فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
یادی از خالق «ماهی سیاه کوچولو» در زادروزش
دوم تیرماه هفتادوچهارمین سالروز تولد صمد بهرنگی، خالق «ماهی سیاه کوچولو»، است.
سالهاست نام صمد بهرنگی، به عنوان نویسندهای مبارز و منتقد مطرح میشود. هنوز هم نوجوانها «ماهی سیاه کوچولو»یش را میخوانند و در رؤیاهایشان ماهی کوچکی میشوند که میخواهند خلاف عرف و عادت همنوعانشان زندگی و زندگیشان را صرف مبارزه کنند.
با وجود گذشت چند دهه از مرگ این نویسنده، اختلاف نظر دربارهی چگونگی مرگ او به اتفاق نظر تبدیل نشده است، اما نحوهی زندگی صمد بهرنگی تقریبا آشکار است. شاید هم تنها نحوهی زندگی او مهم باشد؛ چراکه روبهرو شدن با مرگ برای او مهم نبوده است: «مرگ خیلی آسان میتواند به سراغ من بیاید، اما من تا میتوانم زندگی کنم، نباید به پیشواز مرگ بروم. البته اگر یک وقتی ناچار با مرگ روبهرو شوم که میشوم، مهم نیست. مهم این است که زندگی یا مرگ من چه اثری در زندگی دیگران داشته باشد.»
صمد دوم تیرماه سال 1318 در محلهی چرنداب در جنوب بافت قدیمی تبریز به دنیا آمد. پدرش کارگری فصلی بود که بر اثر فشار زندگی با فوج بیکارانی که راهی قفقاز و باکو بودند، عازم قفقاز شد و دیگر بازنگشت.
او پس از طی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در خردادماه ۱۳۳۶ از دانشسرای مقدماتی پسران تبریز فارغالتحصیل شد و از مهر همان سال؛ یعنی در 18 سالگی آموزگار شد و تا پایان عمر در روستاهای مختلف آذربایجان تدریس کرد.
صمد بهرنگی پس از مدت کوتاهی آموزههایی را که در دانشسرا دربارهی تعلیم و تربیت فراگرفته بود، یکسره باطل یافت و در معلمی راه دیگری در پیش گرفت و در مقالهها و یادداشتهایی بر لزوم بازنگری در روشهای کهن ادب کردن بچهها تأکید کرد.
بهرنگیِ داستاننویس بهزودی به انتشار داستانهایی برای مخاطب کودک و نوجوان پرداخت. در 19سالگی اولین داستان منتشرشدهاش به نام «عادت» را نوشت. یک سال بعد داستان «تلخون» را که برگرفته از داستانهای آذربایجان بود، منتشر کرد. پس از آن و پیش از مرگ هم داستانهایی چون «اولدوز و کلاغها»، «اولدوز و عروسک سخنگو»، «کچل کفترباز»، «پسرک لبوفروش»، «افسانهی محبت»، «پیرزن و جوجهی طلاییاش»، «یک هلو هزار هلو» و «کوراوغلو و کچل حمزه» را نوشت.
بسیاری از این داستانها دریافتهای او از فولکلور منطقهی آذربایجان و تجربهی سالها آموزگاریاش در روستاهای این منطقه بودند. بهرنگی ترجمههایی هم از انگلیسی و ترکی استانبولی به فارسی و از فارسی به آذری (از جمله ترجمهی شعرهایی از مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد و نیما یوشیج) انجام داد.
«کند و کاو در مسائل تربیتی ایران»، «الفبای فارسی برای کودکان آذربایجان»، «اهمیت ادبیات کودک»، «مجموعهی مقالهها»، ترجمهی «ما الاغها» از عزیز نسین، ترجمهی «دفتر اشعار معاصر از چند شاعر فارسیزبان»، «خرابکار (قصههایی از چند نویسندهی ترکزبان) و «کلاغ سیاهه» از مامین سیبیریاک، از دیگر آثار منتشرشدهی صمد بهرنگی هستند.
نهم شهریورماه ۱۳۴۷ رود ارس صمد بهرنگی را به کام مرگ کشید تا پایان این نویسنده به پایان «ماهی سیاهی کوچولو»یی شبیه شود که قهرمان مشهورترین داستانش بود. ماجراهای این قصهنویس با مرگش به پایان نرسید. مرگ نویسندهای که هیچگاه مرگ را جدی نمیگرفت، برای دوستان و هوادارنش سرآغاز پرسشهایی بسیار جدی بود. در دوازدهمین روز شهریورماه 1347، پیکر صمد بهرنگی را در نزدیکی پاسگاهی در چند کیلومتری محل غرق شدنش از آب گرفتند و در گورستان امامیهی تبریز به خاک سپردند.
اختلاف نظر دربارهی نحوهی مرگ صمد بهرنگی به قدری بود که چند اثر جداگانه در اینباره نوشته شد. گفته شده که در روز حادثهی مرگ صمد، شخصی به نام حمزه فراهتی او را همراهی میکرده که علت مرگ نویسنده را غرق شدن به دلیل ناتوانی در شنا کردن بازگو کرده است. عدهای این روایت را پذیرفتهاند، اما دیگرانی هستند که مدعیاند این فرد خود مأمور ساواک و شاید هم عامل مرگ او بوده است.
به هر روی تا امروز که بیش از چهار دهه از این حادثه میگذرد، نحوهی مرگ صمد بهرنگی همچنان در هالههای ابهام مانده است. هرچند شاید خود نویسنده ترجیح میداد بیشتر دربارهی نحوهی زندگی و آثارش بحث درگیرد تا مرگ معماگونهاش.
ویدیو مرتبط :
ماهی سیاه کوچولو
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
من مریلا زارعی همان بازیگر «زن زیادی» و «خروس جنگی» هستم / نشست خبرساز «ماهی سیاه کوچولو» برگزار شد
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نخستین فیلم سینمایی که در ششمین روز از جشنواره فیلم فجر در کاخ جشنواره به نمایش درآمد «ماهی سیاه کوچولو» به کارگردانی مجید اسماعلی بود. مریلا زارعی بازیگر این فیلم سینمایی در نشست خبری این فیلم که بعد از نمایش آن در کاخ جشنواره برگزار شد، به تفاوت جدی نقشی که در این فیلم بازی کرده با نقش الفت در «شیار143» اشاره کرد.
زارعی که پس از دو فیلم «شیار 143» و «چ» در جشنواره سال گذشته گفته بود که قرار است در نقشی متفاوتتر از فیلمهای قبلی خود حضور پیدا کند، درباره بازی در نقش شهرزاد فیلم «ماهی سیاه کوچولو» گفت: «سال گذشته آنچه برایم شفاف بود،این بود که در سال آینده نقشی را قبول نمیکنم، مگر اینکه 180 درجه مقابل نقش الفت در «شیار 143» باشد.»
به گزارش ایسنا او با اشاره به اینکه دلیل این مساله هم ربطی به تحلیلهایی که ممکن است در ذهن هرکسی پیش بیاید، ندارد، بیان کرد: این تصمیم یک چالش بازیگری برای خودم بود، چون احساس کردم به احترام الفت باید از آن فاصله بگیرم تا مبادا خدای نکرده به نقشی الصاق شوم و یا باعث سوء استفاده از آن شوم به همین دلیل از آن فاصله گرفتم، اگرچه برایم سخت و دردناک بود.
زارعی در واکنش به این جمله منتقد و مجری جلسه (علی علایی) که بیان کرد «نسبت به سال گذشته چرخش داشته است» با تاکید بر اینکه نسبت به این کلمه حساسیت دارد، ادامه داد: حدود 14 ماه صبر کردم و فقط سناریو خواندم که خیلی از آنها امسال در جشنواره فیلم فجر با حضور درخشان همکارانم نمایش داده شده است. اما از آنجا که نقطه گذاری کرده بودم تا هیچ نقش مادرانهای را قبول نکنم، وقتی سناریوی «ماهی سیاه کوچولو» از طرف آقای طالبآبادی مطرح شد، آن را قبول کردم.
مریلا زارعی با بیان اینکه ابتدا از سمت نویسنده و تهیه کننده وارد این پروژه شده است، گفت: اعتقادم این است که باید به نیروهای جوان بها داد اما نه به این قیمت که گذشتگان را کنار گذاشت، این تجربه جدید برای من هم یک نوعی تازه شدن بود ،ضمن اینکه برههای از تاریخ کشور در این فیلم روایت شد که برایم جذاب بود.
این بازیگر همچنین گفت: پروژهی «ماهی سیاه کوچول» بسیار سخت بود و امروز اولین بار آن را تماشا کردم. اما احساس میکنم آنقدر که ما سختی کشیدیم در فیلم معلوم نیست.
وی در بخش دیگری از صحبتهایش با بیان اینکه بسیاری از نقشهایی که برای زنان در سینما نوشته میشود محدودههایی دارد که برای شکستن آنها باید صبوری کرد، یا اینکه فیلمنامه نویسان را به نگارش نقشهای متفاوتتری دعوت کرد، ادامه داد: وقتی 20 سال در سینما کار میکنید خوب است، برای اینکه سالیان سال روی پرده تحمل شویم، فیلمنامه نویسان مخصوصا برای خانمها نقشهای متفاوتتری بنویسند.
او همچنین در پاسخ به اظهارنظری درباره تفاوت این نقش با فیلمهای قبلیاش به خصوص «شیار 143» گفت: مدتی قبل یکی از دوستان تماس گرفت تا فیلمنامهای را برایم بفرستد اما کمی احتیاط میکرد، چون فکر میکرد من دیگر نقشی متفاوت با دو فیلم قبلیام را نمیپذیرم و این برایم عجیب است، چون من مریلا زارعی هستم و با همین اعتقادی که در الفت بازی کردم در «زن زیادی»، «زن دوم»،«خروس جنگی» و... هم بازی کردهام.
او افزود: چرا فکر میکنید پارسال که الفت را بازی کردم به خاطر اتفاق ویژهای بوده که در من رخ داده بود؟ در حالی که برای همه نقشهایم در فیلمهای سینمایی اعم از عالی و درجه یک یا عامه پسند انرژی گذاشتم و ارزش قائلم چون برای مخاطبم ارزش قائل هستم.
مریلا زارعی با تاکید بر اینکه «ماهی سیاه کوچولو» بخشی از تاریخ مملکت است که خیلی از مردم نمیدانند سالها قبل در مرزهایشان چه اتفاقاتی میافتاد خاطرنشان کرد: انتخاب نقش شهرزاد در این فیلم صد درصد آگاهانه بود و از آن بسیار خوشحالم و من برای نشان دادن مظلومیت امام حسین(ع) حاضرم نقش یزید هم بازی کنم.
مصطفی زمانی یکی دیگر از بازیگران «ماهی سیاه کوچولو» هم در سخنانی که بیشتر آن با انتقاد و کنایه بود، به نقل قول یکی از دوستانش اشاره کرد که نسبت به بازی او در چنین فیلمی واکنش نشان داده بود و گفت: من امروز فیلم را برای اولین بار تماشا کردم، در حالی که سالن پر از تماشاگر بود و احساس کردم فیلم درست است.
او با اشاره به چند دست زدن کوتاه از سوی معدود تماشاگرانی در سالن با تاکید بر اینکه اولین منتقد آثارش خودش است،گفت: دو سه باری در گوشههایی از سالن جرقههایی زده شد، ولی آتش نگرفت به همین دلیل احساس کردم فیلم درست است و از منتقدان هم خواهش میکنم که به این کارگردان باهوش احترام بگذارند.
مصطفی زمانی ادامه داد:روزی که آقای شفیعی (تهیه کننده) خواست قرارداد ببندد، از او پرسیدم پول این فیلم را از کجا میآورد که گفت: شخصی است و من هم گفتم پس پول فیلم شخصی را به من بده. اما سر فیلمبرداری شرایطی را دیدم که احساس کردم او دروغ گفته و پروژه مربوط به جای خاصی است که البته آقای شفیعی در جواب گفت، اگر قرار باشد از جایی پول گرفته باشم، باید در تیتراژ فیلم تشکر کنم و امروز که آن را چک کردم، متوجه شدم راست میگفت فیلم را خودش ساخته است.
محمدرضا شفیعی هم در اینباره توضیح داد: گاهی اتفاقاتی میافتد که فیلمها شبیه سفارش دهندگان میشوند. ما برای این فیلم هم در محتوا با جایی مشکل نداشتیم اما در شیوه گفتن تفاوت داشتیم به همین دلیل همکاری ما با جایی صورت نگرفت و چون روی فیلمنامه کار زیادی شده بود و مصمم بودیم که این فیلم را بسازیم بنابراین کار را خودمان دنبال کردیم.
در این نشست مجید اسماعیلی کارگردان ، علیرضا طالبآبادی،نویسنده ،همایون ارشادی بازیگر، جمشید گرگین بازیگر و برخی دیگر از عوامل فیلم هم حضور داشتند که البته همایون ارشادی به دلیل کمبود جا برای نشستن تمام عوامل فیلم از داروغهزاده (مدیر کاخ جشنواره) درخواست کرد تا از سال آینده صندلیهای بیشتری را برای حضور عوامل فیلم و معرفی آنها اختصاص دهد.
این نشست با حاشیههایی هم همراه بود که بخشی از آن به چند واکنش کوتاه،حرف و حدیثهایی که درباره حضور مریلا زارعی و مصطفی زمانی در این فیلم مطرح شده بود، بر میگشت.
اخبار فرهنگی - خبرآنلاین