فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
نکاتی درباره ممنوعیت استاد شجریان در ایران
استاد محمدرضا شجریان در مراسم نکوداشت حافظ که در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد در پاسخ به درخواست حاضران برای خواندن گفت: "من در کشوری زندگی میکنم که چند سال است حق خواندن برای مردم خودم را ندارم."
ماجرای ایجاد محدودیت برای شجریان به سال 88 و اتفاقات تلخ آن باز می گردد. در آن زمان ، شجریان حرف هایی گفت که با استانداردهای معمول فاصله داشت و همین باعث شد استاد مغضوب شود و حتی برای اجراهایش نیز ایجاد ممنوعیت کنند.
در این باره نکاتی چند قابل تأمل است:
1 - آنچه شجریان گفت و می گوید و خواهد گفت، الزاماً مورد تأیید نیست. او شهروندی است مانند 80 میلیون ایرانی دیگر که طبق قانونی اساسی از همه حقوق شهروندی از جمله آزادی بیان نظراتش برخوردار است.
بنابراین بی آن که بخواهیم حرف های او را تأیید کنیم، باید بگوییم که در یک نگاه مترقی به مقوله آزادی بیان از منظر اسلام ناب، او صرفاً از حق آزادی بیانش استفاده کرده و نظرش را گفته است. به عبارتی ، او فقط حرف زده و دست به هیچ اقدام براندازانه ای نزده است.
حضرت علی(ع) نیز با مخالفان حکومتش تا وقتی که درمقام حرف و نقد بودند، مدارا می کرد و صرفاً زمانی علیه آنها اقدام عملی کرد که دست به شمشیر بردند.
یک بار، یکی از خوارج در میان خطبه های حضرت علی(ع)، از جا برخاست و علیه ایشان سخن گفت. اصحاب خواستند با او برخورد کنند ولی امام (ع)، فرمودند که او فقط حرف زده است و کسی حق ندارد متعرضش بشود.
امام علی(ع)، نه تنها مخالفان حکومتش را تحمل کرد بلکه حقوق شان از بیت المال نیز پرداخت می کرد، چه رسد به این که نگذارد به کار و حرفه شان برسند.
حال، آنها خوارج و دشمنان قسم خورده امام علی(ع) بودند و اینجا، حداکثر با شهروندانی مواجه هستیم که فقط نظراتشان با نظرات رسمی همخوانی ندارد. آنها خوارج خشک مغزی بودند که بعدها دست شان به خون مردم نیز آلوده شد ولی اینجا با یک هنرمند اصیل به نام شجریان طرف هستیم که عمرش را پای حفظ هنر ایرن مرز و بوم گذاشته و هر چند که در بسیاری از کشورهای برایش فرش قرمز پهن است، ماندن در وطن را بر زرق و برق دیگران ترجیح داده است.
آیا برخورد با این هنرمند، آن هم به واسطه این که 5 سال پیش در جایی حرفی زده است، تبعیت از الگوی همیشگی تاریخ، امام علی(ع) است؟
یا نام مسلمان و شیعه از خود بگیریم و هر چه خواستیم بکنیم ، یا تمام قد از علی(ع) تبعیت کنیم؛ هر راه سومی ، به وهن دین می انجامد.
2 - گذشته از جنبه دینی ماجرا، وضع کنندگان این ممنوعیت که داعیه نظام و انقلاب هم دارند، به این سؤال پاسخ دهند که ممنوع کردن بزرگ ترین استاد آواز سنتی ایران از خواندن در کشورش و برای مردم کشورش، خدمت به نظام است یا عاملی برای بدبینی میلیون ها ایرانی دوستدار هنر؟!
آیا در شأن نظام بزرگ جمهوری اسلامی ایران است که قدرت خود را به رخ یک هنرمند 75 ساله بکشد و مانع از خواندن او بشود؟ این چه افتخاری می تواند برای نظام و انقلاب و دستگاه های حکومتی و امنیتی باشد؟! اصلاً مگر از نظر عده ای نظام از یک خواننده سنتی هم واهمه دارد؟!
نه به خاطر شجریان و نه به خاطر هنر ، که به خاطر حفط حرمت و آبروی جمهوری اسلامی هم که شده ، باید این ممنوعیت را برداشت تا در تاریخ ننویسند که استاد شجریان(که عمرش دراز باد) در حالی درگذشت که در کشورش حق خواندن نداشت؛ این برای جمهوری اسلامی خوب نیست (مگر آن که عده ای برای جمهوری اسلامی، بد بخواهند).
3 - گیریم که شجریان جرمی مرتکب شده باشد. کشور قانون دارد و صرفاً باید در چارچوب آن حرکت کرد. شجریان هم مانند بقیه مردم در برابر قانون یکسان است. حال کجای قانون گفته است که اگر کسی حرفی زد - ولو مجرمانه - باید او را از کار و حرفه اش منع کرد؟
خواندن و برگزاری کنسرت، حرفه و تخصص شجریان است و کسی حق منع افراد از حرفه شان را ندارد.
حتی در قانون آمده است کسی که محکومیت مالی دارد و باید اموالش را حراج کنند، حق دارد وسائلی که مربوط به حرفه و کارش هست را از حراج معاف دارد چرا که فروش آنها ، به معنای محرومیت وی از حرفه اش هست.
محرومیت از حرفه و کار و تخصص، تنها در موردی، آن هم به حکم مراجع صالحه متصور است که پرداختن فرد به حرفه اش، متضمن آسیب به دیگری باشد مانند پزشکی که در طبابت خویش مدام کوتاهی می کند و جان بیماران را به خطر می اندازد که در این صورت، ممکن است آخرین حکم، منع پزشک از طبابت باشد که این هم یک استثناست.
حال اگر شجریان کنسرتی بگذارد، به چه کسی آسیب می رسد؟ و اساساً نظر وی درباره یک موضوع سیاسی، چه ربطی به کنسرت و موسیقی و آواز دارد؟!
4 - منع برگزاری کنسرت توسط شجریان، وقتی می تواند توجیه داشته باشد که او در کنسرت خود، اقدامی علیه کشور بکند ولی آیا قرار است شجریان در کنسرت مثلاً یک ساعته اش، چیزی جز اشعار حافظ و مولانا و بزرگان دیگر شعر و ادب و عرفان بخواند؟ کنسرتی برگزار می شود، کسی می خواند، کسانی می نوازند و افرادی هم گوش می کنند و بعد به خانه هایشان می روند. چه اتفاق مجرمانه ای قرار است رخ دهد که عده ای همچنان مانع اند؟!
سیاست، تدبیر امور است نه نگه داشتن بغض ها و تشدید کینه ها و تحمیل قدرت.
5 - اگر میزان رأی مردم است، بروند در سطح جامعه و ببینند مردم ایران، ممنوعیت الفعالیت بودن شجریان را می خواهند یا شنیدن دوباره صدای هنرمندی که دهه ها با "ربنا"یش افطار کرده اند و از "یاد ایام" اش لذت برده اند و "مرغ سحر"ش را بارها و بارها زمزمه کرده اند و ... ؟
6 - یک بام و دو هوا که نمی شود! نمی شود که رئیس جمهور در دوران انتخابات، از آواز شجریان برای فیلم انتخاباتی اش استفاده کند و نامش را به نیکی ببرد ولی در دوران ریاست جمهوری اش، شجریان همچنان ممنوع از خواندن باشد.
7 - ممنوعیت آواز خوانی برای استاد موسیقی و آواز سنتی ایران، می تواند نشانه ای از امنیتی بودن فضا باشد که هرگز به نفع کشور نیست. پایان این ممنوعیت غیرخردمندانه، می تواند نشانه ای از گشایش فضای سیاسی در جمهوری اسلامی، آن گونه که در شأن جمهوری اسلامی است، باشد ؛ مگر آن که عده ای شأن جمهوری اسلامی را چندان ارجمند ندانند!
اخبار فرهنگی - عصر ایران
ویدیو مرتبط :
استاد شجریان:من در ایران هستم
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
استاد شجریان: شرایط مهیا شود در ایران کنسرت خواهم داد
گزارش از نشست خبری دومین نمایشگاه سازهای ابداعی استاد شجریان
شرایط مهیا شود در ایران کنسرت خواهم داد
به همین مناسبت صبح دیروز او پس از مدتها با خبرنگاران در خانه موسیقی دیداری داشت و در نشستی به تشریح جزئیات این نمایشگاه و كارگاهی كه قرار است برگزار شود، پرداخت. نكته مهمی كه استاد آواز ایران در نشست بیان میكند این است: «قطعا اگر شرایط فراهم باشد بسیار مشتاقم که در ایران کنسرت زندهای را اجرا کنم.»
او درباره به نمایش گذاشتن سازهای ابداعی خود میگوید: «من اگر تصمیم به چنین اقدامی برای معرفی سازهای ابداعی گرفتم صرفا نشان دادن یک اقدام شخصی نیست؛ چراکه علاقهمندم افراد دیگری که دستی بر ساز سازی دارند بیایند و سازهای ابداعی خود را از طریق نهادهایی چون خانه موسیقی ارائه دهند.
بنابراین دوست ندارم چنین اقدامی فقط به محمدرضا شجریان معطوف شود.» همچنین در این نشست، شجریان ساز ابداعی دیگری به نام «دل و دل» را معرفی كرد. کارگاه سنتور محمدرضا شجریان از 22 تا 28 شهریور ماه در سالن پاییز خانه هنرمندان برگزار میشود و همه روزه از ساعت 10 تا 13 و 14 تا 20 بازدید برای عموم آزاد است.
گروه فرهنگ و هنر، علیروستایی- برای من دیدار او شبیه خیال بود. تصور تنفس در هوایی كه او ایستاده بود چیزی بود كه سالها رنگی نظیر آرزو به خود گرفته بود. قبل از شروع جلسه در راهرو دیدمش به پایش برخاستم و درودی گفتمش. با لبخندی كه از دیرباز همیشه بر لبانش دیدهایم به مهر بدرودی گفت و گذشت. حظ این تماشا هنوز با من است.
راس ساعت 10:30 صبح بود كه جلسه با ورود استاد و در بانگ خوشامدگوی حضار آغاز شد. در مقدمه سلطان آواز ایران از انگیزههایش برای ساخت سازهها برایمان گفت. از جای خالی طیفی از رنگ صدا در نقاشی موسیقی ایرانی ما، بالاخص در اجراهای اركسترال. او گفت ما به طور لازم ساز اركسترال نداریم و بیشتر سازهای ما به كار دو نوازی میآیند و این برای موسیقی پربار ما ضعفگونهای بود كه باید اصلاح میشد و این حركت من آغازی است برای كسانی كه صاحب تخصصاند و میتوانند ادامه مسیر دهند و این راه را پی گیرند. او اشاره به آهنگسازانی كرد كه به دنبال صداهایی با رنگ تازه میگشتند و نمییافتند؛ به دنبال لحنی نو كه زبان گویاتری بود برای آنچه كه در ایده داشتند.
استاد اشاره به این مضمون داشت كه این سازهای ابداعی در گذشت زمان مانند سازهایی كه امروز در دست ماست باید به دست نوازندگان مختلف و با ذوق معرفی شوند؛ اما در ابتدا لازم است تا خود نوازنده شخصیت ساز را بشناسد و امكانات آن را بفهمد؛ با ساز انس بگیرد و خو كند تا از آن بتواند بهره بگیرد و بهره دهد. شجریان در خلال گفتوگو از نوازندگان دعوت كرد تا با استفاده از این سازهای ابداعی با پیدا كردن روش و تكنیك خاص آنها و شناخت امكانات وسیع و گستردهشان، دست به شناخت و تجربه بزنند. استاد درباره نمایش سازها در خانه هنرمندان از 22 شهریور ماه بیان میكند كه در این نمایشگاه حدود 30 ساز با نازلترین قیمت ممكنه به نوازندگان عرضه میشود.
استاد در پاسخ به این سؤال كه «آیا نوازندگی این سازها نیاز به آموزش خاص دارد»، گفت: «خیر، این سازها از لحاظ نواختن شبیه به سازهای مادر است و نوازندگی با آنها لازم است تا خود نوازنده شخصیت ساز را بشناسد و امكانات آن را بفهمد. با ساز انس بگیرد و خو كند تا از آن بتواند بهره بگیرد و بهره دهد.» استاد اظهار میكند كه از دیرباز با نجاری و ساز سازی آشنا بوده و حتی بهطور تخصصی دورههایی نزد اساتیدی همچون استاد قنبری دیده است و این در تحقق ایدههایش نقش بسیار مؤثری داشته است.
پس از پایان مقدمه، جلسه با پرسش خبرگزاریهای مختلف ادامه داشت. استاد در پاسخ به این پرسش كه «در آموزش موسیقی آوازی چقدر به نفسگیری و صداسازی پرداخته میشود»، پاسخ داد: «آموزش نفسگیری و صداسازی در شیوه آموزش من در حین ردیفخوانی و با تكنیك تكرار اتفاق میافتد در این دورهها و در زمان لازم تكنیكهای اجرای تحریر، ادای صحیح اصوات و دیگر ادوات آوازی آموخته میشود.»
او اشاره میكند كه اگر شرایط مطلوب مهیا شود دوباره در ایران خواهد خواند؛ هرچند كه پیش از این نیز دست از خلق آثار برنداشته بود و تنها اجرای زنده نداشت. در این جلسه درباره آینده موسیقی آوازی ایران سؤال شد. استاد آواز ایران، در پاسخ میگوید: «من و همكارانم، گفتنیها را به جوانان آموزش دادیم؛ دیگر آینده این هنر بسته به تلاش و میزان تعهد آنان دارد.» همچنین كارگاه آواز كه چندی است به دلایل معلوم تعطیل شده بود از یكشنبه اولین جلسه خود را آغاز میكند.
استاد در توضیح این كارگاه میافزاید: «حدود 38 خواننده زن و 38 خواننده مرد برگزیده در این كارگاه حضور دارند كه چهار سال با آنها تمرین شده است؛ آنها دارای استعدادند و در صورت ممارست آینده خوبی خواهند داشت.» استاد عقیده دارد كه در موسیقی آوازی ما و در بین خوانندگان، صدای سوپرانو بسیار است اما چیزی كه نادر است صدای بم است و به عقیده ایشان صدای بم نوعی اكسیر است و بسیار با ارزش.
در انتها سلطان آواز ایران دعوت ما را برای رفتن به حیاط خانه موسیقی برای گرفتن عكس به مهر پذیرفت و ما به شوق و افتخار در كنار ایشان ایستادیم تا این خاطره چون نقشی ماندگار به لوح دلمان كه عمری است مهر او را در خویش جای داده بنشیند و رنگی از خاطره به خود گیرد./روزنامه قانون