چرا گریم زنان در «معمای شاه» واقعی نشد؟

یکی از مهمترین نکات سریال «معمای شاه»، گریم و شبیه سازی بازیگران به شخصیت های واقعی تاریخ معاصر است؛ اتفاقی که شهرام خلج، طراح گریم این سریال به خوبی از پس آن بر آمده.

با این حال بعد از شروع پخش سریال، خیلی ها نسبت به چهره پردازی خانم های دربار انتقاد کرده اند. برخی نوشته اند که فوزیه، اشرف، ثریا و ... به هیچ عنوان چنین شکلی نداشته اند و ...

به بهانه این نظرات مثبت و منفی، با شهرام خلج، درباره حال و هوای گریم در این سریال، چگونگی انتخاب شدن بازیگران، نحوه بالا بردن سن آنها با گریم و خلاصه مدت زمان زیادی که هر بار برای گریم آنها صرف می شده و ... گپ زده ایم.

 

 
خلج این روزها به عنوان طراح گریم مجموعه «محله گل و بلبل» فعالیت می کند و در این باره هم به سوالات ما پاسخ داده.

برخلاف بازیگران مرد سریال که چهره شان کاملا بر واقعیت منطبق است، در گریم چهره خانم ها به نظر می رسد چنین دقتی صورت نگرفته. در واقع با نگاه به چهره این بازیگران نمی توانیم حدس بزنیم داریم چه کسی را در تاریخ می بینیم.

این مسئله ای است که از دو هفته قبل، در شبکه های اجتماعی هم با واکنش های زیادی روبرو شده. علت این مسئله چیست؟ بازیگری که تا این حد شبیه زنان شاه باشد پیدا نکردید یا کلا برای گریم صورت آنها با محدودیت روبرو بودید؟
- بله الان در شبکه های اجتماعی واکنش زیادی به این مسئله وجود دارد. همه طوری می نویسند و انتقاد می کنند که انگار خوش شان نیامده از این مسئله. بعضی ها عکس های زنان شاه را می گذارند و مقایسه می کنند. من از این افراد یک سوال دارم؟ عمده ترین قسمت شبیه سازی در مورد خانم ها چه می تواند باشد؟ ما برای خانم ها مو نمی توانیم بگذاریم و 80 درصد شبیه سازی در آقایان و خانم ها بخش موهای شان است.

 وقتی نمی توانیم چنین کاری کنیم معلوم است که شباهت صورت نمی گیرد. قیافه ها را هر چقدر توانستیم نزدیک کردیم. در مورد فوزیه، ثریا و فرح، موها خیلی در چهره هایشان اثر داشته، حالا که نمی توانیم مو نشان دهیم چه کار باید بکنیم؟ اگر کسی بلد است بیاید جلو بگوید.

بحثی مطرح بود که می خواستند برای نقش زنان از بازیگران خارجی استفاده شود، در آن صورت شاید چنین مشکلاتی وجود نداشت.
- بازیگر خارجی هم نمی توانست بدون روسری بازی کند. سمت این مسئله هم رفتیم اما فهمیدیم که اجازه چنین کاری نداریم. مگر اینکه پلان ها را خارج از کشور می گرفتیم که امکانش وجود نداشت.

 

برخلاف بسیاری از سریال ها که صرفا برای نمایش زنان تاریخ معاصر از کلاه استفاده می کنند، ابتکارهای ویژه ای در این سریال می بینیم.
- بله، واقعا تلاش کردیم و بچه های طراح لباس مان هم خیلی زحمت کشیدند در این قضیه ولی تنها شیوه ای که دستگیرمان شد همین بود.

به طور کلی در زمینه انتخاب بازیگر چقدر به عنوان طراح چهره پردازی امکان دخالت داشتید؟ این افراد صرفا انتخاب های محمدرضا ورزی بودند یا با مشورت شما انتخاب صورت گرفت؟
- نمی شود که گریمور سهم نداشته باشد. بازیگران را آقای ورزی انتخاب کرده اما همیشه با هم مشورت می کردیم. برای انتخاب ها با هم بحث کردیم و صحبت کردیم. بعضی ها را با اینکه مطمئن بودیم برای یک نقش مناسب نیست انتخاب می کردیم تا شاید کم کم بتوانیم به جایی که مد نظرمان است برسیم.

بعضی از بازیگران در طول سال های مختلف در یک نقش ثابت انده اند و فقط گریم شان تغییر کرده... برخلاف آنها بعضی دیگر فقط در دوره کوتاهی بازی دارند و با بالا رفتن سن نقش، خود بازیگر هم عوض شده. این تشخیص شما بود که کدام یک با گریم می توانند ادامه دهند یا کدام یک باید حتما حذف شوند و بازیگر دیگری جایشان را بگیرد؟
- این سلیقه کارگردان است. مثلا می گوید این بازیگر برایم مهم است که بماند و ادامه دهد. شاید بگوید نه فقط در همین سن خوب است و برای سن های بالاتر باید بازیگر دیگر بیاوریم. خیلی ها می توانند بمانند و گریم، روی صورت شان جواب می دهد و بعضی ها نه، مجبوریم سن بالاتر بیاوریم.

مثلا تغییر بازیگر محمدرضا پهلوی، تمایل خود کارگردان بود یا به صلاحدید شما انجام شد؟ این امکان وجود نداشت که حسین نورعلی بخش های بزرگسالی محمدرضا را هم بازی کند؟
- ما با نقش محمدرضاشاه خیلی در سریال بازی کردیم. اینطور نیست بگوییم تا این سال حسین نور علی بازی کرده و از یک سال دیگر امیرمهدی کیا. ما در دل بازی آقای کیا سکانسی داریم که آقای نورعلی بازی می کند و کسی متوجه نمی شود. لازم بود که او بازی کند یا مثلا در زمان مرگش دوباره خود حسین نور بازی کرده چون به چهره لاغر و تکیده نیاز داشتیم و با گریم توانستیم صورت خود نورعلی را درآوریم چون صورت آقای مهدی کیا یک مقدار پهن بود.

 این بازی ها در کار زیاد شده. البته بیننده خیلی کمتر حس می کند.

 

 
درباره بازیگرانی که تا پایان باقی ماندند و صورت شان به مرور تغییر کرده، این تغییرات تدریجی چطور صورت گرفته؟ به هر حال وقتی قرار است ما پیری های یک نفر را ببینیم اصولا طراحان گریم به چین و چروک ها و موهای سفید اکتفا می کنند اما وقتی قرار است یک نفر را در سن 30، 40، 50 و 60 سالگی ببینیم، تغییر تدریجی 10 ساله کار سختی است.
- در مقطعی بین سال 1317 تا 1357 قصه مو به مو جلو می رود. فضای خالی بین قصه نداریم که بتوانیم پرش کنیم. فقط بین سال 44 تا 49 یک فضای خالی داشتیم و می توانستیم نشان دهیم که داریم از یک مرحله به مرحله دیگر می رویم اما در بخش های دیگر این فضای خالی وجود نداشت. برای همین هم تصمیم گرفتیم هر 10 سال یک بار گریم ها را تغییر دهیم و سن ها را ببریم بالاتر.

اما چهره آدم زیاد با 10 سال قبلش فرقی نمی کند!
- من خودم را نگاه می کردم، می دیدم در سن 30 سالگی چه شکلی بودم. مثلا موهایم چندتا سفید داشت. در سن 40 سالگی سفیدی ها بیشتر شد. بیشتر سراغ سفیدی موها رفتیم تا چروک صورت.

در مورد خانم ها چطور؟
- در بخش خانم ها سعی کردیم صورت ها با گذشت زمان یک مقدار ریخته شود به جای اینکه چروکش کنیم. مثلا یک خانم 57 ساله روی صورتش چروک نیست اما مثلا استخوان ابروهایش بیرون زده است.

 

 
گریم این همه آدم در دربار آن هم هر روز قطعا زمان زیادی می برده. مراحل انجام گریم هر روز چقدر طول می کشید؟
- در بخش دربار خیلی کارمان سخت بود. به جای اینکه بگوییم مثلا سه تا بازیگر، می گفتیم سه صفحه بازیگر. واقعا آفیش های ما سه چهار صفحه ای بود. یک روزهایی یادم است که مثلا تا ساعت هفت بعدازظهر گریم می کردیم. پلان ها را خرد خرد می گرفتند تا بقیه بیایند. خیلی زمان زیادی بود برای کار. در آن زمان مثلا تعداد گریمورها 14 نفر بود. مجبور بودیم برسانیم اما خیلی سخت بود.

شما سال هاست به عنوان چهره پرداز در پروژه های مختلف تاریخی فعالیت می کنید. با این حال در تیتراژ «محله گل و بلبل» هم اسم شما را به عنوان طراح گریم می بینیم؛ چه اتفاقی می افتد گریم در یک برنامه کودک را هم قبول می کنید؟
- هر کسی یک روشی در زندگی دارد. روش من این است که این شغل را انتخاب کرده ام. به عنوان یک آدم حرفه ای تیزر هم اگر بهم سفارش دهند، انجام می دهم چون حرفه ای این کارم. از این راه پول در می آورم. نمی توانم بگویم انجام نمی دهم. سعی هم می کنم هر کاری که می گیرم در حد اعلا خوب کار کنم.

یعنی فرقی نمی کند معمای شاه باشد یا عموپورنگ؟
- اصلا. من تیزر تاریخی هم کار کردم. پول خوب گرفتم کار خوب تحویل دادم.

 

 
اتفاقا پیرو این طرز فکر، چند سال قبل گریم های شما در برنامه «خنده بازار» هم شدیدا سروصدا به پا کرد و مورد توجه قرار گرفت.
- بله، خیلی ها از من می پرسیدند چرا خنده بازار کار می کنی؟ اما من همین الان هم به این مسئله افتخار می کنم. من سر خندوانه 1700 شخصیت از چند نفر آدم ساختم. از 10 تا دانشگاه گریم برای من بهتر بود.

به نظر می رسد آنجا سخت تر هم بوده چون شبیه سازی از روی چهره آدم هایی صورت می گرفت که همین الان هم حضو ردارند.
- بله، مهمترین اتفاق این بود که کار فی البداهه پیش می رفت. ظرف 20 دقیقه به من می گفتند این را شبیه فلانی کن. خیلی سریع باید این کار را انجام می دادم. خدا را شکر خیلی هم خوب شده بودند و مردم خوش شان آمده بود.

 

اخبار فرهنگی - روزنامه هفت صبح

 

ویدیو مرتبط :
گریم بازیگران زن در سریال "معمای شاه" - پشت صحنه

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

عکسی از گریم متفاوت فتحعلی اویسی در سریال «معمای شاه»

فاز اول این سریال که با درجه‌ی الف ویژه تولید شده از نیمه دوم ماه جاری آغاز می شود.

در این فاز وقایع تاریخی دوره پهلوی از سال 1321 تا سال 1331 به تصویر کشیده شده است.

 

 

اخبار فرهنگی - خبرآنلاین