ماهاتما گاندی؛ مبارز نجات بخش +عکس

فرارو: دوم اکتبر زادروز مهاتما گاندی، رهبر ملی و معنوی هند، بنیانگذار استقلال هند و یکی از بزرگ‌ترین مردان نیمة اول قرن بیستم است.

مهانداس کارامچاند گاندی، رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها که  هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد در طول زندگیش استفاده از هر نوع ترور و خشونت برای رسیدن به مقاصد را رد کرد.

از زمانی که وی مسئولیت رهبری نبرد برای آزادی و کنگره ملی هند در سال ۱۹۱۸ (۱۲۹۶) را به عهده گرفت، به عنوان نمادی ملی شناخته شد و میلیون‌ها نفر از مردم او را با لقب ماهاتما یا روح بزرگ یاد می‌کردند. هر چند که او از القاب افتخارآمیز بیزار بود ولی امروز هم همگی او را با نام ماهاتما گاندی می‌شناسند. سوای اینکه بسیاری او را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رهبران تاریخ تلقی می‌کنند، مردم هند از او با عنوان «پدر ملت» یا باپو (در هندی به معنای پدر) یاد می‌کنند. زادروز وی در هند به عنوان یک روز تعطیل ملی است و گاندی جایانتی نام دارد.

گاندی توانست با استفاده از شیوهٔ ضدخشونت نافرمانی مدنی استقلال هند را از بریتانیا بگیرد و در نهایت دست امپراتوری بریتانیا را از هند کوتاه کند. شیوهٔ مقاومت آرام وی به مستعمرات دیگر هم نفوذ کرده و آنها را در راه استقلال میهن خود تشویق می‌کرد. اصل ساتیاگراهای گاندی روی بسیاری از فعالان آزادیخواه نظیر دکتر مارتین لوترکینگ، تنزین گیاتسو، لخ والسا، استفان بیکو، آنگ سان سو کی و نلسون ماندلا تأثیر گذاشت. البته همهٔ این رهبران نتوانستند کاملاً به اصل سخت ضدخشونت و ضدمقاومت وی وفادار بمانند.

گاندی چندین بار هدف سو قصد قرار گرفت که آخرین مورد آن موفق بود. در ۹ بهمن ۱۳۲۶ ناتورام قادسی وی را که در سن هفتاد و نه سالگی و میان جمعیت عازم محل عبادت بود، هدف گلوله قرار داد و از پای درآورد. قاتل از ناسیونالیستهای افراطی هندو بود که معتقد بود روابط گسترده با پاکستان به اقتدار هندوستان لطمه زده‌است.

به مناسبت زادروز وی نگاهی گذرا می اندازیم به آلبوم عکس های این رهبر برجسته قرن بیستم.

فرارو: در دوم اكتبر سال 1869 کودکی به دنیا آمد که بعدها به «مهاتما» یعنی روح بزرگ ملقب شد و توانست با روش مسالمت جویانه خود مبارزه علیه نابرابری و استعمار انگلیس را تا استقلال این کشور رهبری کند.

گاندی وكیل جوانی بود كه در انگلستان تحصیلات خود را به انجام رساند و پس از آن در آفریقای جنوبی به کار مشغول شد و از همانجا مبارزات خود را آغاز کرد؛ منش او در مبارزه علیه بی عدالتی بر پایه این ایده بود که خشونت پی‌آمد نابرابری و عدم‌خشونت نتیجه مساوات است و به همین خاطر هدف خود را رسیدن به «خوشبختی همگانی» می‌دانست.   

وی پس از بازگشت به هندوستان مبارزات خود را با تمرکز بر استقلال این کشور از استعمار و نیز رفع نابرابری های اجتماعی بر پایه مبارزه بدون خشونت و مسالمت جویانه پی گرفت. او همه را به استفاده از دسترنج خود و تحریم محصولات خارجی دعوت می کرد و در این میان یک شی به ظاهر بی ارزش را به نماد مبارزاتی خود بدل کرده بود؛ چرخ نخ ریسی.

گاندی که تاکید بسیار بر قناعت و اتکا به صنعت و تولید داخلی داشت از همه می خواست که ضمن تحریم پارچه های خارجی روزانه ساعتی را به کار با چرخ نخ ریسی اختصاص دهند و خود نیز مقید به انجام آن بود.

شاید بتوان گفت مشهورترین عکس گاندی و یکی از مهمترین نمادهای تاریخ مبارزات ضد استعماری قرن بیستم از همین عادت روزانه گاندی شکل گرفت؛ زمانی که «مارگارت بورک وایت» عکاس مجله لایف برای عکاسی از رهبران هند در زمان استقلال این کشور از انگلستان در سال 1947 به این کشور آمده بود.

بورک وایت مدت زیادی را در هند و در کنار گاندی و دیگر مبارزان هند به عکاسی مشغول بود و در بازگشت از هند عکس هایش از گاندی را در قالب گزارش «رهبران هند» در نشریه لایف منتشر کرد. با این حال مشهورترین عکس مجموعه که گاندی را پشت چرخ نخ رسی نشان می‌داد دو سال پس از این تاریخ و در زمان ترور گاندی به نمایش درآمد.

عکاس درباره اهمیت نخ ریسی برای گاندی گفته است، گاندی هر روز یک ساعت نخ می‌رسید و همه پیروانش را هم به ریسیدن تشویق می‌کرد. حتی یکبار عکاس را هم به این کار دعوت می کند که بورک وایت به او می گوید هم عکاسی و هم نخ ریسی کار یدی هستند و گاندی به او پاسخ می دهد: «در بین این دو، نخ‌ریسی مهم‌تر است».

پس از آنکه در 30 ژانویه 1948 «ناتورام گودسی»، ملی‌گرای هندو با شلیک گلوله به زندگی گاندی خاتمه داد مجله لایف برای نخستین بار عکس گاندی پشت چرخ نخ ریسی که بعدها به شهرت عالم گیر رسید را با این تیتر منتشر کرد: «هند روح بزرگش را از دست داد».

به مناسبت سالروز تولد ماهاتما گاندی نگاهی می اندازیم به عکس های بورک وایت از این مبارز شهیر قرن بیستم.