آیا برای بچه‌دار شدن آماده هستید؟

مجله شهرزاد: بهترین قسمت زندگی درست در همین نقطه خلاصه می‌شود؛ یک شروع جدید و یک مرحله تازه. زندگی شکل دیگری به خود می‌گیرد. یک هیاهوی شیرین که البته زحمت زیادی را می‌طلبد و دردسر‌هایش اگرچه شیرین اما به هر حال اجتناب‌ناپذیر است. شما قرار است پدر و مادر شوید. مادری که بناست جنینی را در بطن وجودش پرورش دهد. همه چیز عادی است و شاید فقط حس عجیب و غریبی دور و اطراف‌تان پرسه می‌زند اما ورق در لحظه‌ای برمی‌گردد که برای اولین بار صدای تپش قلب کوچکش را می‌شنوید. فرقی نمی‌کند مادر این قصه شیرین باشید یا پدر. مهم این است که حالا هم‌پای ضربان قلب جنین، قلب شما هم تند‌تر می‌زند. نگرانی‌های‌تان ناگهان شکل می‌گیرند. در یک آن همه چیز رنگ دیگری به خود می‌گیرد. اوضاع عوض شده. بزرگ‌ترین دغدغه زندگی‌تان رو آمده. دغدغه‌ای شیرین که شما را به سمت دنیای جدیدی سوق می‌دهد. دیگر برای خودتان نگران نیستید بلکه حالا همه دلواپسی‌های‌تان خلاصه می‌شود در موجود کوچکی که در حال پرورش دادن او هستید. می‌خواهید سالم باشد. می‌خواهید همه چیز بر وفق مرادش باشد. می‌خواهید دنیا به کامش باشد. می‌خواهید خم به ابرویش نیاید. اگر قرار است پدر و مادر شوید و همه این نگرانی‌ها را دارید بدانید که شرایط شما کاملا طبیعی است و اتفاق عجیبی نیفتاده. به عنوان پدر و مادر پا به دنیای نگرانی گذاشته‌اید و این کاملا طبیعی است. با همه این احوال می‌توانید حتی همین دلشوره‌های طبیعی را هم به حداقل برسانید. کافی است برای بچه‌دار شدن با برنامه پیش بروید. این مهم‌ترین قسمت زندگی را در سه ابعاد جسمی، روحی و مالی کاملا با برنامه‌ریزی تنظیم کنید تا همه چیز به خوبی جلو برود. در این مطلب خانم دکتر بهبودی برای شما از نکات سلامت در بارداری می‌گوید.

ذره‌ای از وجود من!

مادران یا خانم‌های محترمی که می‌خواهید بچه‌دار شوید، آیا می‌دانید که بچه در زمان بارداری به بند بند وجود شما وصل است و از بطن شما تغذیه می‌کند، رشد می‌کند و در ‌‌نهایت کامل می‌شود؟ بدون شک به این نکته واقف هستید. بنابراین نقش پررنگ خود را در این ماجرا اصلا دست کم نگیرید. بنا به‌‌ همان دلیلی که پیش‌تر ذکر شد سلامت وجود شما سلامت نوزاد را تضمین می‌کند چون در دوران بارداری تغذیه شما تغذیه اوست و شرایط روحی شما شرایط روحی اوست. شما و جنین یک نفر هستید. پس بدانید که هر چه بیشتر از خودتان مراقبت کنید، هر چه با برنامه‌تر پیش بروید و هر چه اصولی‌تر رفتار کنید به واقع نه تنها به خودتان، بلکه به جنین کوچکی که قرار است در وجود شما رشد کند و بزرگ شود لطف کرده‌اید. بر همین اساس است که بارداری و مسائل اطراف آن بسیار حائز اهمیت می‌شود و حتی جزئی‌ترین مسائل در آن به مهم‌ترین‌ها تبدیل خواهد شد. خودتان را برای یک پروسه مهم آماده کنید.


بهترین سن برای بارداری

اگرچه این روز‌ها دیگر مثل قدیم به سن و سال برای بارداری توجه چندانی نمی‌شود و پیشرفت علم مشکلات را از میان برداشته و البته راه‌ها را هموار کرده اما همین علم همچنان تئوری‌هایی دارد که به آن‌ها وفادار مانده است و برای بهبود اوضاع در قالب توصیه آن‌ها را ارائه می‌دهد. در همین راستا سن مناسب برای بارداری هم در قامت اعداد ظاهر می‌شود. اعدادی که قطعا مهم هستند و باید به آن‌ها اهمیت داد. دکتر زهرا بهبودی، متخصص بهداشت باروری و استاد دانشگاه تهران درباره سن باروری و اهمیت آن می‌گوید: «بهترین سن برای باردار شدن بین ۱۸ تا ۳۵ است. خانم‌ها در این فاصله سنی به بلوغ کامل رسیده‌اند و در واقع لگن آن‌ها کاملا رشد کرده است. به این ترتیب است که از نظر جسمی در بهترین شرایط قرار دارند و می‌توانند بارداری کم دردسرتری را سپری کنند. البته در عین حال مسائل دیگری هم وجود دارد که می‌تواند حائز اهمیت باشد. از جمله این‌که خانم‌ها باید در دوران بارداری از سلامت کاملی بهره ببرند. به عنوان مثال مشکلاتی مانند دیابت یا مشکلات خونی باید حتما کنترل شود و تحت نظارت پزشک حل شود. خانم‌هایی که برای بارداری برنامه‌ریزی کرده‌اند باید مطمئن باشند که در بند بیماری‌های زنانگی نیستند و از این لحاظ هم در سلامت کامل به سر می‌برند. در واقع اگر خانم‌ها می‌خواهند بارداری معقولی داشته باشند باید بدانند در هر شرایط سنی باید به استقبال یک بارداری خواسته یا به زبان ساده‌تر از پیش برنامه‌ریزی شده بروند.»

یک چکاپ کامل

تاکید دکتر زهرا بهبودی بر چکاپ کامل خانم‌ها قبل از باردار شدن اهمیت این موضوع را بیش ار پیش روشن می‌کند: «خانم‌هایی که قرار است بارداری را تجربه کنند باید قبل از آن از برخی مسائل مطمئن شوند که البته به سلامت جسم آن‌ها برمی‌گردد. تست‌های معمولی وجود دارد که می‌تواند در صورت تایید سلامت مادر خیال او را بابت بارداری راحت کند. از جمله تست‌هایی که معمولا در کشور ما رایج است کم خونی، قند خون، هپاتیت، اچ آی وی و تست سفلیس است که اتفاقا هزینه چندانی ندارد و انجام آن‌ها حداقل ذهن پدر و مادر را برای یک بارداری سالم و بی‌دردسر آسوده می‌کند.»

فولیک اسید فراموش نشود

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های دوران بارداری مراقبت‌های ویژه‌ای است که باید به طور روزانه اعمال شود و البته طبیعی است که دقیقا به همین دلیل بسیار مهم است. از جمله مهم‌ترین این مراقبت‌ها استفاده روزانه از فولیک اسید است که دکتر بهبودی درباره آن توضیح می‌دهد: «بارداری بهتر است با برنامه‌ریزی باشد. به این ترتیب که شما از ۴ تا ۵ ماه قبل خودتان را برای این مهم آماده کنید. در این صورت می‌توانید اوضاع را کاملا تحت کنترل داشته باشید. خانم‌هایی که به این ترتیب برنامه‌ریزی می‌کنند باید تحت نظر یک متخصص زنان قرار بگیرند و از سه ماه پیش از باردار شدن روزانه یک میلی‌گرم فولیک اسید بخورند. استفاده از فولیک اسید مانع از بروز ناهنجاری‌های عصبی می‌شود. استفاده از فولیک اسید معمولا تا هفته شانزدهم یا بیستم ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن است که پزشک متخصص می‌تواند آهن و مولتی ویتامین‌ها را بنا بر شرایط مادر باردار تجویز کند.»
 
وقتی سن ازدواج بالا می‌رود...

این روز‌ها به هر دلیلی سن ازدواج بالا رفته و به تبع آن طبیعی است که دوران بارداری و بچه‌دار شدن هم به بعد از ۳۵ سالگی موکول شود. همین مسئله می‌تواند شرایط را برای بارداری در این سنین متفاوت می‌کند. دکتر بهبودی درباره این موضوع توضیح می‌دهد: «از آنجا که سن ازدواج بالا رفته طبیعی است که بارداری‌ها هم به تاخیر می‌افتد. بنابراین باید با هوشیاری بیشتری برای بارداری برنامه‌ریزی کرد. اگر قرار است بارداری بعد از ۳۵ سالگی اتفاق بیفتد، بهتر است تست‌های غربالگری فراموش نشود. به هر حال در سنین بالا‌تر احتمال بروز سندرم ‌داون وجود دارد. هر چند این مشکل ممکن است در مادران باردار ۲۰ ساله هم دیده می‌شود. بنابراین اگر تست غربالگری در‌‌ همان ابتدای بارداری انجام شود و مشکلات این‌چنینی به چشم بیاید با توجه به قانون موجود در کشور پزشکی قانونی تا زیر 19 هفته اجازه سقط جنین را صادر می‌کند و به این ترتیب می‌توان مشکل را حل کرد اما بالای 19 هفته دیگر چنین مجوزی صادر نخواهد شد. بنابراین بهتر است این تست در خانم‌هایی که بعد از ۳۵ سالگی باردار شده‌اند در‌‌ همان دوران ابتدای بارداری انجام شود. از دیگر تست‌های مهم در غربالگری سنجش میزان ماده‌ای به نام آلفافیتوپروتئین است. این ماده مهم‌ترین ماده‌ای است که در این آزمایش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و میزان آن نباید خیلی کم یا خیلی زیاد باشد. هر چند در دوقلویی مادر، طبیعی است که این ماده بیشتر از یک قلویی باشد و نباید در این مورد نگرانی به وجود بیاید. در غربالگری همچنین برجستگی گردن جنین را اندازه می‌گیرند که اگر در حد طبیعی نباشد، نشان‌دهنده سندرم‌داون است.»


ویتامین، فقط تحت نظر پزشک

اگر فکر می‌کنید که به واسطه بارداری باید خودتان را به ویتامین ببندید و انواع و اقسام ویتامین‌ها را به بدن برسانید باید بدانید که کم و بیش در اشتباه به سر می‌برید. توضیحات دکتر بهبودی این مسئله را روشن می‌کند: « استفاده از ویتامین‌ها به خصوص در 3 ماهه ابتدای بارداری باید قطع شود. به این دلیل که بدن جنین در همین سه ماهه اول بارداری شکل می‌گیرد. بنابراین ممکن است استفاده از هر دارویی بر رشد جنین تاثیرگذار باشد. به این ترتیب باید هر دارویی حتی ویتامین‌ها و البته زمان استفاده از آن‌ها تحت نظر پزشک باشد.»

قرص ضدبارداری نازایی نمی‌آورد

خیلی از دختر خانم‌ها پیش از ازدواج بنا به دلایلی مثل کیست‌های تخمدان یا آکنه‌های پوستی از قرص‌های ضدبارداری به عنوان درمان استفاده کرده‌اند و وقتی تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، نگران این موضوع هستند که قرص‌های ضد بارداری باعث ناباروری آن‌ها نشود. دکتر زهرا بهبودی در این باره می‌گوید: «به هیچ‌وجه چنین چیزی وجود ندارد که قرص‌های ضدبارداری نازایی به همراه داشته باشد. اتفاقا این قرص‌ها خیلی خوب جواب داده و حتی خانم‌هایی که برای پیشگیری از بارداری آن‌ها را مصرف کرده‌اند هم نباید چنین نگرانی داشته باشند چون اتفاقا قرص‌های ضد بارداری عادت ماهانه خانم‌ها را تنظیم می‌کند و از این نظر بسیار مفید است. با این وصف اصلا ثابت نشده که قرص‌های ضد بارداری باعث ناباروری می‌شوند، مگر در افرادی که مشکلات دیگری داشته باشند که باعث ناباروری آن‌ها شده باشد و شاید استفاده از قرص‌های ضد بارداری سبب شود این مشکل آن‌ها تشدید شود.»

زایمان اول، زایمان دوم....

معمولا برای خانم‌هایی که به هر دلیلی یک سقط جنین داشته‌اند این نگرانی وجود دارد که چه مدت زمانی باید از سقط گذشته باشد تا آن‌ها بتوانند بی‌دردسر، دوباره باردار شوند. دکتر بهبودی در این باره می‌گوید: «اگر سقط جنین اتفاق بیفتد خانم‌ها می‌توانند به فاصله 3 ماه بعد دوباره باردار شوند اما گاهی خانم‌ها مثلا در 7 ماهگی جنین خود را مرده به دنیا می‌آورند که این به سقط جنین تعبیر می‌شود. در صورتی‌که چنین اتفاقی درست مانند یک زایمان عادی است. بنابراین نباید در این مورد دچار اشتباه شد. در زایمان‌های عادی اما توصیه می‌شود فاصله بین بچه اول و دوم به واسطه سلامت جسمی مادر و بازگشت او به شرایط فیزیولوژی طبیعی 3 سال باشد چون جنین کاملا وابسته به مادر است و از وجود او تغذیه می‌کند بنابراین اگر حد فاصل بین دو زایمان طوری باشد که مادر هنوز بنیه خود را به دست نیاورده باشد ممکن است در طول بارداری دوم از نظر جسمی ضعیف‌تر هم بشود.»