چرا مغولان به ایران تاختند؟

چرا مغولان به ایران تاختند؟
هجوم مغولان به عنوان یکی از مهمترین حادثه های تاریخ ایران ، تمامی ارکان و بنیانهای سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ان روزگاران ایران را تحت تاثیر خویش قرارداد و نقطه عطفی شد که اهمیت خود را تا به سده های اتی حفظ نمود. به عبارتی این حادثه ، نوسان و دگرگونی بسیاری را در مسیر تاریخ سبب گردید و درهر زمینه از تاریخ نقش موثر و قابل تامل ایفا نمود.

 

قدرت گیری مغولان به سرکردگی چنگیز
وقتی تموچین، سرکرده یک تیره از این طوایف با پیروزی بر اقوام مجاور، اندک اندک تمامی اقوام مغول را تحت فرمان درآورد، از جانب سرکردگان قبایل قوم ، خان بزرگ خوانده شد.
از طرفی چنگیز خان، که در مدت زمانی کوتاه هیبت و خشونتش مایه وحشت تمامی نواحی مجاور شد، به عنوان خان محیط یا خان اعظم، فرمانروای همه این طوایف شد.

به طوری که چندی بعد نیز قبایل اویرات و قنقرات را به اطاعت درآورد و بدین گونه خان اعظم سایر قبایل اطراف را به جنگ یا به صلح زیر فرمان خویش گرفت و با برقرار ساختن قانون عدالت - یاسای چنگیزی - اتحاد مستحکمی را بین آنها برقرار ساخت.

از آن پس، چنگیز خان فرمانروای بلا منازع تمام سرزمینهای مشرق مغولستان بود که البته او کسی نبود که به این میزان بسنده کند و پیش از الزام اطاعت مغولهای غربی، دست از جنگجویی با سرکردگان طوایف بردارد.

به زودی تموچین خان بزرگ، سرزمین ختای را تسخیر کرد و التون خان پادشاه آنجا را کشت؛ در چین شمالی به تاخت و تاز پرداخت و پکن را تسخیر کرد؛ طوایف اویغور را به اظهار اطاعت وا داشت؛ کوچلک خان، سر کرده قبایل نایمان را که بر اراضی اقوام قراختای تسلط یافته بود، از آنجا بیرون راند و بدین گونه با خوارزمشاه که حدود شرقی قلمرو خود را به این نواحی رسانده بود، همسایه شد و مرز مشترک پیدا کرد.

 

روابط تجاری ناکام تجاری
چنگیز خان، ایجاد رابطه با سلطان خوارزم را وسیله ‏ای برای برقراری تجارت بین دو دولت می دانست. به طوری که نخستین سفیر سلطان خوارزم در جلوی دروازه پکن به حضور خان رسید و بر ضرورت توسعه مناسبات تجاری بین مغول و قلمرو سلطان تأکید کرد و آن را لازمه توسعه مناسبات دوستانه و صلح آمیز اعلام نمود.

 

در جریان سفر هیئت بازرگانی مغولان که از میان مسلمانان انتخاب شده بودند، قتل عام همگی این تجار و سوء تدبیرهای بعدی سلطان خوارزمشاه ، جنگ بین دو کشور را اجتناب ناپذیر ساخت.

 

 حمله ی مغولان به ایران
خان مغول از سوء رفتار و بی رسمی سلطان خوارزمشاه به خشم آمده در 614 ق / 1217 م، ایران را مورد تهاجم قرار داد.مغولان به هر دیار که وارد می‏شدند به کشتار نفوس، غارت اموال و ویرانی کامل شهر و آبادیها می‏پرداختند.

زمینه‌ها و علل حمله مغول به ایران
1-همجواری مغولان و خوارزمشاهیان با نابود شدن قراختائیان توسط سلطان محمد خوارزمشاه.
2-قتل عام كاروان تجاری مغول در شهر اترار توسط غایرخان حاكم آنجا  به دستور سلطان محمد.
3-توجه شدید مغولان به امر تجارت و نفوذ در غرب و مانع تراشی خوارزمشاهیان.
4-دشمنی دیرینه بین خلافت عباسی و سلطان محمد كه باعث شد خلیفه چنگیزخان را علیه سلطان تحریك كند.

چگونگی حمله مغول به ایران
چنگیزخان پس از تثبیت قدرت خود برای شروع باب تجارت و دوستی با ایران عده‌ای بازرگان به ایران فرستاد ولی هنگامی كه سفیران چنگیز وارد شهر اترار شدند تا پیام او را تسلیم كنند، غایرخان حاكم آنجا در مالشان طمع كرده به بهانه جاسوسی آن‌ها را زندانی كرد و از سلطان محمد درخواست قتل آن‌ها را كرد.

 

سلطان بدون تفكر دستور مصادره اموال و قتل آنان را صادر كرد. چون خبر به چنگیز رسید درخواست تسلیم حاكم را كرد ولی سلطان قاصد او را نیز كشت. لذا چنگیزخان همراه امرا و پسرانش عازم جنگ شد. او اترار را تصرف و اموال مردم غارت و غایرخان كشت. سپس شهرهای ماوراءالنهر مثل بخارا، سمرقند، ترمذ، جند، خجند، فناكت و ... یكی پس از دیگری با قتل و غارت گشود و جوانان را به سپاه و اهل حرفه و صنعت را به مغولستان فرستاد.

بیشتر شهرها، آبادی‌ها، مزارع، اماكن، راه‌ها، بازارها تخریب و در نتیجه تجارت، كشاورزی و صنعت نابود شد، اموال و دارایی‌های ایران غارت شد، بر اثر كشته شدن مردان بسیاری مناطق خالی از سكنه شده، علمای بسیاری كشته شدند.

پس در تعقیب سلطان محمد عازم خراسان شدند و مرو، طوس، خبوشان، بلخ، هرات و نیشابور را تصرف كردند. سلطان محمد از طریق مازندران به جزیره آبسكون گریخت. مغولان مناطق دیگر ایران را تصرف و عازم فتح خوارزم و تعقیب سلطان جلال الدین شده ولی جلال الدین از آب سند گذشت و به هند رفت لذا چنگیزخان به غزنین برگشت و قتل و غارت و ویرانی بسیار كرد و سپس به مغولستان رفت. جلال الدین دو سال بعد از هند برگشت تا آن‌ها را شكست دهد اما خلیفه او را همراهی نكرد و در 628 در میافارقین كشته شد.

پیامدهای حمله مغول به ایران
بر اثر حمله مغول زیان‌های مادی و معنوی بسیاری به ایران وارد شد و به قول جوینی:
 «آمدند و كندند و سوختند و كشتند و بردند و رفتند».
بیشتر شهرها، آبادی‌ها، مزارع، اماكن، راه‌ها، بازارها تخریب و در نتیجه تجارت، كشاورزی و صنعت نابود شد، اموال و دارایی‌های ایران غارت شد، بر اثر كشته شدن مردان بسیاری مناطق خالی از سكنه شده، علمای بسیاری كشته شدند، جوانان به سپاه برده شدند و اهل حرفه و صنعت به مغولستان انتقال یافتند و قلمرو سیاسی ایران مدت‌ها تحت حاكمیت بیگانگان قرار گرفت.
منبع:tebyan.net

ویدیو مرتبط :
نقش یهودیان در سازماندهی مغولان برای حمله به ایران

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند

رضایی در دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه:

ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند

وی گفت: اقتصاد ایران در گذشته بیشتر وابسته به دولت بود اما از چند سال پیش بدنبال کاهش حجم فعالیتهای اقتصادی دولت و فعال کردن بخش خصوصی هستیم که این امر به سیاستهای کلی اصل 44 مشهور شده است و ما این سیاستها را در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و به تصویب رهبر انقلاب اسلامی ایران رسانده ایم.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بازدید از دانشگاه بورس و بازرگانی (tob) ترکیه گفت: همکاری ایران و ترکیه مسیر توسعه اقتصادی در منطقه را هموار خواهد کرد.

به گزارش "تابناک" دکتر محسن رضایی و هیات همراه با حضور در دانشگاه بورس و بازرگانی (tob ) ترکیه با جمعی از اساتید و صاحبنظران حوزه اقتصاد دیدار و گفتگو کرد.

 

رضایی در ابتدای این دیدار گفت: روابط اقتصادی و سیاسی ایران و ترکیه رشد خوبی داشته و ظرفیتهای مناسبی جهت برقراری ارتباطات اقتصادی و سیاسی میان دو کشور وجود دارد.

 

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند که از جمعیت 150 میلیون نفری عبور کرده و اروپا و سایر بخشهای آسیا به آن متصل شده و این جمعیت، یک بازار بزرگ اقتصادی را در منطقه تشکیل می دهند که این خود جمعیتی بالغ بر 500 میلیون نفر را تشکیل می دهد که از هند و چین تا اروپا ادامه خواهد داشت.

بنابر این گزارش دکتر رضایی با اعلام اینکه ایران و ترکیه می توانند همانند آلمان و فرانسه در اتحادیه اروپا، نقش مهمی در خاورمیانه ایفا کنند و به نظر می رسد همکاری دو کشور عاملی برای ایجاد نظم نوین اقتصادی در منطقه خواهد بود، اظهار داشت: من از طریق مذاکره با مسئولین اقتصادی و تجاری ترکیه دریافتم که این عزیزان هم با ما هم عقیده هستند که ما نیازمند این نظم نوین اقتصادی در منطقه هستیم، بنابراین هم ما و هم شما یک مسیر توسعه ای نامحدود را پیش روی خود خواهیم داشت.

وی در ادامه خطاب به میزبانان خود با تاکید بر اینکه اگر ما و شما خوب کار کنیم، در مقابل رشد اقتصادی 3 درصدی غرب، بیش از 7 درصد رشد خواهیم داشت گفت: بنده این مطلب را از طریق مطالعه و تحقیق علمی بدست آورده ام و این گونه نیست که بر پایه احساسات شخصی بر آن تاکید کنم.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با توجه به نقش نخبگان و دانشگاهیان گفت: البته این امر فقط برعهده دولتها نیست و شایسته است که دانشگاهیان و نخبگان و مراکز علمی و پژوهشی ایران و ترکیه برای دستیابی به این رشد و توسعه، دولتهای متبوع خود را یاری کنند.

در ادامه این دیدار یکی از مسئولان دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه به ارائه دیدگاه خود پرداخت و گفت: بنده با آنچه آقای رضایی بیان کردند کاملا موافقم و بر همین اساس است که با شورای ترکیه و ایران همکاری می کنم و معتقدم که بخش خصوصی ترکیه باید از فرصتهای اقتصادی موجود در ایران کمال استفاده را ببرد.

وی با تاکید برحسن همجواری دو کشور گفت: نزدیکی دو کشور با هم و دارا بودن جمعیت جوان از جمله مزایای ایران و ترکیه است که در مناسبات اقتصادی هم تاثیر بسزایی خواهد داشت.

او اضافه کرد: برای افزایش امور تجاری باید قراردادهای تجارت آزاد به امضای طرفین برسد، البته ما در حوزه اکو و D 8 ، همچنین در پروژه جاده ابریشم همکاریهای خوبی را با مسئولان ایرانی داشته ایم.

وی تاکید کرد: ترکیه همواره در صدد افزایش حجم ارتباطات تجاری با جمهوری اسلامی ایران است.

 

دکتر محسن رضایی در ادامه اظهار داشت: اقتصاد ایران در گذشته بیشتر وابسته به دولت بود اما از چند سال پیش بدنبال کاهش حجم فعالیتهای اقتصادی دولت و فعال کردن بخش خصوصی هستیم که این امر به سیاستهای کلی اصل 44 مشهور شده است و ما این سیاستها را در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و به تصویب رهبر انقلاب اسلامی ایران رسانده ایم.

وی در ادامه بیان کرد: ما در حال حاضر به دنبال آزاد سازی اقتصاد و آماده سازی محیط کسب و کار در ایران هستیم و به خصوصی سازی توجه ویژه ای داریم، حتی بنا داریم تا کارخانجات داخلی را به غیر ایرانیان هم به فروش برسانیم، مثلا کارخانه پتروشیمی رازی به یکی از برادران ترک فروخته شده است و بسیاری دیگر از کارخانجات هم در معرض فروش هستند.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: برگزاری سمینارهای مشترک اقتصادی، تشکیل صندوق مشترک سرمایه گذاری و تاسیس بانک ایران و ترکیه از جمله اهداف مهمی است که باید مد نظر مسئولین دو کشور قرار گیرد.

 

در ادامه استاد دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه ضمن عرض تسلیت به دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به مناسبت حوادث تروریستی زاهدان گفت: ترور در هر شکل آن محکوم است و ما به شدت این حادثه تروریستی را محکوم می کنیم.

وی یادآور شد: ما اقدامات مفید ایران در مسیر خصوصی سازی را ارج می نهیم و معتقدیم که دیگر دنیا به اقتصادهای بسته چراغ سبز نشان نخواهد داد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: ما پیشنهادات شما را با مسئولان عالیرتبه خودمان در میان خواهیم گذاشت و امیدواریم روزی فرا رسد تا به این ایده های مهم اقتصادی جامه عمل پوشانده شود.

در پایان این نشست و مذاکرات آن، مقرر شد هیاتی از دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای همکاری های علمی و پژوهشی به دانشگاه بورس و بازرگانی عزیمت کند و همایش بین المللی مشترکی درباره منطقه آسیای جنوب غربی در ایران یا ترکیه برگزار گردد.