21 مهرماه؛ جشن پیروزی کاوه و فریدون

21 مهرماه سالروز پیروزی کاوه آهنگر و فریدون دلیر بر ضحاک

 

21 مهرماه؛ جشن پیروزی کاوه و فریدون

21 مهرماه سالروز پیروزی کاوه آهنگر و فریدون دلیر بر ضحاک ماردوش و بر تخت نشستن فریدون در تقویم زرتشتیان می باشد. فارغ از اینکه چقدر نسبت این واقعه باستانی با تاریخ آن صحت دارد، ثبت آن رویداد حماسی در تقویم باستانی ایرانیان حاکی از آن است که چنین روز و چنین ماهی همواره در اعصار متمادی مایه ی امید و پیروزی حق بر باطل بوده و هست.

 

شرح حال کاوه آهنگر

" روزی در خرداد ماه، ضحاک برای گرفتن بیعت و رای بزرگان دیار که پیشتر خودش آنها را انتخاب کرده بود، فراخوانی می دهد تا در کاخش گرد آیند و گواهی دهند او مردی دادگر و جهاندار و نیک کردار است. ناگه از درگاه شاه خروشی برای دادخواهی برمی آید. خروش از کاوه ی آهنگری بود که در هنگامی مناسب برای دادخواهی آمده بود. ضحاک در برابر بزرگان به وی بار عام می دهد و مشکل را جویا می شود.

 

کاوه می گوید: پسرانم را به اینجا آورده اند و کشته اند و مغزش را به ماران تو داده اند. اکنون یکی مانده و آن هم برای کشتن آورده اند. ضحاک دستور می دهد که پسر کاوه را آزاد کنند و پس از آن روی به کاوه می گوید: حال که داد خود را گرفتی، تو نیز این گواهی را به نیکی من امضا کن. کاوه طومار را بر می گیرد و تکه تکه می کند و فریاد زنان بیرون می رود و مدتها در کوچه و بازار از حق مسلم مردم می گوید.

 

بزرگان و چاپلوسان از ضحاک می خواهند که کاوه را بر بند کند و از بین ببرد اما ضحاک اعتراف می کند که در مواجه با کاوه او را چون آهنی گداخته و محکم دیده که یارای از بین بردنش را ندارد. کاوه پس از مدتی با درفش کاویانی به رنگ سرخ و زرد و بنفش رهسپار دیار فریدون می شود. فریدون به همراه دو برادر بزرگترش، کیانوش و شادکام با دیدن رنگ درفش، آنرا به فال نیک کی گیرند و به تجهیز سپاه می پردازند.

 

شرح حال فریدون

فریدون یکی از شخصیت‌های اساطیری ایران است. او پادشاه پیشدادی بود که بر اساس شاهنامه فردوسی پسر آبتین و از نسل جمشید بود.

فریدون در اوستا قهرمانی است که شخصیتی نیمه‌خدایی دارد و لقب او اژدهاکُش است. در شاهنامه، فریدون از نژاد جمشید است و پدرش از قربانیان ضحاک. مادرش فرانک او را به دور از چشم ضحاک به یاری گاو ناموری به نام «بَرمایه» یا «پُرمایه» در بیشه‌ای پرورش می‌دهد. تا هنگامی که کاوه با مردمان به نزد فریدون می‌روند و وی را به رزم با ضحاک می‌کشانند او چرم‌ پارهٔ کاوه را با پرنیان و زر و گوهر می‌آراید و آن را درفش کاویانی نام می‌نهد و به کین‌خواهی بر می‌خیزد.

 

برادران فریدون به فرمان او پیشه‌وران را وا می‌دارند که گرزی برای او تهیه کنند که بالای سر آن گاوی باشد. چون گرز گاوسر آماده می‌شود، فریدون به سوی کاخ ضحاک می‌رود. فرستادهٔ ایزدی راز گشودن طلسم‌های ضحاک را به فریدون می‌اموزد. در نهایت فریدون به کاخ وارد می‌شود و از شبستان ضحاک که خوبرویان در آنجا گرفتار هستند شهرنواز و آرنواز، دختران جمشید را نجات می‌دهد در نهایت وقتی با ضحاک روبرو می‌شود، گرز گاوسر را بر سر او می‌کوبد و چون پیک ایزدی او را از کشتن ضحاک باز می‌دارد، با بندی که از چرم شیر فراهم می‌کند دست و پای ضحاک را می‌بندد و در غاری در دماوند او را زندانی می‌کند. فریدون به یاری مردم و کاوه آهنگر در 21 مهرماه بر تخت شاهی می نشیند و جشنی عظیم می آراید.

 

جشن پیروزی فریدون بر ضحاک

در بین جشنهای مردم منطقه بندپی بابل و منطقه سوادکوه جشنی وجود دارد به نام 26 عیدماه معادل 28 تیرماه شمسی که جشن پیروزی فریدون بر ضحاک می باشد بدین گونه که نیروهای فریدون در ییلاق دمیلرز جمع گردیده و در ییلاق نهراسب (نی راست) درفش کاویانی برافراشته گردیده و سپاهیان اسکان می یابند تا با لشگریان ضحاک که در کوه(روستای کنونی) فیل بند مستقرند مقابله کنند، پس از پیروزی فریدون بر ضحاک با برافروختن مشعل خبر پیروزی از البرز کوه به منطقه جلگه ای اعلام میگردد که این سنت (برافروختن مشعل یا فانوس) تا سالهای نه چندان دور نیز اجرا می شد. از مراسم این جشن نیز می توان به اجرای مسابقات کشتی در آن روز ،که نماد نبردتن به تن فریدون و ضحاک می باشد،اشاره کرد.

 

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

 

منابع :

fa.wikipedia.org

greenvision-persia.blogfa.com
 

ویدیو مرتبط :
21 مهر روز پیروزی کاوه و فریدون اجرای گروه موسیقی میراث

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

۲۱ مهر _جشن پیروزی کاوه و فریدون

۲۱ مهر _جشن پیروزی کاوه و فریدون

فردوسی در شاهنامه این سال ها را این گونه توصیف كرده است:
سه سالش پدروار از آن گاو شیر/ همی داد «هشیوار» زنهار گیر
نشد سیر ضحاك از آن جست و جوی/ شد از گاو گیتی پر از گفت و گوی
دوان مادر آمد سوی مرغزار/ چنین گفت با مرد زنهار دار
شوم ناپدید از میان گروه /مر این را برم تا به البرز كوه
یكی مرد دینی بدان كوه بود/ كه از كار گیتی بی اندوه بود

بدین ترتیب فریدون تا شانزده سالگی در نزد مرد فرزانه می ماند و سپس به طور پنهان به نزد مادرش می آید و راز زندگی اش را از او جویا می شود.
فریدون شانزده ساله به محض آگاهی از راز خانوادگی اش و قتل پدرش به دستور ضحاك،
لشگری بزرگ گرد می آورد و به محل حكومت ضحاك برای جنگ با او می رود.
فریدون بر ضحاك پیروز می شود و او را به زنجیر می كشد هر چند كه از رزمندگان و سربازان سوادكوهی طرفدار فریدون نیز شهیدان بسیاری بر خاك می افتند.
مردم سوادكوه معتقدند كه روز پیروزی فریدون بر ضحاك، روزی است كه طبیعت نیز به خاطر این پیروزی، جان تازه ای در كالبدش دمیده می شود و شكوفا می شود و مردم بدین مناسبت جشن و پایكوبی برپا می كنند.
اما مردم شاد سوادكوه كه تا هزاران سال پس از پیروزی فریدون در این روز جشن برپا می كنند و آن را شادی نوروز می نامند، شهادت جوانان خود را در روز جنگ فریدون و ضحاك از یاد نبردند.
آنان به یاد شهدای خود، هنوز كه هنوز است، مشعل هایی درست می كنند و بر ستون ایوان یا درخت های جلوی خانه خود نصب می كنند.
این روز را مردم سوادكوه/ مازندران روز «عید ماه بیست شش» می نامیدند و به یاد شهادت شهدای هزاران سال پیش خود در جنگ علیه ضحاك كه مظهر دشمن بدخو و بیگانه بود، در این روز بر سر مزار مردگان خود می روند و شمع یا سوچو (مشعل چوبی) می افروزند و بر ضحاك لعنت می فرستند.
این روز در سال های بعد با روز تحویل سال و گردش كامل كره زمین به دور خود (نوروز) یكی شد. امروزه هم مردم مازندران _ اگر چه احتمالا فلسفه حقیقی این روز را از یادها برده اند _ از چند روز پیش از فرا رسیدن «عید ماه بیسّ شش» مقدمات مراسم مخصوص این روز را تدارك می بینند.
بومیان برای استقبال از این روز باستانی در این روز، غذای مفصل درست می كنند، شیرینی و میوه تهیه می كنند و صبح زود راهی امامزاده ها و مزار مردگان می شوند و تا عصر آنجا می مانند، غذا می خورند و خیرات می كنند.
در حاشیه این مراسم بازار معروف به «عید ماه بیس شش» برپا می شود.
در بعضی از روستاهای مازندران مثل «كچید» زیراب سوادكوه از دیرباز، رسم بر این است كه عصر روز بیسّ شش زنان به خانه بر می گردند و چند نفر از مردان ده به نمایندگی از دیگران برای سركشی به شالیزارها می روند و نوید سركشیدن ساقه های برنج را برای اهالی ده باز می آورند.
مردم ده بعد از شنیدن این خبر خوش كه ساقه های برنج رشد كرده است، در یك جا جمع می شوند و به جشن و شادمانی می پردازند. این جشن، «جشن شالی» نام دارد.
منبع: forum.myfc.ir