غشـاءهـای مـخـاطی آلت تناسلی مرد، دهان، مهبل و مقعد با منی مبتلا به ویروس ایدز، پیش انزال، ترشـح هـای مـهبـلی یـا خـون انـتـقال مـی یـابد.

پیشگیری از HIV و مواد مخدر

گفته می شود یك سوم مبتلایان به HIV معتادان تزریقی هسـتـنـد. ایـن آمار شامل تـعـداد افـرادی كـه هـم زمـان با اعتیاد به مواد مخدر (تزریقی و غیر تزریقی) یـا الـكـل، از طریق رفتارهای پر خطر جنسی دچار HIV می شوند، نمی گردد.افرادی كه آلوده به مواد مخدر هستند باید نكات زیر را رعایت نمایند:

- پرهیز كلی از مصرف مواد مخدر

- مراجعه به برنامه های درمان و ترك اعتیاد

- استفاده از سرنگ های تمیز و خودداری از به كارگیری شراكتی سرنگ

- دوری از ارتباط جنسی خطرناك یا هر نوع عملی كـه دیـگران را در مـعـرض خـطــر قرار دهد.

متأسفانه این نکات همیشه عملی نمی شوند. بیماران خیلی اوقات مـایـل یـا قـادر بـه تغییر دادن اعمال و رفتار، پـذیـرش درمـان یــا دستـیابی بــه خـدمات بـه كارگیری روش های مناسب نیستند. از آنجایی كه این سناریو اغلب تكرار می شود، راهبرد پیشگیری از HIV بیشتر شبیه یك مدل كاهش آسیب می بـاشـد. این مدل می پذیرد كه استفاده از مواد مخدر وجود داشته و اتفاق می افتد، امـا ســعی در به حداقل رساندن پی آمدهای مضر آن رفتار می نماید.

قالَ علیٌ علیهِ السَّلامُ : کـَم مِن شَهوَةِ ساعَةٍ اَورَثـَت حُزناً طـَویلاً.

علی علیه السلام فرموده است: چه بسا یک ساعت کامروایی و شهوت، اندوه طولانی به بار می آورد و غم و غصه ی فراوان از پی دارد.

مبانی HIV در خصوص مصرف مواد مخدر

اولین قدم، آموزش صحیح است. در مورد بیمارانی كه مرتباً از مواد مخدر تزریقی استفاده می كنند نیز نحوه انتقال را شرح می دهیم - ویروس HIV هنگـامی از طـریق مصرف مواد منتقل می شــود كه خون یا دیگر مایعات بدن از یك فرد مبتلا به شخصی كه هنوز مبتلا نشده انتقال یابد. باید دانست كه سوزن ها یا سرنگ هـای مشـتـرك متداول ترین راه انتقال بیماری ایدز در بین معتادان تزریقی محسوب می گردد. معتادان باید برای هر تزریق از سرنگ های استریل شده استـفاده نمایند. اشخاصی كه همچنان به استفاده اشتراكی از سرنگ مبـادرت مـی ورزند، بـاید از جـزئیات كامل نحوه ضدعفونی نمودن وسایل خود آگاهی یابند.

ویروس HIV به طور مؤثر از طریق شستشوی مناسب وسایل استعمال مواد بـا آب تمیز از بین می رود. بعد از آب كشیدن، باید آن را حداقل به مدت یك دقیقه در یك مـایع ضـدعفونی كننده قوی خیـسـاند یا شستشو داد. در برخی كشورها محل هایی وجود دارد كه معتادان تزریقی می تـوانند سوزن های مستعمل و آلوده خود را با سوزن های استریل تعویض كنند. مطالعات نشان داده كه برنامه های تعویض سوزن ، انتقال بیماری را در بین معتادان تزریقی كاهش داده و یك ایده مفـیـد بـرای هـر بـرنامـه فـراگیر پیـشگیری از ایـدز است. اگرچـه، بــرخــی نـقـادان بیم دارند كه چنین برنامه هایی معتادان تزریقی را از یافتن راه های درمان بازداشته و مــمكن است بــر استـفاده از مــواد مــخدر صحه بگذارد؛ هیچ مـدركی ایـن ادعـاهـا را تـصدیــق نمی كند. با حمایت های شدید انجمن های علمی، مذاكره درباره برنامه تعویض سوزن ظاهراً بیشتر جنبه سیاسی پـیـدا كرده تا جـنـبـه سلامـتـی همگانی.

پیشگیری از HIV و بارداری

هیچ كدام از برنامه های پیشگیری از HIV به اندازه برنامه های پیشگیری در زنان باردار موفق نبوده است. 90 درصد از مـوارد بـیـماری ایـدز در كـودكان بـه دلیل انتقال آن از طریق مـادر- فـرزنـدی روی می دهد. در آمریكا سالانه 7000 كودك از طریق مادران مبـتـلا بـه HIV متولد می شوند، ولی تعداد نادری از این كودكان حامل ویروس ایدز نیستند. در كشورهای در حـال تـوسـعـه ایـن تــعداد بسیار بسیار بیشتر است. در خلال بارداری یـا زایـمـان اگـر درمان های مناسبی صورت نگیرد، ویروس HIV می تواند در بیش از یـك سـوم موارد از مـادر به فرزند انتقال یابد.

در سال های اخـیر معالجات دارویـی در خصـوص مبــارزه با HIV موارد میزان انتقال بیماری را كاهش داده اند. یك داروی خاص به نام AZT یا ZIDOVUDINE، وقتی هم به مادر باردار و هم به كـودك تـازه بـه دنیا آمده داده می شود، می تواند به میزان 8 درصد انتقال بیماری را كاهش دهد. داروهای دیگر HIV نـیـز مـمـكن اسـت مـؤثر باشند ولی در این خصوص مطالعات كافی صورت نگرفته است.

زنان باردار بـاید تـست HIV را حتماً انجام دهند و از مشاوره صحیح در این زمینه برخوردار گردند. زنــانی كه مبتلا به HIV هستند باید اطلاعات كافی در مــورد جـلوگیــری از بــارداری، خطر انــتقـال ویــروس HIV از مادر به فرزند، و به كارگیری داروهـــای ضـد ایدز جهت كاستن احتمال انتقال، از پزشك خود كسب نمایند. همـچنـیـن بـرای زنـان مـبــتلا به HIV بخصوص كسانی كه شوهرشان HIV منـفـی هسـتـنـد لازم است تا مشاوره ای صحـیـح در مـورد رفـتـارهای جنــسی ایـمن دریافت كنند، و اگر قصد بارداری دارند، جایگزین های آمیزش محافظت نشده را بیاموزند.

بیشتر موارد راه های انتقال ویروس HIV می تـواند بـه طرق مخـتلف بـه رفـتـار بشر مربوط گردد؛ مانند مواد مخدر و فعالیت های جنسی. در حالی كـه ایـن گونه رفتارها در بـرخی از جوامع رواج بسیاری یافته است، اغلب آنها را می تـوان بــا آموزش و مشاوره منـاسب تـغیـیر داد یا اصـلاح نـمـود. چـندین كشور از قبیل تایلند و اوگاندا توانسته اند با سعی بسیار در این زمینه، با موفقیت میـزان انتشار ایــن بـیـماری را كاهش دهند.

در كشورهایی كه داروهای ضد ایدز از قبیل AZT به سادگی در دسترس است برنامه های پیشگیری در زنان باردار در كاهش تعداد كودكان مبتلا به HIV كاملاً موفــق بــوده اسـت. این وضعیت در كشـورهای درحال توسعه بسیار بـد است چـرا كـه فـقـدان مـنـابــع ، دستـیابی بـه داروهـای ضد ایدز را محدود كرده و امكان انجام تست های مربــوط به HIV را كاهش داده است.

پیشگیری از HIV بعد از در معرض قرار گرفتن

تا قبل از این، مردم بعد از دچار شدن به HIV انگیزه كمی برای استفاده از مراقبت های پزشكـی داشـتـنـد. مطالـعات نشان داده اند كه استفاده از AZT بلافاصله بعد از استفاده از سرنگ آلوده، می تـواند تا میزان 80 درصد احتمال ابتلا به HIV را كاهش دهد. پیشگیری پس از پیدایش (PEP) مسـتـلزم استفاده از داروهای ضد HIV بلافاصله بعد از در معرض ویروس قرار گرفتن می بـاشد. اگر این روش برای معتادان تزریقی مفید بوده باشد، منطقی به نظر می رسد كه برای افرادی كه از طریق تماس جنسی در معرض ابتلا قرار دارند نیز مفید واقع گردد.

نظریه اصلی در مورد PEP به عنوان یـك راهبرد پیشگیری كننده از HIV این است كه مصرف داروهای ضد ایدز بعد از این كه فرد در معرض HIV قرار می گیرد، ممكن است بتواند از طریق متوقف نمودن تكثیرعفونت و یا تقــویت سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن ویروس، از ابتلا به بیماری جلوگیری نماید.

تا به امـروز مـدرك آشـكاری كه PEP را بعد از رفتارهای پر خطر جنسی مؤثر بداند، وجـود نـداشـتـه و بـرای PEP فعـلاً رهنمودهای ملی یا موافقت نامه ای در این شرایـط تـهـیـه نشده است. با این حال در بسیاری از كشورها پـزشــكان و متخصصان بالینی PEP را بعد از رفتارهای پرخطر جنسی به افراد پیشنهاد می كنند.

اغلب مردم ( و بسیاری متخصصان بالینی ) تا به حـال چـیـزی در مــورد PEP به گوششان نخورده است. برای پیاده سازی راهبردهای فراگیر پیـشگیـری از HIV، بـالابـردن سـطــح آگاهی جامعه ضروری است. ببینید آیا PEP در محل زندگی شما ارائه می شــود. مـردم باید بدانند كه PEP یك خط مشی اولیه برای پیشگیری از HIV نمی بـاشد.اســتفــاده از وسایل پیشگیری، اعمال جنسی ایمن و پرهیز از رفتارهای پـرخــطر دیـگر، «استانداردهای طلایی» راهبردهای پیشگیری از ایدز محسوب می شـوند. با این حال در صورتی كه متدهای اولیه پیشگیری دچار نقصان شد، می توان از PEP برای كاهش احتمال ابتلا به بیماری در فرد استفاده نمود. مـیزان تـأثیر پـذیـری PEP در كـاهـش خـطر ابـتـلا بعد از رفتارهای پر خطر جنسی كماكان ناشناخته مانده است.

اگرچه رهنمودهای پذیرفته شده جهـانـی بـرای PEP وجـود ندارد، این متد برای كسانی كه دارای تماس های جنسی محافظت نشده مقعـدی، مـهـبلی و یـا دهـانی بـا انـزال فرد مبتلا به HIV یا محتمل به آن (مانند معتادان تزریقی) بوده اند، توصیه می گردد. PEP باید حـداكثر سه روز (72 ساعت) بعد از در مـعرض قـرار گـرفتن شروع شود. PEP برای افرادی كـه از طـریق اعـمال جـنسی ایـزوله در مـعرض ویـروس HIV قـرار گرفته، یـا در آیـنده قصد انجام رفتارهای ایمن تر را دارند، بسیار مناسب می بـاشد، امـا رهـنمودهـای سـریـع و قطعی برای زمان به كارگیری PEP تحت این شرایط وجود ندارد.

نتیجه

بـا نـبـودن واكسـن و درمان قطعی، تلاش ما برای غلبه بر بیماری مسـری HIV بـایـد روی پیشگیری از آن تمركز یابد. چـه اعـمـال جـنـسی بـاشـد، چـه مـصـرف مـواد مخـدر و چه رفتارهای دیگری كه فرد را در معرض خطر ابتلا قرار دهد؛ لازم اسـت مـردم از آموزش ها و مهارت های صحیح برای محافظت از خودشان بهره مند گردند.

منبع :تبیان

ویدیو مرتبط :
انیمیشن ایدز (2) راههای انتقال ایدز

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

راههای تشخیص بیماری ایدز-مراحل بیماری

 

با کاهش قدرت سیستم دفاعی به مرور زمان بدن آماده ابتلا به عفونتها و سرطانهایی می شود که به طور معمول در مردم عادی دیده نمی شوند ، این بیماریها بصورت بیماریهای ریوی ، اسهالهای شدید و مزمن ،‌ تبهای طولانی ، کاهش وزن ،‌ اختلالات شخصیتی،‌ بیماریهای مغزی وپوستی خود را نشان می دهند که درنهایت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد.

 

● علائم اصلی ایدز:

▪ كاهش وزن بیشتر از ۱۰ درصد

▪ اسهال مزمن بیشتر از یك ماه

▪ تبهای متناوب یا ثابت بیش از یك ماه

 

● علائم فرعی:

▪ سرفه پایدار به مدت بیش از یك ماه

▪ عفونت پوستی منتشر همراه با خارش

▪ تبخالهای عود كننده

▪ برفك دهانی

▪ عفونت تبخالی مزمن پیشرونده و منتشر

▪ بزرگ شدن عمومی غدد لنفی آلودگی به ویروس ایدز دلیل ابتلا به بیماری ایدز نیست ولی سرانجام تقریباً بطوراجتناب ناپذیری به بیماری ایدز منتهی می شود.

یكی از اولین راه های شناخت یك بیماری، شناخت علائم و مراحل مختلف سیر بیماری است. با این شناسایی می توان از گسترش و توسعه بیماری در مراحل اولیه پیشگیری نمود. علائم آلودگی بیماری ایدز بسیار پیچیده است و دارای مراحل چندی است كه الزاماًهمه آنها در افراد آلوده مشاهده نمی شود.

 

این مراحل عبارتند از:

 

 

● مرحله اول عفونت حاد:

در اغلب موارد در صورتی كه تعداد كافی ویروس ایدز وارد بدن فردی شود ، بعد از چند هفته علائمی نظیر تب ، گلودرد،بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ، كاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی و یا تظاهرات عصبی ظاهر میگردد. این علائم اختصاصی نبوده و شباهت كاملی با نشانه های بسیاری از بیماریهای دیگر دارد. چون خود بخود ظرف یك تا دو هفته بهبودی حاصل میگردد ، كمتر اتفاق می افتد كه بیماری دراین دوره تشخیص داده شود. بعلاوه از هنگام ورود ویروس ایدز تا مثبت شدن نتیجه آزمایشگاهی كه نشانگر آلودگی فرد است حدود ۲ تا ۱۲ هفته و گاهی تا۱۶ ماه طول می كشد. در این فاصله زمانی ، فرد، آلوده بوده و ممكن است سایرین را آلوده كند.

 

 

● مرحله دوم بدون علامت:

پس از بهبودی خود بخودی مرحله حاد، بیمار وارد مرحله بدون علامت می شود كه بر حسب نوع ویروس آلوده كننده از۱۰تا ۱۷ سال طول می كشد. در این مدت شخص آلوده هیچگونه علامتی از بیماری را بروز نمی دهد و به ظاهر كاملاً سالم است ولی برای دیگران آلوده كننده می باشد. این مرحله نزد كودكان كوتاهتر است و در این مرحله شخص دیگران را مبتلا می كند. در این دوره آزمایش خون مثبت است. كنترل انتشار ویروس در این مرحله مشكل می باشد.

 

 

● مرحله سوم بزرگی منتشر و پایدار غدد لنفاوی:

دراین مرحله غدد لنفاوی به صورت بزرگ شده و به شكل قرینه و بدون درد در بیش از دو نقطه بدن بجز ناحیه كشاله ران ظاهر می شود حداقل ۳ماه باقی می مانند.

 

 

● مرحله چهارم مرحله قبل از ایدز و حالات وابسته به ایدز:

قبل از بروز علائم نهایی ایدز در بیمار ، عوارضی ظاهر می شود كه به آن علائم مربوط به ایدز می گویند و عبارتند از

▪ كاهش وزن بیشتر از۱۰درصد وزن سابق

▪ اسهال به مدت بیشتر از یك ماه

▪ تب به مدت بیشتر از یك ماه

▪ عرق شبانه

▪ خستگی، بی حالی و ضعف

این علائم را مقدمه استقرار كامل ایدز كه پایان طیف بیماری می باشد ، به حساب می آورند. در برخی موارد، بی قراری، بی اشتهایی، دل درد، سردرد وجود دارد و تغییرات عصبی منجر به از دست دادن حافظه و آسیب اعصاب محیطی می شود. این علائم معمولاً متناوب است ولی كاهش وزن در اكثر بیماران وجود دارد و پیشرونده هم می باشد. بسیاری از بیماران در این مرحله دچار ضایعات پوستی، مخاطی و ضایعات دائم و یا عود كننده دهنی و یا ناحیه تناسلی به علت ویروسهای مختلف می شوند.

 

 

● مرحله پنجم ایدز:

ایدز به مرحله نهایی آلودگی ایدز گفته میشود. در این مرحله به علت كاهش شدید قدرت دفاعی بدن، شخص، مستعد ابتلا به بسیاری عفونتهای و سرطانها می شود كه علائم بسیار متنوعی دارند و درنهایت بیمار را از پای در می آورند.