ایجاد اعتماد به نفس با دادن پول توجیبی

 

 

 

حکایت پول توجیبی بچه های نسل امروز همان حکایت قدیمی است با این تفاوت که افراط و تفریط باعث شده است کارکرد پول توجیبی و مفهوم آن تغییر کند. در این باره با یکی از کارشناسان گفت وگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.

 

● پول توجیبی، اعتماد به نفس می آورد

 

پول توجیبی دادن به بچه ها در سنین مختلف معانی خاص خود را دارد. کودکان زیر ۴ سال از ارزش پول آگاهی ندارند و از این سن به بعد نسبت به پول توجه خاصی پیدا می کنند. البته ارزش پول را در این سن نیز درک نمی کنند اما شکل، رنگ و ظاهر پول را می شناسند و گاه می توانند ارزش آن را حدس بزنند.

 

حامد سیامکی خبوشان، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و عضو سازمان نظام مشاوره و روان شناسی بالینی با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: پول توجیبی که به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه در اختیار کودک قرار می گیرد، زمینه مناسبی را برای رشد توانایی های نسبی وی در زمینه مشارکت و کنش های اجتماعی و اقتصادی در آینده فراهم می کند.

 

نتایج تحقیقات نشان می دهد، دختران به پس انداز کردن پول و پسران به خرج کردن پول تمایل بیشتری دارند. از طرفی پسران پول خود را صرف خرید خوراکی و تفریحات هیجانی و اسباب بازی های خشن می کنند در حالی که دختران به خرید وسایل زینتی تمایل دارند. ارائه منطقی پول توجیبی به کودکان در تعدیل هیجانات و احساسات آن ها نقش چشمگیری دارد.

 

سیامکی خبوشان ادامه می دهد: دادن پول توجیبی زمینه های خشم و نارضایتی کودک از خودش را فرو می نشاند. کودک با پول توجیبی که دریافت کرده است، می تواند پرخاشگری نهفته در وجودش را که به علت نبود اعتماد به نفس ریشه دار و سرکوب شده است، از بین ببرد. او با دریافت پول توجیبی اعتماد از دست رفته اش را باز می یابد و خود را بزرگ و مهم احساس می کند.

 

در واقع استقلال ناشی از دریافت پول توجیبی اعتماد به نفس از دست رفته کودک را بر می گرداند.نکته این جاست که تنها دادن پول توجیبی به کودک کفایت نمی کند بلکه والدین باید در خرج کردن و نگهداری پول به وی استقلال عمل دهند. یعنی کودک قادر باشد درباره خرید وسایل تصمیم بگیرد و یا آن را پس انداز کند. والدین به یاد داشته باشند که هرگز از پول توجیبی به مثابه تشویق یا تنبیه استفاده نکنند، زیرا تشویق و تنبیه نباید جنبه مادی داشته باشد. موکول کردن دریافت پول برای انجام کاری در این سنین شیوه بسیار نادرستی است. زیرا کودک عادت می کند که در مقابل هر کاری که انجام می دهد، پول بگیرد.

 

● پول توجیبی گزاف، ممنوع

 

توصیه می شود خانواده ها مطابق با وضعیت اقتصادی خود به بچه ها پول توجیبی بدهند. محسن ایمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان این مطلب به فارس می گوید: زمانی که والدین پول زیادی در اختیار فرزندان خود می گذارند به نوعی تربیت نازپروری را نهادینه می کنند که باعث می شود کودک پول را کم ارزش بداند و انتظار داشته باشد هر چه اراده می کند، برایش خریداری شود. از طرفی والدین نباید در دادن پول به بچه ها زیاد سختگیری کنند زیرا ممکن است کودک ترغیب شود خودش از کیف والدین پول بردارد. بنابراین او باید مطمئن باشد در صورت نیاز پول به صورت منطقی و هدفمند در اختیارش گذاشته می شود.

 

جعفر بای، جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی نیز با اشاره به این که دوران دانش آموزی، دوران طلایی یادگیری مهارت های زندگی است، به فارس می گوید: مدیریت اقتصادی و مالی یکی از نیازهای مبرم افراد است که باید از دوران کودکی آموزش داده شود. دانش آموز باید یاد بگیرد که در زندگی برای چه نیازهایی باید تلاش کند و اولویت بندی نیازهایش را در دراز مدت به یک مهارت تبدیل کند. کودک از همان زمان که همراه والدین به خرید می رود ارزش پول را می فهمد و در ضمن آموزش چگونگی استفاده از پول را نیز فرا می گیرد.

 

● دریافت پول از دیگران

 

از سوی دیگر سیامکی خبوشان با اشاره به این که دادن پول توجیبی باید هدفمند و قانونمند باشد و دریافت آن از هر کسی به جز والدین اثر منفی دارد، درباره بچه هایی که بنا به دلایلی پدر ندارند و از افراد دیگر پول می گیرند، می گوید: این رویه بسیار خطرناک است زیرا کودک در سنی نیست که بتواند بین موقعیت های مختلف تمایز قائل شود. او در این شرایط نقش پدر را تنها تامین کننده نیازهای مالی خود می داند و این نقش تک بعدی را در ذهن حک می کند. او در آینده پدری خواهد شد که فقط به برآوردن نیازهای مالی خانواده فکر می کند و یا از همسرش فقط همین انتظار را دارد. نکته این جاست که دریافت پول توجیبی ممکن است تا حدی احساس خوبی به کودک بدون پدر بدهد اما خلاء عاطفی او را پر نمی کند. بنابراین ارائه غیرمنطقی پول به چنین کودکی او را یک فرد مادی گرا بار می آورد. والدین در سن ۴ تا ۸ سالگی می توانند چگونگی استفاده از پول را به هنگام خرید به کودک بیاموزند. افتتاح حساب بانکی و خرید قلک به همراه پول توجیبی به رشد «خودکارآمدی» کودک کمک می کند.

 

یعنی کودک نسبت به خودش احساس مفید و موثر بودن و کارآمدی می کند و اعتماد به نفس پیدا می کند. باید دانست که تقسیم پول در خانواده هایی که چند فرزند دارند باید به تناسب سن و تفاوت هایی که دارند انجام شود و بچه ها بدانند به چه دلیل این مقدار پول را دریافت می کنند. همچنین بهتر است والدین به جای تصمیم گیری درباره نحوه هزینه کرد پول به کودک اعتماد کنند و بگذارند خودش برای خرید وسیله ای تصمیم بگیرد و پولش را پس انداز کند. در غیر این صورت کودک تصور می کند توانایی ندارد و قادر نیست درباره خرید وسیله ای به تنهایی تصمیم بگیرد.

 

● احساسات خود را در دادن پول توجیبی به کودک دخالت ندهید

 

والدینی که براساس احساسات و هیجانات خود به کودکانشان پول توجیبی می دهند نمی توانند امیدوار باشند که کودک به صورت منطقی پول خود را خرج کند. سیامکی خبوشان با بیان این مطلب می گوید: والدینی که احساس کمبود می کنند، خود را با خانواده خواهر یا برادر مقایسه می کنند و به جای تفکر منطقی درباره وضعیت مالی خود، بی حساب و کتاب و برای عقب نماندن از دیگران به فرزند خود امتیاز ویژه می دهند تا از دیگران به اصطلاح «سر» باشند در آینده فرزندانی خواهند داشت که می خواهند ره صدساله را یک شبه بروند و زودباور و با ریسک پذیری بالا خطر می کنند و دچار مشکلات متعددی می شوند. خانواده در تربیت مالی فرزندان و چگونگی هزینه کرد پول نقش چشمگیری دارد و می تواند با ارائه الگوهای صحیح، خرید و هزینه منطقی را به کودک آموزش دهد.

منبع:روزنامه خراسان

ویدیو مرتبط :
دکتر هلاکویی _ پول توجیبی و قدر پول را دانستن

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ده راه برای ایجاد اعتماد به نفس در کودکان

 

 

 

ایجاد اعتماد به نفس در كودك ممكن است دشوار به نظر برسد. اما احساس ارزش فردی پایه‌های آینده‌ی فرزندتان را پی می‌ریزد، زمانی كه باید چیزهای تازه را به تنهایی تجربه كند. جین نلسون، درمانگر خانواده در كالیفرنیا و یكی از نویسندگان سری كتابهای انضباط مثبت می‌گوید « اعتماد به نفس نتیجه‌ی احساس تعلق است، باور به این كه می‌توانیم، و دانستن این كه همكاری‌هایمان را ارزش می‌نهند و قدر می‌دانند».

 

نلسون می‌گوید «همان طور كه هر پدر یا مادری می‌داند، اعتماد به نفس تجربه‌ای گذرا است. گاهس احساس خوبی درباره خودمان داریم و گاهی نداریم. چیزی كه واقعا می‌خواهیم به كودكانمان یاد بدهیم مهارت‌های زندگی مثل انعطاف پذیری است». هدف شما در مقام والد، اطمینان خاطر از این است كه فرزندتان غرور و احترام به خود را در درون خود و همین طور ایمان به توانایی‌ خود در مقابله با چالش های زندگی را رشد داده است. در اینجا ده استراتژی ساده كه به شما در تقویت اعتماد به نفس كودكتان كمك می‌كند آورده می‌شود:

 

بی قید و شرط عشق بورزید

اعتماد به نفس كودك وقتی شكوفا می‌شود كه نوعی علاقه بی قید و شرط را ببیند، عشقی كه می‌گوید «دوستت دارم، هركه باشی و هرچه انجام بدهی». وقتی كودكتان را صرفنظر از توانایی هایش، مشكلاتش، اخلاقش، یا قدرتش می‌پذیرید، به او بیشترین كمك را می‌كنید. بنابراین، او را در عشق خود غرق كنید. او را تا می‌توانید بغل كنید، ببوسید و به پشتش بزنید و فراموش نكنید به او بگویید كه چقدر دوستش دارید. وقتی مجبورید در موردی به او تذكر بدهید ، به او بفهمانید تذكر شما در مورد رفتارش است و نه خودش . مثلا، به جای این كه بگویید «خیلی پسر شرّی هستی. چرا درست نمی‌شی؟ به او بگویید، «لطفا تو خونه فوتبال بازی نكن. فوتبال بازی بیرون از خونه است».

 

توجه كنید

وقتی را برای توجه كامل به كودك خود كنار بگذارید. این بسیار به احساس اعتماد به نفس كودك شما كمك می كند چون به او این پیغام را می‌دهد كه شما فكر می‌كنید او مهم و ارزشمند است. حتما نباید وقت زیادی باشد؛ فقط چند لحظه‌ كه وقتی می‌خواهد با شما حرف بزند، دست از سركشی به صندوق پست می‌كشید یا تلویزیون را خاموش می‌كنید تا جواب سوالش را بدهید. با او ارتباط چشمی برقرار كنید تا معلوم باشد كه واقعا دارید به چیزی كه می‌گوید گوش می‌دهید. اگر وقتتان كم است، بدون نادیده گرفتن نیازهایش این نكته را به او بگویید. بگویید «خب همه اتفاقهای تمرین فوتبال را برام تعریف كن، بعد كه تموم شد باید برم شام درست كنم».

 

محدودیت‌ها را یادش بدهید

چند قانون منطقی برای كودك خود وضع كنید. مثلا، اگر به او می‌گویید كه موقع دوچرخه سواری در خیابان باید كلاه سرش بگذارد، اجازه ندهید بدون كلاهش به خانه دوستش برود. اگر بداند كه بعضی قوانین خانوادگی نقشِ روی سنگ شده اند، احساس امنیت بیشتری می‌كند و به زودی بر طبق انتظارات شما زندگی خواهد كرد. فقط بكوشید واضح و باثبات باشید و نشان دهید كه به او اعتماد دارید و از او انتظار دارید كه كار درست را انجام دهد.

 

از ریسك كردن‌های سالم استقبال كنید

كودكتان را به كشف چیزی تازه، مثل خوردن غذایی متفاوت، یافتن دوستان تازه، یا اسكیت سواری تشویق كنید. با این كه همیشه احتمال شكست وجود دارد اما بدونریسك كردنموفقیت هم به دست نمی آید. پس به كودك خود اجازه‌ی تجربه‌های كم خطر را بدهید و در مقابل تقاضاهای او در دخالت خود مقاومت كنید. مثلا سعی نكنید به محض این كه از خواندن كلمه‌ای دشوار احساس یاس كرد، او را «نجات» دهید. پریدن وسط كار او و گفتن این كه «خودم می‌كنم» او را وابسته بار می‌آورد و اعتماد به نفس ِ او را كم می‌كند. شما با برقراری تعادل در نیاز به حمایت از او و نیاز او به تجربه كردن كارهای تازه اعتماد به نفسش را شكل خواهید داد.

 

اجازه بدهید اشتباه كند

البته یك جنبه حق انتخاب دادن و خطر پذیری این است كه كودكتان در معرض اشتباه قرار می‌گیرد. اینها درسهای باارزشی برای اعتماد به نفس كودكتان هستند . بنابراین اگر كودكتان با وقت تلف كردن در اتاق خوابش از اتوبوس مدرسه جا مانده است، او را تشویق كنید كه بیندیشد دفعه بعد چطور رفتار كند بهتر است. به این ترتیب اعتماد به نفسش صدمه نمی‌بیند و خواهد فهمید كه گاهی می‌شود اشتباه كرد. دانیل میر، استادیار آموزش ابتدایی در دانشگاه ایالت سان فرانسیسكو می‌گوید اگر خودتان اشتباه كردید، به آن اعتراف كنید. پذیرش و اصطلاح اشتباهات پیغام قدرتمندی به فرزندتان می‌رساند و پذیرش مشكلات را برای كودك آسان‌تر می‌كند.

 

از اتفاقات مثبت تجلیل كنید

همه تشویق پذیر هستند، بنابراین سعی كنید چیزهای خوبی را كه كودكتان در روز انجام می‌دهد با صدای بلند اعلام كنید. مثلا به پدرش بگویید «پیتر امروز همه تكالیفش را سریع انجام داد». با این كار او را در معرض تحسین خود و پاسخ دلگرم كننده‌ی پدرش قرار می‌دهید. واضح و مشخص بیان كنید. به جای این كه بگویید « خوب بود» بگویید «ممنون كه میز شام را چیدی». این دركِ انجام كار و ارزش فردی را در او بالا می‌برد و به او اجازه می‌دهد دقیقا بداند چه كاری را درست انجام داده است.

 

خوب گوش كنید

اگر كودكتان نیاز به حرف زدن دارد، بایستید و به چیزی كه برای گفتن دارد خوب گوش دهید. او نیاز دارد احساس كند كه افكارش، احساساتش، خواسته‌ها و نظراتش مهم هستند. به او كمك كنید با نام گذاشتن روی احساساتش با آنها راحت كنار بیاید. بگویید «می‌فهمم كه ناراحتی چون نمی‌توانی به آن مهمانی بروی». با پذیرفتن احساساتش بدون قضاوت درباره آنها، به احساسات او اعتبار می‌بخشید و نشان می‌دهید كه برای چیزی كه می‌خواهد بگوید ارزش قایلید. اگر احساسات خودتان را با او سهیم كنید مثلا اگر بگویید:«من نگران مامان بزرگم. خیلی مریضه»، او هم در بیان احساسات خودش اعتماد به نفس پیدا می‌كند.

 

از مقایسه اجتناب كنید

نظراتی مثل «چرا سعی نمی‌كنی مثل برادرت باشی؟» یا «چرا مثل دوستت مودب نیستی؟» فقط كودكتان را به یاد مشكلاتش می‌اندازد و در او احساس خجالت، حسادت و رقابت را تشدید می‌كند. حتی مقایسه‌های مثبت مثل «تو بهترین بازیكنی» هم به طور بالقوه مخرب اند چون چون كودك به سختی می تواند همیشه بر طبق این تصویر خود را بسازد. اگر بگذارید كودكتان بداند كه او را به خاطر منحصر به فرد بودنش تحسین می‌كنید، او هم ارزش بیشتری برای خودش قایل می‌شود.

 

احساس همدردی كنید

اگر كودكتان خودش را به شكلی ناخوشایند با خواهر برادرها یا همسالانش مقایسه می‌كندمثلا می گوید: «چرا نمی تونم مثل دوستم توپ پرت كنم» ، با او همدردی كنید و بعد روی یكی از توانایی‌هایش تاكید كنید. مثلا بگویید، «آره راست می‌گی. دوستت توپ پرت كن ِ خوبیه. تو هم خیلی تند می‌دوی». این به كودكتان كمك می‌كند متوجه شود كه ما همه نقاط قوت و ضعفی داریم و لازم نیست كه حتما بی عیب باشد تا احساس خوبی درباره خودش داشته باشد.

 

تشویق كنید

هر كودكی نیاز به شكلی از حمایت از جانب عزیزانش دارد كه پیغام می‌دهند «ما به تو ایمان داریم. ما تلاشهایت را می‌بینیم. ادامه بده!» تشویق یعنی تشخیص دادن پیشرفت و نه فقط پاداش دادن به نتیجه ای. پس اگر كودكتان با مسئله‌ی ریاضی دست و پنجه نرم می‌كند، به جای این كه بگویی «نه اینطوری نیست. بگذار برات حلش كنم»، بگویید «خیلی داری تلاش می‌كنی. تقریبا به جواب رسیدی»

 

تفاوتی بین تحسین و تشویق هست. تحسین پاداش به انجام كار است، در حالی كه تشویق پاداش به فرد است («تو تونستی» به جای «من به تو افتخار می‌كنم»). تحسین ممكن است به كودك بفهماند كه تنها وقتی «خوب» است كه كاری را درست انجام داده باشد. از سوی دیگر، تشویق به رسمیت شناختن تلاش است. گفتنِ «خب بهم بگو بازی چطور بود. دیدمت چطور حمله می‌كردی» مفیدتر از گفتن «تو بهترین بازیكن تیمی» عمل می‌كند. تحسین بیش از اندازه اعتماد به نفس را خدشه دار می‌كند چون فشاری برای انجام كار و نیاز مداومی به تایید دیگران ایجاد می‌كند. بنابراین تحسین را كناری بگذارید و آزادانه او را تشویق كنید؛ این به كودكتان كمك می‌كند تا با احساس خوبی نسبت به خود رشد پیدا كند.