آیا دستگاه‌های لرزاننـده واقعا لاغر می‌کنند؟

مجله سیب سبز: همیشه تبلیغ آنها را در تلویزیون، روزنامه‌ها، مجلات و اینترنت و شبكه‌های ماهواره‌ای می‌بینیم؛ « با این کمربند راحت سرجای خود بنشینید و چربی‌های شکم‌تان را آب کنید! با این پدهای الکتریکی بدون ذره‌ای زحمت عضلات خود را سفت و قوی کنید! روی این صفحه لرزاننده بایستید و از سرتا پا بلرزید تا از همه جای بدن‌تان وزن کم شود!»  این ادعاها حقیقت دارند؟ کدام یک از این دستگاه‌ها بر تناسب‌اندام تاثیرگذارتر هستند و ارزش سرمایه‌گذاری دارند؟

بدون زحمت لاغر نمی‌شوید!

دستگاه‌های الکتریکی و شوک‌دهنده با ایجاد انقباضات عضلانی مصنوعی ادعا می‌کنند مانند ورزش کردن می‌توانند بدون هیچ زحمتی باعث سوزاندن کالری‌ها و کاهش وزن و کاهش سایز شوند، درصورتی که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. زمانی که ورزش می‌کنیم به هرحال مشغول سوزاندن کالری هستیم و این انرژی به خرج کاسته شدن از چربی‌های بدن تامین می‌شود اما زمانی که یک پد الکتریکی، انرژی را از خارج به عضله وارد می‌کند دیگر این انرژی از داخل بدن خارج نشده است که بخواهد چربی‌سوزی کند و مانند ورزش کردن خاصیتی برای افزایش سلامت یا چربی‌سوزی و کاهش وزن و سایز در پی ندارند.

کاهش سایزی که چند ساعته برمی‌گردد

کمربندهای لاغری از 2 مکانیسم برای کاهش سایز استفاده می‌کنند: 1. ویبره و لرزاندن منطقه 2. حرارت دادن. این دستگاه‌ها با ایجاد لرزش حالت ماساژ را القا می‌کنند و از این طریق می‌توانند باعث جابه‌جایی موقتی و ناچیز چربی‌های زیرجلدی شوند و کاهش سایز موقتی ایجاد کنند. اما از آنجایی که این چربی تبدیل به نوع دیگری از انرژی نشده است در مدت زمان کوتاهی سرجای اولیه‌اش برمی‌گردد. حرارت نیز مقداری از آب میان‌بافتی ناحیه زیر کمربند را در همان لحظه تبخیر می‌کند. این تبخیر باعث کاهش سایز آنی می‌شود اما آب تبخیر شده خیلی ساده طی چند ساعت آینده و حداکثر 24 ساعت بعد دوباره جایگزین می‌شود و سایز کم شده بازمی‌گردد، بنابراین این کمربندها تاثیری روی کاهش سایز و وزن ندارند و دل بستن به اینگونه وسایل کاملا اشتباه است.


صفحات لرزاننده شما را لاغر نمی‌کنند اما ...

صفحات لرزاننده باعث کاهش وزن و چربی‌های زیرپوستی نمی‌شوند و تغییر سایز ایجاد نمی‌کنند. در یکی از مطالعات، گروهی از افراد برای 24 هفته به طور مرتب هر روز از صفحات لرزاننده استفاده کردند و بعد از 24 هفته هیچ تغییری در کل حجم چربی بدن و وزن‌شان دیده نشد. با این حال در همان مطالعه مشاهده شد که این دستگاه می‌تواند باعث افزایش قدرت عضلات اکستانسور زانو شود و تاحدودی به حفظ سلامت مفصل زانو کمک کند، بنابراین تاحدودی می‌تواند برای کسانی که آرتروز خفیف دارند کمک‌کننده باشد. مسلم است فواید ذکر شده برای این صفحات به هیچ‌عنوان  قابل مقایسه با انجام فعالیت‌های ورزشی نیست.

اما یکی از خواص صفحات لرزاننده که روی آن بسیار تاکید شده و تقریبا همه افراد آن را قبول دارند جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی است به‌خصوص در خانم‌هایی که دچار یائسگی شده‌اند و در خطر پوکی استخوان قرار دارند. درواقع استفاده منظم (روزی 10 دقیقه) از این ویبراتورها می‌تواند به جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند. البته این دستگاه جایگزینی برای درمان‌های پوکی استخوان نیست و نباید به بهانه استفاده از آن، درمان‌های تجویز شده توسط پزشک را نادیده گرفت.

تفاوت کمربندهای لاغری با صفحات لرزاننده

دستگاه‌های ویبره را می‌توان به 2گروه تقسیم كرد: 1. کمربندها و ماساژورهای موضعی 2. صفحه‌های ویبراتور یا «Total Body Vibrator.»  کمربندها درواقع به عنوان یک ماساژور موضعی عمل می‌کنند و تنها ممکن است با فشرده‌سازی بافت چربی زیرپوستی از لحاظ ظاهری تاحدودی بافت را سفت‌تر نشان دهند و در بهبود وضعیت ظاهری سلولیت‌ها موثر باشند، اما باعث کم‌شدن چربی‌های زیرپوستی یا کاهش وزن نمی‌شوند. اما صفحات لرزاننده یا «Total Body Vibrator» که با ایستادن روی این صفحات تمام نقاط بدن ویبره می‌شود و به لرزش در می‌آید. درواقع ایستادن روی صفحه لرزاننده اولین‌بار برای حفظ سلامت فضانوردان توسط دانشمندان روسی ابداع شد. وقتی فضانوردان در گراویته صفر قرار می‌گیرند به‌دلیل اینکه نیروی وزن بر استخوان‌ها و عضلات‌شان وارد نمی‌شود به‌تدریج دچار کاهش تراکم استخوان و ضعف عضلانی می‌شوند. اما با این صفحات می‌توان با چنین مشکلاتی مقابله كرد. مکانیسم صفحات لرزاننده به این ترتیب است که وقتی فرد روی صفحه قرار می‌گیرد و همه بدنش به لرزش درمی‌آید، عضلات و تاندون‌ها به این لرزش واکنش نشان می‌دهند و برای حفظ تعادل نوعی انقباض غیرارادی ایجاد می‌کنند. تکرار این مساله می‌تواند باعث افزایش قدرت عضله شود و روی سیستم متابولیسم استخوان تاثیر بگذارد. به این ترتیب می‌تواند باعث تحریک استخوان‌سازی و مانع از کاهش تراکم استخوان شود. البته خواص دیگری هم برای این صفحات ذکر شده است که هیچ کدام از آنها هنوز به اندازه کافی موردتحقیق و بررسی قرار نگرفته‌اند تا بتوان به‌طور قطعی درموردشان نظر داد. مثلا ذکر شده است که می‌توانند با ایجاد انقباض غیرارادی، سطح متابولیسم پایه بدن را افزایش دهند و باعث افزایش مصرف کالری شوند یا می‌توانند باعث بهبود درناژ و تخلیه لنف از اندام‌های تحتانی شوند و تورم و سلولیت این اندام‌ها را کاهش دهند.

ترکیب ورزش و صفحات لرزاننده

لرزش ایجاد شده توسط این صفحات باعث بهبود افزایش جریان خون و شسته شدن اسید لاکتیک از عضله می‌شود. هرزمان که فعالیت ورزشی انجام می‌دهیم مقداری اسید لاکتیک در عضلات تجمع می‌یابد به‌خصوص اگر ورزش به طور صحیح انجام نشده باشد. این موضوع می‌تواند باعث احساس درد و سفتی عضله بعد از ورزش شود. برخی معتقدند اگر فرد بعد از فعالیت ورزشی حدود 10 دقیقه روی صفحه لرزاننده بایستد گردش خونش افزایش پیدا می‌کند و لاکتیک اسید شسته می‌شود. علاوه براین ترکیب ورزش و استفاده 10 دقیقه‌ای از این ویبراتورها می‌تواند به حفظ قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات کمک کند. اما باید توجه داشته باشید که این تاثیر در کوتاه‌مدت دیده می‌شود و در درازمدت فایده چندانی ندارد.

افرادی که مجاز به استفاده از صفحات لرزاننده نیستند

بیشتر خاصیت‌های ذکر شده درمورد صفحات لرزاننده هنوز از لحاظ علمی ثابت نشده‌اند و تمامی آنها نیاز به بررسی بیشتری دارند. اما به طور کلی می‌توان گفت استفاده کوتاه‌مدت (روزی 10 تا 15 دقیقه) از صفحات لرزاننده ضرری برای افراد ندارد. استفاده درازمدت از این دستگاه‌ها می‌تواند باعث ایجاد خستگی شود. علاوه براین کسانی که با حرکت اتومبیل و مانند آن دچار حالت تهوع می‌شوند ممکن است با قرار گرفتن روی این صفحات حالت تهوع‌شان تحریک شود. برخی افراد برای استفاده از این دستگاه منع مصرف دارند ازجمله خانم‌های باردار، کسانی که به‌تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند و هنوز محل جراحی‌شان خوب نشده است، کسانی که در وریدهای عمقی اندام‌های‌شان لخته وجود دارد، کسانی که دستگاه ضربان‌ساز قلب دارند، کسانی که آرتروز شدید مفاصل دارند، کسانی که تعویض مفصل کرده اند و کسانی که صرع دارند.

پدهای الکتریکی جای ورزش را نمی‌گیرند

دستگاه‌های الکتریکی و شوک‌دهنده با تحریک الکتریکی عضلات کار می‌کنند. درواقع سیستم انقباض عضلات براساس تحریک الکتریکی است یعنی پیام عصبی که وارد صفحه عضله می‌شود با تحریک الکتریکی که ایجاد می‌کند عضله را تحریک کرده و باعث انقباض آن می‌شود. این دستگاه‌ها براساس این خاصیت ابداع شده‌اند و انواع مختلفی دارند. دستگاه‌هایی که به‌صورت آماتوری در بازار موجود هستند و خیلی هم روی آنها تبلیغ می‌شود، مشخص نیست با چه فرکانس و چه شکل موجی عضله را تحریک می‌کنند و اینکه آیا واقعا می‌توانند موثر باشند یا خیر.

 به‌طور کلی می‌توان گفت انقباض عضله توسط تحریک الکتریکی می‌تواند باعث تقویت عضله شود اما نوع فیبرهای عضلانی که با تحریک الکتریکی دچار انقباض می‌شوند با نوع فیبرهای عضلانی که با انقباض ارادی تقویت می‌شوند فرق می‌کند و انقباض عضله با تحریک الکتریکی هیچ‌وقت جای فعالیت ورزشی را نمی‌گیرد. فردی که از لحاظ سیستم عصبی سالم است و می‌تواند به طور ارادی عضلاتش را منقبض کند بهتر است از این دستگاه‌ها استفاده نکند و خودش عضلاتش را ورزش دهد. این کار خواص و فواید بسیار بیشتری خواهد داشت.