پولاد کیمیایی یا قیصر دهه نود!؟

قهرمان محوری شاید مهم ترین اصلی است که در فیلم های مسعود کیمیایی به چشم می خورد. قیصر نقطه عطف کارنامه کیمیایی است، فیلمی که باعث شد از آن موقع به بعد بهرور وثوقی پای ثابت فیلم های او باشد و البته تا مدت ها عنوان قهرمان بی چون و چرای سینمای کیمیایی را یدک بکشد. ترکیب کیمیایی ـ وثوقی در سینمای قبل از انقلاب به خوبی توانست در میان مخاطبان جایگاه شایسته خود را پیدا کند اما با پیروزی انقلاب اسلامی و عدم فعالیت وثوقی در سینمای ایران، کیمیایی به دنبال قهرمانی جدید برای فیلم هایش بود.


جمشید مشایخی یکی از کسانی است که در بسیاری از آثار کیمیایی حضور داشته است. او دراین باره می گوید: «به نظر من در سینما چیزی به نام قهرمان نداریم. ما باید در سینما به دنبال بازیگر خوب باشیم، خیلی از بازیگران خوب هستند که در آثار مختلف و در نقش های کوتاه بازی می کنند و به خوبی از عهده آن نقش برمی آیند، آیا آنها قهرمان نیستند؟ به نظر شما اگر پرویز فنی زاده قهرمان نیست، پس چیست؟ متأسفانه سینمای ایران تبدیل شده به سینمایی که هر کسی در آن نقشی طولانی بازی کند، موفق تر به نظر می آید».

استاد بازیگری ایران درباره قیصر می گوید: «ما سال 48، یعنی قبل از ساخت قیصر به همراه آقای وثوقی در پروژه دیگری در خدمت آقای کیمیایی بودیم. آن فیلم زیاد دیده نشد اما فیلم قیصر اکران موفقی داشت و توانست جای خود را در سینمای ایران به خوبی باز کند و همین فیلم هم باعث مطرح شدن آقای وثوقی شد». مشایخی در مورد قهرمان های امروز کیمیایی می گوید: «در این باره باید منتقدان و مردم نظر بدهند و من به تنهایی نمی توانم نظر خاصی بدهم».


فریبرز شبیه بهروز

شاید فریبرز عرب نیا اولین گزینه ای بود که آقای کارگردان به عنوان قهرمان فیلم هایش حساب ویژه ای روی او باز کرد. پای عرب نیا برای اولین بار و با فیلم «ضیافت» به سینمای کیمیایی راه بازد کرد، فیلمی که به جرأت می توان گفت یکی از بهترین فیلم های ساخته شده توسط کیمیایی در سینمای بعد از انقلاب است. این همکاری در فیلم بعدی مسعود کیمیایی یعنی «سلطان» هم ادامه پیدا کرد و از قرار معلوم عرب نیا توانسته بود خیال کیمیایی را از بابت یافتن قهرمان فیلم های جدیدش راحت کند. اما این همکاری ادامه پیدا نکرد و «مرسدس» پایان همکاری این دو هنرمند با یکدیگر بود.

از قرار معلوم عرب نیا و کیمیایی این روزها ارتباط چندان خوبی با یکدیگر ندارند، این را می شود از اظهارنظر این دو در مورد هم که در برنامه هفت جمعه گذشته پخش شد، فهمید! جایی که عرب نیا گفت به چند فیلم آخر کیمیایی نقد جدی دارد یا در همان برنامه وقتی از کیمیایی در مورد عرب نیا سوال شد، خالق «گوزن ها» خیلی معمولی و گذرا در مورد او پاسخ داد و گفت که او هم مثل بقیه بازیگرن آمد، تست داد و در کارهای من بازی کرد!


معترضی به نام فروتن

از ماجرای عرب نیا که بگذریم، به نام محمدرضا فروتن می رسیم که در فیلم هایی چون مرسدس، اعتراض و سربازهای جمعه در فیلم های کیمیایی حضور داشته است و توانست در این سه اثر سینمایی به خوبی از ایفای نقش برآید. البته نمی توان گفت که فروتن توانست خود را به عنوان قهرمان کیمیایی به مخاطب اثبات کند و شاید همین موضوع هم باعث شد کیمیایی به دنبال قهرمانی جدید برای فیلم هایش باشد و چه کسی بهتر از پسرش پولاد کیمیایی؟

و اما پولاد

پولاد در مورد سینمای کیمیایی می گوید: «بازی در نقش قهرمان فیلم های کیمیایی یک نوع نگاه و جهان بینی خاص خودش را می خواهد که باید به مرور زمان به آن دست پیدا کرد. من طی تمامی این سال ها که در کنار پدرم بودم و با عقاید زندگی شخصی و زندگی حرفه ای او آشنا بودم سعی کردم از این آشنایی در جهت کسب تجربه استفاده کنم و خدا را شکر در پخته ترین شرایط این فرصت به من دست داد تا به عنوان قهرمان اصلی در فیلم های پدر به ایفای نقش بپردازم. راستش را بخواهید من هنوز بهترین فیلمم را بازی نکرده ام. به نظر من بازیگر هنگامی به ایده آلش در سینما می رسد که وقتی در آن نقش هر کاری می کند درست به نظر بیاید، در فیلم «حکم» تا حدودی به این ایده آل نزدیک شدم». پولاد از «سرب» در آثار کیمیایی بازی کرده است، اما می توان فیلم حکم را شروع تازه ای برای کیمیایی کوچک برشمرد. فیلمی که در آن در نقش قهرمان اصلی فیلم ظاهر شد و از آن موقع به بعد در تمام فیلم های مسعود کیمیایی نقش های اول برای او کنار گذاشته شد و پولاد به قهرمان اصلی فیلم های استاد کیمیایی بدل شد.

اینکه او توانسته انتظارات طرفداران سینمای کیمیایی را برآورده کند یا خیر مسئله ای است که بحثی مفصل می طلبد، اما بد نیست نظر تورج منصوری، فیلمبرداری که در اکثر آثار مسعود کیمیایی حضور داشته، را در این باره بدانیم. منصوری می گوید: «اینکه آقای کیمیایی در فیلم های اخیرش از پولاد کیمیایی در نقش اصلی فیلم استفاده می کند دو دلیل دارد، یکی عشق و علاقه ای که بین این پدر و پسر وجود دارد و این طبیعی است که یک پدر هرچه از دستش بربیاید برای پیشرفت فرزندش انجام دهد و فکر نمی کنم این موضوع مشکلی داشته باشد و دلیل دوم این است که آقای کیمیایی به بازی پولاد به عنوان یک بازیگر اعتقاد دارد.

 بد نیست بدانید برای همین فیلم «جرم» پولاد دوست نداشت بازی کند و ما با خواهش از او خواستیم که بازی کند چون آقای کیمیایی «رضا سرچشمه» را در قامت پولاد می دید و دوست داشت ایشان این نقش را بازی کند. از طرفی پولاد هم در ابتدا جرم را قبول نکرد تا دست استاد کیمیایی را در انتخاب باز بگذارد و حق انتخاب را از او به عنوان یک کارگردان سلب نکند! از این نوع روابط می توان به این موضوع پی برد که پولاد برای مسعود کیمیایی یک انتخاب مناسب به حساب می آید و می توان گفت کیمیایی پسر توانسته توقعات مسعود کیمیایی را در مقام یک بازیگر تا حد زیادی برآورده کند».


پولاد و قیصر

اینکه کیمیایی قصد دارد از پولاد، یک بهروز وثوقی جدید در سینما بسازد یا نه سوال دیگری است که در ذهن شکل می گیرد. با نگاهی به فیلم های اخیر کیمیایی می توان رنگ و بوی فیلم های ساخته شده توسط وی در سینمای قبل از انقلاب را لمس کرد، فضایی که حرف از ناموس، مردانگی و رفاقت می زند و در همه آنها یک قهرمان متعالی حضور دارد که بار فیلم را به دوش می کشد و نام این قهرمان را در فیلم های اخیر وی «پولاد کیمیایی» است. البته تورج منصوری در مورد این موضوع هم نظر جالبی دارد.

او می گوید: «کیمیایی به یک نوع فکر و اندیشه در سینما معتقد است که مال اوست. یک رفاقت گم شده در آثار کیمیایی وجود دارد، یک حس نوستالژی از روزگاری که مردم کمی با هم مهربان تر بودند، اصول اخلاقی بیشتر بین مردم رایج بود و مردم بیشتر مراقب هم بودند. کیمیایی به دنبال این اخلاقیات است و در قالب یک سری قصه ها آن را عنوان می کند و قائل به بازیگر و یک نوع جنس بازی خاص نیست، اما همیشه یک قهرمان و گاهی یک ضدقهرمان در آثار ایشان هست و این به نوع نگاه کیمیایی به سینما بازمی گردد».


منبع: روزنامه تماشا