14 نوامبر؛ روز جهانی دیابت

نماد دایره آبی دیابت، نشان اتحاد جهانی برای مبارزه علیه دیابت است

 

23 آبانماه (14 نوامبر)؛ روز جهانی دیابت

نامگذاری روز جهانی دیابت

چهاردهم نوامبر، سالگرد تولد "فردریک بانتینگ" کاشف انسولین، اولین بار در سال 1991 با همکاری بنیاد بین‌المللی دیابت (IDF)  و سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روزافزون است.

 

مجمع عمومی سازمان ملل در 20 دسامبر 2006 با  تصویب قطعنامه برجسته و منحصر به فرد، دیابت را "یک بیماری مزمن و ناتوان کننده با هزینه های هنگفت“ معرفی کرد که خانواده‌ها، دولت ها و کل جهان با آن مواجه است. بر اساس قطعنامه سازمان ملل، چهاردهم نوامبر (23 آبان ماه) روز جهانی دیابت اعلام شد.

 

نماد روز جهانی دیابت

برای اعلام تصویب روز جهانی دیابت  از سوی سازمان ملل و نیز برای تأكید بر مبارزه برای پیشگیری از دیابت، استفاده از یك دایره به عنوان نشان «همه با هم برای دیابت»، تصویب  شد.  دایره یك نمادِ ساده است كه به راحتی می توان آن را پذیرفت و استفاده كرد. در تمام ِ فرهنگ ها دایره، نشـانه زندگی و سلامتی است و معنی این نماد نیز این است كه فشارهای سخت و شدید، نتیجه مثبت دارد. رنگ آبی، تجسم آسمان است كه همه ملت ها را متحد می كند (رنگ پرچم سازمان ملل نیز آبی است). دایره آبی دیابت، نشان اتحاد جهانی برای مبارزه علیه دیابت است.

 

دیابت چیست؟

اشکال در سیستم سوخت رسانی بدن را که به دلیل کمبود انسولین به وجود می آید "دیابت" می خوانند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس – اندام تولید کننده آنزیم گوارش – ساخت می شود و برای جذب انرژی مواد غذایی ضروری است.

 

انواع دیابت
1- دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک : در این نوع بیماری دیابت، بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلاً تولید انسولین ندارد و در نتیجه فقدان انسولین، کنترل قند خون غیر ممکن است. معمولاً این نوع دیابت قبل از 40 سالگی بروز می کند و اوج میزان وقوع آن در حدود 14 سالگی است.

 

2- دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو : در این نوع بیماری دیابت، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از طرف دیگر سلولهای بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. این نوع دیابت معمولاً در افراد بالای 40 سال بروز می کند.

3- دیابت دوران بارداری: دیابت حاملگی معمولاً بین هفته های 24 و 28 بارداری ظاهر می شود و عموماً پس از زایمان از بین می رود، چون در همه انواع دیابت، میزان قند یا گلوکز خون بسیار بالا می رود علائم و نتایج همه آنها یکسان است.

 

دیابت نوع یک قبل از 40 سالگی بروز می کند

 

علائم و نشانه‌های بیماری دیابت
در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند. با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت آشکارتر می‌شوند. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع دیابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته‌اند و حتی دچار عوارض دیابت شده‌اند.

 

در کودکان دچار دیابت نوع یک، علایم معمولاً ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده‌اند. در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی‌تر بارز می‌شوند. عارضه کتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری هم در دیابت نوع یک بارز شود. در دیابت نوع دو معمولاً فرد تا سال‌ها بدون علامت است. علایم معمولاً خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می‌شوند. در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود.

 

چه کسانی به دیابت مبتلا می شوند؟
همه افراد ممکن است به دیابت نوع دوم دچار شوند. با این وجود، عواملی وجود دارد که ممکن است شما را در خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دهد. این عوامل عبارتند از:
1-  تجمع چربی در اطراف کمر و معده
2-  کم تحرکی و انجام ندادن حرکات ورزشی
3-  وزن بیش از حد
4-  سن بالای 45 سال
5-  سابقه دیابت نوع دوم در خانواده
6-  ابتلا به دیابت حاملگی
7-  فشار خون بالا
8-  تری گلیسیرید بالا
9-  پایین بودن تجمع لیپوپروتئین و کلسترول ( پایین تر از 35 )

 

توصیه هایی برای پیشگیری از دیابت

- افزایش فعالیت بدنی
- مصرف مقادیر فراوانی فیبر
- ارتقای مصرف غلات کامل
- کاهش دادن وزن اضافی
- پرهیز از رژیم غذایی محدود و زودگذر و اصلاح الگوی غذایی و انتخاب غذاهای سالم‌تر

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

 

منابع :

tebyan.net

khc.kums.ac.ir

fa.wikipedia.org

ویدیو مرتبط :
21 نوامبر روز جهانی تلویزیون

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

14 ژوئن؛ روز جهانی اهدای خون

از سال 2004 میلادی 14 ژوئن را روز جهانی اهداكننده خون نامیدند

 

24 خرداد ( 14 ژوئن ) روز جهانی اهدای خون

- نامگذاری روز جهانی اهدای خون

سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین المللی انتقال خون، انجمن بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر و اتحادیه بین المللی سازمان های اهداكنندگان خون به اتفاق از سال 2004 میلادی ( 1383) ،14 ژوئن را روز جهانی اهداكننده خون نامگذاری نمودند و از همه كشورها خواستند در این روز برای بزرگداشت اهداكنندگان برنامه ریزی نمایند. انتخاب این روز به مناسبت تولد پروفسور لنداشتاینر كاشف گروه های خون و برنده جایزه نوبل بود كه طب انتقال خون پس از این كشف بزرگ پیشرفت زیادی كرد.

 

- اهدای خون چیست ؟

اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به‌طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌کند. خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی به‌منظور تهیه فراورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود. فرایند اهدا و تزریق به دریافت‌کنندگان، انتقال خون نام دارد.

در کشورهای توسعه یافته و اکثر کشورهای در حال توسعه، بیشترین اهدا کنندگان خون را افراد داوطلبی تشکیل می‌دهند که در قبال آن پولی دریافت نمی‌کنند. در کشورهای فقیرتر، افراد معمولاً خون خود را برای انتقال به اعضای خانواده و یا دوستان‌شان اهدا می‌کنند. بنابراین انگیزه‌های مختلفی برای اهدا، شامل انجام عمل خیر، کمک به بهبود خویشاوندان، نیاز مالی و برای استفاده خودِ فرد در آینده (اهدای اتولوگ) وجود دارد.

 

تاکنون هیچ گونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است

 

- افراد نیازمند به خون و فرآورده های خونی

همه روزه، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده های خونی نیاز پیدا می كنند، بطوریكه از هر سه نفر مردم دنیا، یك نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده های خونی پیدا می كند. بارزترین مثال برای موقعیت هایی كه در آن نیاز مبرم به خون پیدا می شود عبارت است از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگونی نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی ها و اعمال جراحی. همچنین خانم های باردار در حین زایمان، نوزادان و بخصوص نوزادان نارسی كه به زردی دچار می شوند، از جمله دیگر نیازمندان به خون می باشند.

 

از طرفی بیماران سرطانی كه تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف كنندگان خون و فرآورده های آن هستند؛ و بسیاری از دیگر بیماران نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یك زندگی نسبتاً طبیعی برای تمامی عمر به شكل منظم خون یا فرآورده های خونی دریافت نمایند، مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی.

 

در حال حاضر، با وجود پیشرفتهای چشمگیر در زمینه علم پزشكی هنوز هیچ گونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی كه توسط انسانهای نیكوكار اهدا می شود، می تواند جان انسانهای دیگر را از مرگ نجات بخشد. عدم وجود جایگزین مناسب برای خون، محدود بودن مدت زمان نگهداری خون و فرآورده های خونی، همیشگی بودن نیاز به خون و فرآورده های آن سبب شده تا اهدای خون از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار شود.

 

اهدای مكرر خون فرد را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی محافظت می كند

 

- فواید اهدای خون
مهمترین اثر اهدای خون، نجات زندگی انسانها و آگاهی از سلامت جسمانی است. تحقیقات نشان داده اهدای مكرر خون به میزان زیادی فرد را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی محافظت می كند، همچنین اهدای خون نه تنها برای افراد سالم زیانی ندارد، بلكه موجب جلوگیری از ابتلای آنها به بیماریها نیز می شود، ضمن اینكه سیستم خون سازی بدن به گونه ای است كه با افزایش جریان خون در بدن، طی مدت كوتاهی این مقدار خون اهدا شده را جایگزین می كند. در جریان اهدای خون این پایش ها صورت می گیرد: ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، نوع گروه خونی و تشخیص كم خونی.

 

- شرایط اهدای خون
- سن: بین ۱۷ تا ۶۵ سال
- وزن: حداقل ۵۰ کیلوگرم
- دارا بودن شرایط مناسب جسمی و روحی
- دارا بودن فشارخون متعادل
- مبتلا نبودن به کم خونی
- نداشتن پیشینه هپاتیت ویروسی، برخی دیگر از بیماری‌های عفونی و بیماری‌های مهم و جدی قلبی و ریوی
- نداشتن اعتیاد به مواد مخدر تزریقی و الکلی
 گذشت حداقل ۸ هفته از آخرین مرتبه اهدای خون

 

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

 

منابع :

vs.um.ac.ir

fa.wikipedia.org