آموزش رفتار به کودکان نوپا!

 

 

 

آموزش رفتارها به مانند دیگر ابعاد تربیت و پرورش هرگز امری سهل و آسان نیست اما در اینجا به ارائه چند نكته صحیح و آزمایش شده می پردازیم تا یاریگر شما در اجرای این امر خطیر باشد.

  

هیچ گاه برای آموختن رفتارهای خوب به كودكان نوپا زود نیست . حتی كودكانی كه هنوز قادر به صحبت كردن نیستند یاد می گیرند كه با كمك دستانشان ارتباط برقرار كرده و منظورشان را برسانند . از آن جایی که برای همه ما یادگیری مفهوم شرکت داشتن و به اشتراک گذاشتن درسی در ازای زندگی است، در دوره سنی شیرین بین 2 تا 4 سال بسیار حیاتی و سرنوشت ساز است . هم چنین احوالپرسی صمیمانه خصلتی است که بسیاری از افراد کوچکتر می توانند به مدیریت آن بپردازند، اگر بر مبنای یک سری اصول و قواعد تشویق به انجام آن شوند.

 

آموزش رفتارها به مانند دیگر ابعاد تربیت و پرورش هرگز امری سهل و آسان نیست.

  

اما در اینجا به ارائه چند نكته صحیح و آزمایش شده می پردازیم تا یاریگر شما در اجرای این امر خطیر باشیم.

 

با سه جمله كوتاه " لطفاً ، متشكرم و معذرت می خواهم " شروع كرده و وقتی كودكتان معنای این جملات را درك كرد جملات بیشتری را معرفی كنید

 

كودكی كه صحبت نمی كند با یادگیری اندكی زبان نشانه می تواند با این جملات ارتباط برقرار كند . به عنوان مثال وقتی از كلمه لطفاً استفاده می كنید همزمان با حركات بدن علامت آن را بكشید . این كار موجب تقویت علامت و جملات شفاهی و كلامی می گردد و راهی برای برقراری ارتباط به كودك ارائه می كند . با تكرار این موضوع كودك آن نشانه را یاد می گیرد و هنگامی كه می خواهد چیزی درخواست كند از آن علامت كه به معنای لطفاً می باشد استفاده می كند .

 

مصر و ثابت قدم باشید : یعنی زمانی كه رفتاری را معرفی می كنید به آن پایبند باشید و آن ویژگی و خصلت را چندین بار در روز آموزش داده و تمرین نمایید و آن را بخشی از رفتار فردی نمایید. شاید این كار زمان بر باشد اما كودكان بسیار باهوش هستند و گیرایی بالایی دارند . آموزش زود هنگام رفتارها بسیار با صرفه تر از فراگرفتن آنها در بیرون خانه است .

 

مدل و الگوی كودكتان باشید : از آن جایی كه كودكان آیینه تمام نمای نوع رفتار و گفتار شما هستند باعث می شوند كه شما مراقب رفتار و گفتارتان باشید و موجب بهبود شما می شوند.

 

در مقابل رفتارهای کودک بازبرخوردهایی مثبت داشته باشید: هنگامی كه كودكتان برای ادای كلماتش از زبان اشاره استفاده می كند و یا با صبورانه ایستادن در صف و كمك به دوستی كه در حال جمع آوری اسباب بازی هایش می باشد به نمایش صفت خود كنترل گری می پردازد بازخورد های مثبتی داشته باشید . بگذارید بدانند كه چه رفتارهای مودبانه و محترمانه ای نسبت به دیگران دارند .

 

شكل گیری رفتارهای مثبت یك شبه اتفاق نمی افتد اما وقتی این رفتارها را در عمل می بینید بسیار افتخار خواهید كرد . دیدن نتیجه كارتان در بیرون از منزل ، در ارتباط با دیگران و یا به هنگام ملاقات با پدربزرگ و مادربزرگ خیلی عجیب نیست

 

اوقات شاد و مفرحی را با او داشته باشید : به خاطر داشته باشید كه آموزش رفتارها به كودكان اولین مرحله در ترغیب كودكان به بررسی ماورای خودشان می باشد . برخی خانواده ها مشتریان ضد رفتارهایی هستند كه همه قوانین را نقض می كند. به منظور تقویت رفتارهای مثبت از جداول هفتگی استفاده نمایید .

 

شكل گیری رفتارهای مثبت یك شبه اتفاق نمی افتد اما وقتی این رفتارها را در عمل می بینید بسیار افتخار خواهید كرد . دیدن نتیجه كارتان در بیرون از منزل ، در ارتباط با دیگران و یا به هنگام ملاقات با پدربزرگ و مادربزرگ خیلی عجیب نیست

 

نكات مهم:

 

** آموزش كودك را از 6 ماهگی وی می توانید شروع كنید . وقتی آنها عباراتی و اشاره هایی چون " بیشتر ، بخور " را یاد گرفتند به معرفی و آموزش عباراتی چون " لطفاً ، ممنونم ، سهم " بپردازید .

 

** مزایای آموزش زبان نشانه به كودك بسیار زیاد است . وقتی آنها بزرگتر شدند از گوشه اتاق می توانید به آنها

 

بفهمانید كه تشكر كنند و یا در درخواست هایشان از عبارت " لطفاً " استفاده نمایند .

 

** برای آموزش اهمیت خوب رفتار كردن، از هر فرصتی استفاده نمایید .تا سن 1 سالگی كودك زمان صرف 3 وعده غذا و 2 میان وعده فرصتهای خیلی خوبی برای تمرین هستند .

 

**در دنیای خودتان به هنگام صحبت با دیگران مثل همسر ، بستگان و دوستان هم بصورت گفتاری و هم به صورت زبان اشاره از عباراتی چون " لطفاً " و " متشكرم " استفاده نمایید . در این صورت كودكان شاهد و ارزیاب آنچه می خواهید به آنها آموزش دهید خواهند بود . از پرستاران و مراقبان دیگز کودک هم بخواهید كه به شما ملحق شوند .

  

** وقتی حواس كودك متوجه یك وسیله یا رفتار نادرست شده است بطور غیرمستقیم و به گونه‌ای كه متوجه نشود، حواسش را از آن موضوع خاص پرت كنید.

 

**موضوعات و ابزار وسوسه کننده ای که کودک در برابر آن نمی تواند استقامت کند از دسترس او دور نگه داریدب برای مثال ابزاری مثل تلفن همراه و یا وسایلی را که احتمال بلعیده شدن و ایجاد خفگی در کودک را دارند، در دسترس قرار ندهید.

 

** اگر کودک رفتارهایی انجام می دهد که برای شما قابل قبول نیست خود را با این رفتارها سازگار نشان دهید و از مخالفت علنی پرهیز کرده و در عوض مثال های مناسبی برای کودک آماده کرده و مثال ها را در مواقع مناسب برای او نقل کنید.

 

** هرگز کودک را تنبیه نکنید. این روش به هیچ وجه و در هیچ شرایطی جواب نمی دهد. همراه با تحسین ، تمرین و صبر پیش بروید .

 

**الگوی رفتاری فرزندانتان باشید . كودكان بطور كلی مثالهای والدین شان را دنبال می كنند . بنابراین مراقب باشید كه الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید.

منابع:ایسنا

ویدیو مرتبط :
مسیر پیشرفت کودکان نوپا

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ویژگی ها و رفتار های کودکان خلاق

خلاقيت قابليتي است كه در همگان وجود دارد اما نيازمند پرورش و تقويت مي‌باشد تا به سر حدشكوفايي برسد. فرد خلاق كسي است كه از ذهني جستجوگر و آفريننده برخوردار باشد. خلاقيت عبارت است از « توانايي ديدن چيزها به شيوه هاي جدي، شكستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فكر كردن به شيوه اي متفاوت، ابداع چيزهاي جديد، استفاده از چيز هاي نا مربوط و تبديل آن به شكل هاي جديد.» مي توان نتيجه گرفت که خلاقيت برآيند فرآيندهاي ذهني و شخصيتي فرد بوده و به توليدات و آثاري منجر مي شود که نو و بديع بوده، خاصيتي متکامل داشته و با واقعيتها، منطبق بوده و در غايت به سود جامعه بشري هستند.

 

 

 

خانواده يكي از عوامل بسيار مهم در رشد و پرورش خلاقيت کودکان محسوب مي گردد که نقش مهمي در شكوفايي خلاقيت هاي كودكان دارد. از آنجا كه كودك حساسترين مراحل رشد خلاقيت را در محيط خانه سپري مي‌كند، محيط مناسب خانوادگي، شيوه و نگرش‌هاي صحيح فرزندپروري در رشد و شكوفايي خلاقيت سهم مهمي ايفا مي‌كند.

 

« كليگان » ( 1971 ) معتقد است براي ظهور خلاقيت راههاي زيادي در شيوه‌هاي فرزندپروري وجود دارد كه مي‌تواند باعث ظهور يا محو خلاقيت شود. نحوه تربيت و استفاده از شيوه‌هاي دموكراتيك يا مستبدانه، اعمال نحوه انضباط و شيوه ابراز محبت هر كدام به نوعي در پرورش يا سركوب خلاقيت کودکان مؤثر است.

 

اساساً پرورش عنصر انگيزشي خلاقيت بايد در بستر خانواده صورت گيرد، زيرا مستعدترين محيط براي شکل دهي آن محيط کلامي و نظام تربيتي و رفتاري خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زيادي را در خانواده سپري مي­کنند، بنابراين اين طبيعي است که بيشترين تاثير را نيز از آن بپذيرند. بيان اين نکته از آن روست که بگوييم هر چند مي توان در محيطي غير از خانواده (آموزشگاه يا جايي ديگر) به تقويت عناصر انگيزشي خلاقيت مبادرت ورزيد، اما تاثير اين عوامل به اندازه و اهميت عامل نخستين نيست. پس بهتر است که هدايت­ها و روش­هاي اتخاذ شده محيط دوم يعني «محيط يادگيري» به محيط نخستين يعني خانواده نيز انتقال يابد و در آنجا هم مورد تمرين و تقويت قرار گيرد؛ اين انتقال زمينه­ هاي تثبيت و تحکيم انگيزش خلاقه را بيش از پيش فراهم آورد.

 

 

در واقع والدين از طريق درگير شدن در فعاليتهاي خلاق كودك در رشد خلاقيت او سهيم هستند. خانواده ها بايد فرصتهاي لازم را براي سؤال كردن، كنجكاوي و كشف محيط به كودكان بدهند و هرگز آنان را تنبيه و تهديد نكنند.

زمينه رشد خلاقيت در خانه زماني فراهم مي شود كه به كودكانتان آزادي زيادي بدهيد و به آنها به عنوان يك فرد احترام بگذاريد، از نظر عاطفي در حد اعتدال به آنها نزديك شويد و بر روي ارزشهاي اخلاقي و نه قوانين خاص تأكيد نماييد.

محيط خانه را به صورتي درآوريد كه در آن فعاليت، بازي و خنده به مقدار زيادي وجود داشته باشد. شما و كودكانتان سعي نمائيد كارها را به روش هاي جديد و جالب انجام دهيد. با تشويق و تأييد رفتار كودك و فراهم آوردن زمينه هاي مساعد و تدارك بازيهاي دلخواه او، قدرت تخيل و خلاقيت كودك را تقويت كنيد. خيالپردازيهاي كودكان را سرزنش نكنيد زيرا خلاقيت او را محدود مي سازيد.

 

تحقيقات نشان مي دهد كه والدين كودكان خلاق در رفتار خود هماهنگي بيشتري نشان مي دهند، كودكان خود را آنگونه كه هستند قبول دارند و آنها را به كنجكاوي درباره اشياء و امور تشويق مي كنند و كودكان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد مي گذارند و كارها و برنامه هاي آنان را تحت نظر دارند و پي گيري مي كنند. شايسته است والدين تا آنجا كه امكان دارد كودكان خود را مستقل بار آورده و در ايجاد اعتماد به نفس، آنان را ياري كنند و دستاوردهاي آنان را با آغوش باز پذيرا شوند و هنگام شكست، به جاي سرزنش، راهنما و راهگشاي مشكلات كودكان خود باشند، تا كودكان بتوانند ضمن احساس ارزشمندي در انجام كارها، راه حل ها و عقايد غير معمول و دور از ذهن را نيز بيازمايند، چراكه چنين كارهايي پايه و مايه اصلي خلاقيت است.

 

 

اغلب اوقات اگر كمي وقت و حوصله كنيم متوجه وجود خلاقيت در بچه ها مي شويم. بهترين زمان براي اطلاع از خلاقيت كودكان ، تماشاي آنها به هنگام بازي است. خلاقيت عامل مهم بازي است. كودك را در حالي كه آزادانه و فارغ البال با مواد و اسباب بازيهايش سرگرم بازي است تماشا كنيد. كودكان خلاق اغلب براي هر يك از وسايل بازي خود موارد استفاده متفاوتي پيدا مي كنند و قبل از اينكه از وسيله اي به سراغ وسيله ديگر بروند از آن به انواع مختلف استفاده مي نمايند.

 

كودك خلاق اغلب از منابع خود به انواع و اشكال مختلف و گاه حيرت انگيز استفاده مي كند.ممكن است يك جعبه خالي براي كودك خلاق ارزشي به مراتب بيش از بهترين و پيچيده ترين اسباب بازيها داشته باشد. کودکان خلاق مي توانند با توجه به موقعيت و مکان خاص بازي را تغيير دهند، بازيهاي جديد ابداع کنند، مقررات خاصي وضع کنند، رهبري بازي را در دست گرفته و با سازمان بندي منسجم په به صورت فردي و چه به صورت گروهي بازي کنند.

 

بازي اين گونه افراد از تنوع و گوناگوني آکنده بوده و مي توانند با توجه به علايق خود و بازي کنان هدفهاي بازي را اعمال کنند. در مقابل کودکاني که از خلاقيت بي بهره بوده و يا خلاقيت کمي دارند در بازي ها نقش پيرو را به عهده گرفته، خود را ملزم به رعايت کامل مقررات بازي مي دانند، تخطي از قوانين را جايز نشمرده و بازي را بيشتر به عنوان وظيفه و کار تلقي مي کنند تا وسيله اي براي رشد، بنابراين سهم آنها از لذت بازي کمتر از کودکان خلاق است.

 

 

ويژگيهاي کودکان خلاق:

انگيزه و خلاقيت كودک در محيط خانواده زماني از بين مي رود كه :

براي افزايش خلاقيت كودكان بايد: