26 نکته از فیلم «محمد (ص)» که نمی دانید

هفته نامه تماشاگران امروز: بالاخره از پروژه فاخر و بزرگ «محمد (ص)» به کارگردانی مجید مجیدی رونمایی شد و همه امیدوارند به زودی عظیم ترین پروژه سینمایی ایران، رنگ پرده را برای اولین بار ببیند. فیلمی که دسترسی خبری به آن خیلی محدود بود و چندان کسی از چند و چون کار باخبر نشده بود. اما صابری، مدیرعامل شرکت سینمایی «نور تابان» که تنها سرمایه گذار این فیلم بوده است، در گفت و گویی به نکات بسیار جالبی درباره این فیلم و حواشی اشت اشاره کرده است که در ادامه می خوانید:


1- به گفته صابری کار تحقیق و نگارش این پروژه به دستور مقام معظم رهبری از سال 87 کلید خورد و از همان باتدا هم ایشان به بنیاد مستضعفان دستور دادند که  این پروژه باید توسط این بنیاد سرمایه گذاری شود. مدتی بعد از آغاز این پروژه، رییس وقت بنیاد مستضعفان، محمد فروزنده، در فروردین سال 90 تصمیم گرفت یک شرکت سینمایی تاسیس کند که همه مسوولیت این فیلم در اختیارش باشد و شرکت سینمایی «نور تابان» با هدف سرمایه گذاری در فیلم های این چنینی ثبت شد. سهام این شرکت صددرصد متعلق به بنیاد مستضعفان است و طبق دستور حضرت آقا، هیچ فردی در این فیلم یک سهم هم شریک نیست.

2- کار ساخت و ساز شهرک فیلمبرداری از آبان 89 شروع شد. گویا برای پیدا کردن لوکیشنی در ایران که به مکه 1400 سال پیش شباهت داشته باشد، تلاش های زیادی شد ولی در اوج ناامیدی، بالاخره مسعود شاه ابراهیمی از روی نقشه هوایی توانست در کیلومتر 55 جاده تهران- قم و در  جوار روستای الله یار محلی پیدا کند که شرایط موردنظر راداشت. پس از این اتفاق، طراح اصلی پروژه آقای «کرکا» که از بهترین طراحان صحنه دنیاست، مسعود شاه ابراهیمی و پس از آن مجید مجیدی و آقای «استوارو» فیلم بردار سرشناس سینمای جهان که کار فیلم برداری پروژه را داشتند، از محل بازدید کردند و همه فقط یک چیز گفتند: «محل بی نظیری است».

3- بعد از اینکه تولید فیلم آغاز شده، شرکت سینمایی «نور تابان» به فکر خریدن روستای الله یار افتاده است. روستایی که فقط 6 خانوار ساکن داشته است. صابری می گوید: «ما برای اینکه پروژه باعث از بی رفتن آسایش شان شدهب ود، تصمیم گرفتیم اراضی این چند خانوار را بخریم. روستایی که حداکثر 200 میلیون تومان قیمت داشت یا از اشتباه ما یا از قسمت کسانی که در آن ساکن بودند و به برکت وجود حضرت با قیمت بالاتری از آنها خریداری شد».


4- لوکیشن «محمد (ص)» متعلق بهارتش بوده و برای مانور نظامی از آن استفاده می شده است ولی برای ساخت شهرک در اختیار شرکت سینمایی نور تابان قرار گرفت.

5- در این شهرک تقریبا 10هزار متر بنا به صورت مستند در مکه ساخته شده چون این فیلم بیشتردر حال و هوای کودکی حضرت است و بخش اصلی ماجرا درمکه اتفاق می افتد. البته حدود 4700 متر بنا هم در مدینه ساخته شده و کلیسا و عبادت کده کلیمیان هم طراحی شده است.

6- شهرک توسط یک شرکت به نام «اسکان» که معلق به خود بنیاد مستضعفان بوده و با ناظر مسعود شاه ابراهیمی و آقای «کرکا» که طراح اصلی بود، ساخته شده است. تا زمانی که این فیلم اکران نشده اجازه اینکه از آن شهرک استفاده دیگری شود، وجود ندارد.

7- به گفته صابری، این فیلم سه گ انه است؛ قسمت اول قبل از تولد حضرت تا 12 ساگلی و قسمت دوم از 12 سالگی تا قبل از مبعث و سوم از مبعث تا رحلت پیامبر را به تصویر می کشد.

8- روی فیلم نامه محمد (ص) مجید مجیدی و کامبوزیا پرتویی بیشتر مطالعه کردند و از اکثر مذاهب هم نظر خواستند. چه اهل تسنن، چه تشیع و حتی مسیحیت چون یکی از شخصیت های اصلی فیلم فردی به نام «ساموئل» با بازی محسن تنابنده است.


9- چون در فیلم، دوران کودکی حضرت محمد (ص) به تصویر کشیده شده است، مراجع اهل تشیع این اجازه را داده بودند که چهره را هم به تصویر بکشند اما چون نظر اهل تسنن این بود که چهره نباید دیده شود، عوامل سازنده به نظر آنها احترام گذاشتند. بنابراین با فیلم برداری از پشت سر و تکنیک های خاص دیگری که مجید مجیدی به کار برده، چهره در فیلم محمد (ص) نمایش داده نمی شود.

10- در هر مرحله از ساخت فیلم به مراجع تقلید گزارش هایی از روند کار داده می شده تا هیچ مسأله ای پیش نیاید. هرچند پیش از آغاز به کار هم مجید مجیدی با هم آیت الله سیستانی و آیت الله وحید خراسانی و همه مراجع دیدار داشت و نظرات ایشان را گرفته بود. به گفته صابری، آیت الله جوادی آملی، نظرات دقیقی برای عوامل فیلم داشته اند و بر نگارش فیلم نامه نظارت کرده اند.

11- تولید فیلم محمد (ص) از برج 8 سال 90 آغاز شد اما به گفته صابری چون فصل سرما بود، به عنوان اولین صحنه، اولین سفر حضرت به شام و اولین بار که ایشان دریا را می بینید، در عسلویه فیلم برداری شده است. بعد از این، اواخر اسفند، گروه فیلم برداری در شهرک مستقر شده اند و فیلمبرداری در شهرک آغاز شده است. فیلم برداری حدود 11 ماه طول کشیده است.

12- صابری درباره لغو سفر به هندوستان برای فیلم برداری می گوید: «ما به هند نرفتیم. از طرفی باید صحنه حمله سپاه ابرهه را می گرفتیم و به فیل نیاز داشتیم. هندی ها یک مقدار اذیت کردند و ما دنبال لوکیشن دیگری رفتیم. به آفریقای جنوبی رفتیم. محلی به نام «بلا بلا» که صحنه بسیار بی نظیری شد. اتفاقا این یکی از صحنه های عظیم فیلم است. کارهای «جلوه های ویژه» را آقای اسکات که دو اسکار جهانی دارد. انجام داده و بسیارصحنه های کم نظیری ساخته شده است.»


13- طبق گفته های صابری، صحنه دریا از بهترین صحنه های فیلم است: «... لوکیشن هم مکانی بوده صخره ای در حوالی دریا که هنوز کسی به آنجا نرفته بود. جاده ای هم نداشت. ما از طریق هلیکوپتر این مکان را پیدا کردیم. خدا رحمت کند مرحوم شریفی راد را. ایشان برای کارهای جلوه های ویژه زحمت بسیاری کشید. این شهر را کلا ساختیم و در پایان به مردم عسلویه هدیه کردیم که می توانند به عنوان منطقه توریستی از آن استفاده کنند...».

14- به غیر از شهرک ساخته شده و عسلویه و آفریقا، یک صحنه از فیلم هم در شهداد کرمان فیلم برداری شده است. شب تولد حضرت را به لحاظ کویری بودن منطقه آنجا فیلم برداری کرده اند چون به آسمان باز و پرستاره نیاز داشته اند. بعد از اینکه فیلم برداری در داخل تمام شده و صحنه آفریقا را هم گرفته اند، تدوین فیلم در آلمان آغاز شد. آقای روبرتو، تدوینگر فیلم محمد (ص) بوده است و فیلم بردار هم آقای استوارو و چون باید نقطه نظرات او هم هنگام تدوین در نظر گرفته می شده، تدوین در آلمان انجام شده است. به گفته صابری، ساخت موسیقی هم توسط آقای رحمان که از بهترین های دنیاست، انجام شده. آخرین کار این موزیسین در زمینه موسیقی فیلم، میلیونر زاغه نشین بود که جایزه اسکار گرفت. رحمان، مسلمان است و سه دفتر در لس آنجلس، لندن و هند دارد. گویا او به دلیل مسلمان بودن، برای ساخت موسیقی این فیلم عرق خاصی داشته است.

15- به گفته صابری، این فیلم، یک یا دو اکران در جشنواره بین المللی فیلم فجر خواهدداشت. هرچند گویا یکی از نگرانی ها درباره این فیلم مساله پخش است. چون سیستم پخش در کشور ما سیستم «دیجیتالی» نیست. هرچند شرکت سینمایی «نور تابان» در تلاش است که بعضی از سینماهای کشور را از این سیستم بهره مند کند.

16- یکی از اتفاقات خوبی که در این فیلم رخ داده این بوده که کار مستندسازی بسیار دقیقی انجام شده. یعنی لحظه به لحظه رفتار عوامل اصلی فیلم و اتفاقات پشت صحنه مستند شده است و 13 جلد کتاب در دست چاپ است که برای تدریس دانشگاهی استفاده خواهدشد.

17- نسخه نهایی فیلم، سه ساعت و 10 دقیقه است. این فیلم بلندترین فیلم ایرانی است که تاکنون روی پرده رفته است. هر چند این اواخر فیلم «ماهی و گربه» با حدود دو ساعت و چهل دقیقه، جزو فیلم های طولانی به لحاظ زمان بود.


18- برخی از صحنه های تاثیرگذار این فیلم به گفته صابری اینها هستند: وقتی که خبر شادی به ابوطالب می دهند و او از شادی اشک می ریزد. همچنن صحنه نامگذاری حضرت؛ چون تا قبل از ایشان نام «محمد» وجود نداشته و در این فیلم می بینیم چطور شد نام محمد برای حضرت وقتی عبدالمطلب داخل کعبه می رود و بیرون می آید، انتخاب شد. چون اعراب یک سری مراسم داشتند و بچه هایی که در آن روز به دنیا آمده بودند، باید نامگذاری می شدند. آخرین بچه حضرت محمد (ص) بوده است.

19- شخصیت حضرت علی (ع) در این بخش از فیلم وجود ندارد. البته دو نما وجود دارد که مربوط به بزرگی حضرت و دوران نبوت شان است ولی در این صحنه ها هم تصویری از ایشان و حضرت علی (ع)وجود ندارد.

20- شروع فیلم به این شکل است: حضرت در شعب است و سران قریش خدمت عموی حضرت می آیند و می گویند به محمد (ص) بگو دست از خداپرستی بردارد وگرنه ظرف سه روز او را می کشیم. ابوطالب به سمت کوهی که حضرت در آن مشغول راز و نیاز بودند، می آیند تا این موضوع را به ایشان بگویند، ابوطالب می نشینند تا بعد از تمام شدن راز و نیاز ایشان خبر را به او بگویند که حضرت در آن لحظه آیه ای می خواند. از اینجا راوی داستان ابوطالب می شود و فیلم به قبل از تولد حضرت فلاش بک می شود یعنی با آن آیه یادآوری می شود که اینها اصلا نمی خواستند اجازه دهند پیامبر به دنیا بیاد و صحنه ها از قبل از تولد آغاز می شود و تا دوازده سالگی ادامه پیدا می کند. فینال فیلم هم باز در شعب است که برای بیعیت با حضرت می آیند. یعنی حدود شش هفت دقیقه ای از فیلم در شعب می گذرد که به طور کامل ساخته شده است.

21- می گویند یکی از بهترین بازی ها در این فیلم متعلق به مهدی پاکدل است. صابری در این باره می گوید: «نقش ابوطالب را با گریمی متفاوت و بازی بسیار قوی آقای پاکدل می بینید که اگر نمی دانستید او این نقش را بازی کرده اصلا نمی توانستید تشخیص دهید مهدی پاکدل بازیگر نقش است. درباره نقش عبدالمطلب چند نفر از بزرگان سینمای ایران آمدند و تمرین هم کردند اما در آخر نقش به آقای شجاع نوری رسید که به نظرم با این نقش آقای شجاع نوری ماندگار شدند؛ این نقش واقعا عجیب و متفاوت است.


22- صابری درباره هزینه های ساخت فیلم محمد (ص) می گوید: «من قضاوت را به عهده مردم می گذارم. ما یک شهرک داریم که حدود 90 هکتار است. ده یازده هزار متر بنا به صورت صددرصد مستند و تمام تاسیسات روز دنیا مثل برق و اینترنت هم داریم. شهرک فاضلاب دارد. منتها زیرزمین است و ساختمان هایی داریم که هم نما و هم داخل آن به همان سبک 1400 سال پیش است که اینها لوکیشن های اصلی فیلم بودند و ساختمان های دیگری هم داریم که داخل آن مثل هتل 5 ستاره است یعنی نما 1400 سال پیش است همه اینها ساختمان است و عوامل ما در آنجا سکونت داشتند و همه اینها مستند است. سند تاسیسات ما به نام شرکت سینمایی نور تابان است و الان هم دو سال است که کار فیلم برداری تمام شده شهرک از روز اولی که ساخته شده هم تمیزتر و هم مرتب تر است.»

23- گویا بعد از ارکان جهانی و داخلی فیلم، یک سریال که آن هم آماده است و بین 6 تا 7 قسمت 50 دقیقه ای است از راش های این فیلم در اختیار رسانه ملی قرار خواهد گرفت.

24- محمد (ص) فرم های حضور فیلم در جشنواره برلین و کن را پر کرده است و احتمالا در یکی از این دو جشنواره شرکت خواهدکرد.

25- به گفته صابری، خیلی ها اظهار کردند که می خواهند در ساخت این فیلم کمک و مشارکت کنند. حتی از کشورهایی مثل ترکیه و قطر اما به این دلیل که هیچ کس نگوید ما در این فیلم مشارکت داشتیم، یک ریال از بودجه دولت استفاده نشده و از هیچ ارگان و نهادی کمک گرفته نشده است. صددرصد هزینه ها به عهده بنیاد مستضعفان و شرکت سینمایی نور تابان بوده است. حتی به تصویه حضرت آقا برای این کار پروانه ساخت هم گرفته است. چون ایشان اصرار داشتند تمام مراحل قانونی فیلم انجام شود.

26- گویا تمام تلاش عوامل این فیلم این است که پخش داخلی و خارجی فیلم، همزمان باشد. هرچند به گفته صابری، امکان این هست که پخش جهانی زودتر از پخش داخلی اتفاق بیفتد.