هنر سوخته کاری چوب (آموزش تصویری)

 

سوخته کاری از هنرهای سنتی و البته فراموش شده ایران زمین می باشد که با همت استاد ندّاف در طی حدوداً یک دهۀ فعالیت احیا گردیده است.در این هنر دقت از جایگاه بالایی برخوردارمی باشد.کوچکترین بی دقتی و حواسپرتی باعث از بین رفتن اثر به طور کامل خواهد شد.تناسب کنتراستهای اعمال شده بر روی چوب نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

در سوخته کاری از دو رنگ اصلی قهوه ای و طلایی استفاده می شود و طیف های مختلفی که از این دو رنگ بوجود می آید ، تعیین کننده زیبایی اثر خواهد بود.خلق کنتراستهای مختلف از دو رنگی که گفته شد و البته برقراری تناسب بین آنها ، تنها هنری است که یک هنرمند سوخته کار پس از انتخاب شایسته طرح باید به منصۀ ظهور بگذارد.

حساسیت بالا باعث می شود که هنرمند تمام تمرکز و توجه خود را در زمان انجام کار، معطوف به آن کرده و کوچکترین توجهی به اطراف نداشته باشد ؛ چون کمترین اختلاف زمانی در انجام سوخت باعث تغییر رنگ چوب و در نتیجه اختلاف در کنتراستها شده و یا اینکه باعث فرو رفتن نوک بسیار داغ هویه در چوب شده و اثر را از بین خواهد برد.نفس نیز در هنگام انجام سوخت حبس می شود تا کنترل بیشتری بر روی چوب و هویه اعمال گردد.

یکی از مزیت های معرق انعطاف پذیری و قابلیت ترکیب اون با سایر هنرها مثل منبت ، مشبک ، سوخته کاری و ... هست . در این پست سعی میکنم توضیحاتی در مورد سوخته کاری معرق بدم . سوخته کاری بصورت مجزا و یا بصورت ترکیبی برای عمق بخشی ، سه بعدی سازی و سایه زدن کار ها  استفاده خواهد شد که در صورت کاربرد مناسب جلوه ی بی نظیری به کار خواهد بخشید.
 با توجه به جستجوهایی که داشتم سوخته کاری با سه ابزار شعله های تحت کنترل،هویه های مخصوص و شن داغ صورت میگیره که هر کدام در جایی کاربرد خواهد داشت . سعی میکنم در قالب تصویر توضیحات مختصری ارائه کنم . دوستان اطلاعات تکمیلی تری از این روش دارند لطفا در نظرات درج کنند.

سوخته کاری بوسیله ی هویه با هویه های برقی مخصوص اینکار انجام خواهد شد . اطلاعی از وجود این ابزار در بازار ایران ندارم ولی می تونیم از ابزار های مشابهی مثل هویه های وات بالای لحیم کاری استفاده کنیم . البته مطمئنا کیفیت ابزار اصلی رو نخواهد داشت ولی بقول معروف کاچی به از هیچچی .

روش دوم سوخته کاری بوسیله ی شن داغ هست که وسایل خاصی نیاز نداشته و برای همه قابل استفاده هست . مسلما قابل حدس  که با این روش نمیتونیم مثل روش بالا خطوط دقیقی رسم کنیم ، ولی ابزار بسیار خوبی هست برای ایجاد سایه و گرادیانت های دلخواه . برای این روش ابتدا کمی شن رو شسته و خشک میکنیم ، بعد شن رو در یک ضرف فلزی ریخته روی شعله میذاریم تا شن داغی داشته باشیم . بعد شن رو بصورت کنترل شده با قاشق روی کار میریزیم .

روش سوم هم سوخته کاری بوسیله شعله قابل کنترل هست . من برای اینکار از فندک اتمی استفاده میکنم  . چون هم شعله ی قابل کنترلی داره هم قیمت ارزونی .

منابع:tebyan-zn.ir
ezzar.mihanblog.com

ویدیو مرتبط :
آموزش سوخته کاری روی چوب توسط استاد مرتضی نداف

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آشنایی با هنر کنده کاری چوب

استان مازندران به سبب مجاورت با دریاچه ی خزر و برخورداری از بارندگی به میزان کافی ، از جمله مناطق سرسبز کشورمان است که دارای جنگلهای وسیع و انبوهی می باشد و فراوانی چوب در این منطقه باعث شده تا از گذشته های دور، روستانشینان و سکنه ی مناطق حاشیه ی جنگلها قسمت اعظم نیازهای خود را از چوب تهیه کنند و در این رابط ه به مهارت فوق العاده و قابل تحسینی دست یابند.

در حال حاضر نیز استان مازندران و به ویژه روستاهای ورا زده علیا، جوربند، انگتارود و… (از توابع شهرستان نور) جزو مناطق معروف تولید مصنوعات چوبی محسوب می شود و صنعتگران هنرمندی که به کار در این رشته اشتغال دارند با استفاده از تنه ی یکپارچه ی درختان و بدون بهرهگیری از ابزار کار مدرن مصنوعاتی هنری و مصرفی متعددی تولید میکنند که از بین آنها جوله ، کلر، لاک، عصا، تخته ی سبزی خردکنی، قاشق و قندانهای تزیین شده با مجسمه حیوانات قابل اشاره است و توانسته در بازارهای محلی و هم چنین بازار سایر شهرهای ایران جای شایسته یی را به خود اختصاص دهد.

 

 
چوبی که از جنگلهای استان مازندران به دست می آید به دو دسته ی بزرگ تقسیم میگردد. نخست چوب گیاهان تیز برگ (نظ یر انواع کاج و سرو) که به رنگ های زرد یا سفید متمایل به قرمز دیده می شود و بسیار نرم و سبک است ، قدرت تحمل فشار زیادی را دارد و در مقابل رط وبت و سایر عوامل جوی بسیار مقاوم می باشد و به دشواری تاب می خورد و ترک بر می دارد.

دسته ی دوم چوب هایی که از جنگلهای استان مازندران به دست می آید چوب درختان پهن برگ نظیر راش، بلوط، گردو، زبان گنجشک، نارون ، چنار، ملج، افرا و… است که اگرچه ویژگی های چوب درختان تیز برگ را ندارد، اما کار کردن با آن بسیار ساده است . صنعتگران روستاهای مورد اشاره با بهره گیری از این خاصیت درختان پهن برگ خصوصا ویژگی های درختان ملج و افرا که کار کردن با آن آسان است و در مقابل خشکی یا رط وبت عکس العمل چندانی از خود نشان نمیدهند و در برابر پیچیدگی ، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند استفاده نموده و محصولاتی تولید می کنند، که هر یک در حد خود زیبا و قابل تامل است و دارای کاربردهای مختلف هنری و مصرفی می باشد.

 

 

ابزار کار سازندگان مصنوعات چوبی استان مازندران از وسایلی ساده و ابتدایی تجاوز نمیکند و در مجموع عبارت است از: تبر تیشه اره سوهان چوب ساب مغار که در اصطلاح محلی رخ نامیده می شود اسکنه ورنده و با کمک همین ابزار کار مختصر است که صنعتگران به چوب بی شکل هویت می بخشند و تنه های قط ور و بی روح درختان را به صورت محصولاتی با هیاتهای متناسب در می آورند.

نحوه و مراحل کار سازندگان مصنوعات چوبی استان مازندران به این صورت است که بعد از قطع تنه ی درختان آنها را به اندازه ی تقریبی محصولی که قصد ساخت آن را دارند بریده و سپس با کمک تیشه شکل اولیه یی را که باید داشته باشد می تراشند. سپس محصولی را که به صورت ابتدایی تراشیده شده مدتی در جایی گرم و خشک و در جریان هوای آزاد قرار میدهند تا رط وبت گیری یا به اصطلاح معروف خشک شود و در آخرین مرحله، چوبها را مجددا به کارگاه برگردانده به تکمیل و پرداخت آن که شامل شکل دادن نهایی به فرآورده و پرداخت آن با کمک چوب ساب و سمباده می باشد می پردازند و در نهایت قسمتهای درونی و برونی مصنوع را با ماده یی شیمیائی می پوشانند تا کلیه ی خلل و فرج چوب مسدود گردد و در مقابل عوامل جوی استقامت پیدا کند.

قسمت اعظم مصنوعات چوبی مناطق روستائی استان مازندران دارای مصارف و مشتریان محلی است و بخشی از آن نیز توسط فروشگاههای وابسته به سازمان صنایع دستی ایران در نقاط مختلف کشور عرضه می شود که خوشبختانه با استقبال خوب هموطنان عزیز مواجه شده است .
منبع:seeiran.ir