فیلم: آیا همه انسان‌ها ژن سرطان‌ زا دارند؟

ویدوآل: بیماری سرطان بسیار شبیه به تصادف اتومبیل است. بدن شما به‌‌‌‌طور طبیعی و معمول سرعت تقسیم سلولی را تنظیم می‌کند، ولی سرطان ترمز این سیستم را از کار انداخته و موجب می‌شود که سلول‌های شما با سرعتی بیش از اندازه تقسیم شوند.

 این حادثه جهش‌های ناگهانی را در سلول‌ها ایجاد می‌کند، در نتیجه بدن را از کارکرد معمول باز‌می‌دارند؛ در این حالت تومورهای خطرناکی شکل می‌گیرد و فرد را راهی بیمارستان می‌کند. در واقع سرطان، ناتوانی بدن در کنترل سرعت تقسیم سلولی است.

 بالا رفتن سرعت تقسیم سلولی، جهش های ناگهانی در سلول ها ایجاد کرده، در نتیجه سلول ها کار اصلی خود در بدن را نادیده می گیرند، این فرایند موجب شکل‌گیری تومور در بدن می شود. این تومورها در فرایند طبیعی بدن مانند هضم غذا و تنفس مداخله کرده که عموما باعث مرگ می شود.

بدن ما مجهز به دستگاه‌های ژنتیکی (ساز‌و‌کار تکوینی) است که سرعت تقسیم سلولی را کنترل می‌کنند. یکی از این ژن‌ها «بی آر سی ای 1» نام دارد که مخفف «ژن مستعد سرطان سینه شماره‌ یک» است. بی آر سی ای 1 جزو گروه ژن‌هایی است که ژن‌های سرکوبگر تومور نام دارند و ژن‌ها در جریان سرعت تقسیم سلولی مداخله می‌کنند.

در حالت طبیعی تقسیم سلولی جریان منظمی دارد که به آن «چرخه سلولی» گفته می‌شود که در اصل همان چرخه زندگی سلول است. درون چرخه سلولی یک رشته نقاط بازرسی وجود دارد که از آنجا پروتئین‌هایی از جمله آن‌هایی که توسط بی آر سی ای 1 تولید می‌شود سرعت تقسیم سلولی را تنظیم می‌کنند.

اما چطور این کار را انجام می‌دهند؟ بی آر سی ای1 به بهبودی نوعی جهش درون دی ان ای (DNA) شما کمک می‌کند؛ اگر دی ان ای شما آسیب دیده باشد، بی‌ آر ‌سی ‌ای1 از تقسیم سلول تا زمانی که جهش اصلاح شود، جلوگیری می‌کند.

 شما در هر کدام از سلول‌های بدن خود 2 نسخه از  ژن بی آر سی ای 1دارید. یکی از نسخه‌ها را از مادر خود به ارث برده‌اید و دیگری را از پدر. این نسخه‌های مضاعف بسیار خوب است؛ چرا‌که شما تنها به یک بی آر سی ای 1فعال برای کنترل چرخه سلولی نیاز دارید. اما باید گفت با این‌که این 2 نسخه کارکردی مشابه دارند، ولی لزوما شبیه به‌هم نیستند. در‌واقع صدها نوع مختلف و ناهمسان از بی آر سی‌ای1 وجود دارد که برخی از آن‌ها در تنظیم چرخه سلولی عملکرد موثرتری دارند. به عبارت دیگر، بعضی از انسان‌ها با مکانیسم و ساز‌و‌کار بهتری نسبت به دیگران به‌دنیا می‌آیند.

در مواردی پیش می‌آید که جهش‌های ناگهانی عملکرد  بی آر سی ای 1را بی‌اثر می‌کنند. در این مواقع به سلول‌هایی که دی ان ای آسیب‌دیده دارند، اجازه داده می‌شود که تقسیم شوند چراکه ممکن است در همان حالی که تقسیم می‌شوند جهش‌های مضاعف نیز در آن‌ها به‌‌وجود آید. این جهش‌ها باعث می‌شوند که سلول‌ها از کار معمول خود در بافت‌های بدن بازمانده و کارکرد کمتری داشته باشند. اگر این اتفاق بیافتد، احتمال زیادی وجود دارد که به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند.

همه ما ژن‌هایی همچون بی آر سی ای 1در بدن خود داریم که می‌توانند موجب به‌وجود‌ آمدن سرطان شوند، اما فقط زمانی که نتوانند به‌درستی عمل کنند باعث پیدایش و توسعه این بیماری در بدن ما می‌شوند.
 داشتن یک بی آر سی ای 1غیرفعال یا ناقص درون بدن احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؛ درست مانند زمانی‌که رانندگی با ترمز‌های خراب، احتمال تصادف را بالا می‌برد.

در ادامه شاهد این ویدئوی آموزنده خواهید بود: