فرهنگ و هنر


2 دقیقه پیش

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ...
2 دقیقه پیش

خواندنی ها با برترین ها (81)

در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ...

نازک کاری چوب در موزه صنایع دستی



 

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

نازک کاری چوب در موزه صنایع دستی

از مهمترین صنایع دستی استان کردستان نازک کاری چوب است که بر اساس روکش کردن طرح ها و نقوش آماده از چوب های خوش نقش جنگلی تهیه میشود در واقع شهر سنندج از مهمترین مراکز نازک کاری ایران محسوب شده زیرا زیبا ترین و ظریف ترین آثار نازک کاری این شهر به نوعی  با ابتکار و سلیقه خاص تهیه میشود تا نقش چوب های گردو و سنجد بتوانند با چشمگیری فراوانی در دستان هنرمندان سنندج به اشکال متفاوتی جلوه یابند این هنر با قدمت یک قرن و نیم در استان کردستان سابقه دارد و ابتدا توسط استاد مرحوم  نعمت اله نعمتیان پدر مرحوم  استاد مجید نعمیتان پایه ریزی شد .

روش کار ابتدا بسیار ساده بود تا اینکه در سال 42 اولین میز کار توسط استاد عبدالحمید نعمتیان نوه استاد نعمت اله نعمتیان ساخته و مورد استفاده قرار گرفت.

با توجه به شیوه کار و ظرافت موجود در ساخت اشیای نازک کاری این منطقه آثار خاصی مانند تخته نرد -  عصا – کیف – رحل – میز شطرنج – قلمدان – قاب عکس – جعبه جواهر – جا سیگاری – رویه میز تهیه میشود  که در حال حاضر تخت نردهای تولید شده سنندج از بیشترین کیفیت و تنوع برخوردار است.

از استادان برجسته این هنر در سندج استاد عبدالحمید نعمتیان  – استاد عبدالمجید نعمتیان - استاد علی اکبر بهزادیان – استاد رشید تقربی – استاد مهدی محبی و استاد توفیق محمودی است.

در موزه صنایع دستی معاصر مجموعه  فرهنگی تاریخی سعدآباد  تعدادی از اشیای نفیس نازک کاری این خانواده نگهداری میشود که جزو اشیای با ارزش هنری و فرهنگی است .

استاد نعمت اله نعمتیان در سال 1280 خورشیدی وفات یافت و بانی ترویج و انحصار این هنر در سنندج بود وی ابتدا نازک کاری درب و پنجره های کاخ سلطنتی سعدآباد تهران را عهده دار شد و حتی یک جعبه آرایش نازک کاری با مقداری طلا ونقره با نقشه ایران ساخت که طبق تائید روزنامه اطلاعات مورخ بهمن سال 44  در موزه سلطنتی وقت  نگهداری میشده است.

استاد مجید نعمتیان در شهریور سال 69 در سن 87 سالگی  وفات یافت او بدنبال کار پدر سعی در احیا و ماندگاری این هنر شاخص داشت  همچنین استاد عبدالحمید از هنرمندان طراز اول هنر ظریف ملی نازک کاری نوه استاد نعمت اله و پسر استاد عبدالمجید نعمتیان است که نمونه آثار او در موزه صنایع دستی نگهداری میشود در کنار این خانواده هنرمند  می توان از علاقمندان به این هنر و فن  نام برد  مانند استاد علی اکبر بهزادیان خواهر زاده استاد مجید نعمتیان که در سال 1311 خورشیدی در سنندج متولد  و از سن 6 سالگی به مدت 12 سال تحت تعلیم دایی خود قرار گرفت استاد حدود 67 سال به این هنر مشغول بود و در هنگام  مرگ  در سال 84  آثار نازک کاری خود را به تعداد 130 قطعه  به موزه خانه کرد سنندج اهدا نمود.

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

در موزه صنایع دستی تعدادی از جعبه آرایش – تخته نرد – قلمدان – جعبه سیگار و قاب عکس از این خانواده نازک کار سنندج نگهدار می شود که نمونه آن مانند یک عدد قاب عکس نازک کاری کوچک با تصویر فرح پهلوی  از جنس چوب سنجد و یک عدد کاسه و بشقاب و قاشق و چنگال از چوب نازک گردوی تیره اثر استاد نعمتیان  است که در سال 52 در نمایشگاه صنایع دستی ایران  موفق به دریافت جایزه طلا گردید همچنین نمونه آثار نازک کاری استاد بهزادیان مجموعه  قلمدان – جعبه سیگار – جای قلم ... است که  از چوب های زیبا و پرنقش و نگار جنگل های استان کردستان ساخته شده  که با ادعیه و آیات آسمانی قرآن مزین گردیده است  این آثار در طبقه دوم این موزه در معرض دید عموم قرار دارد

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

استاد علی اكبر بهزدایان سال 1311درشهر سنندج دیده به جهان گشود. ازسن 6 سالگی برای فراگیری هنر نازك كاری نزد دائی خود مرحوم استاد  مجـید  نعمـتیان به شاگردی گذاشته شد. پس از 12سال كارگاه مستقل خود را تاسیس نمود و تا امروز بیش ازشش دهه است كه با هنرش روزگار می گذراند و حاصل آثار نفیس وارزنده ای است كه كه درموزه آستان قدسرضوی ، موزه سازمان صنایع دستی و موزه بوعلی سینا و گنجینه هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی  نگهداری می شود. بسیاری ازآثارایشان مورد توجه هنر دوستان داخل وخارج ازكشور قرارگرفته و برای تكمیل مجموعه های خویش خریداری كرده اند. از سال 1363 با آموزش این هنر در كلاس های خانه فرهنگ اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی كردستان شاگردان مستعد و مشتاق را آموزش داده است كه درحال حاضر آثارشان در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها كسب عنوان كرده است.
او همچنان به خلق آثاربی نظیر خود دركارگاه شخصی در شهر سنندج ادامه می دهد . برخی از آثار وی از صدها قطعه چوب به ظرافت تارمو به وجود آمده‌اند.آثاراستاد دربیش از50 نمایشگاه داخل وخارج ازكشور به نمایش گذاشته شده . این آثار را استادبه صورت گنجینه ای به یادگار درخانواده وزادگاهش نگهداری می‌كند.

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

نازک کاری چوب, صنایع دستی استان کردستان

منبع:mehrdadb54.mihanblog.com


ویدیو مرتبط :
صنایع دستی زندانیان در باغ موزه قصر

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

خراطی چوب یکی از صنایع دستی سنتی ایران



 

هنرهای سنتی, خراطی با چوب

خراطی چوب یكی از صنایع دستی سنتی ایران است كه از زمانهای قدیم در این مرزوبوم رواج داشته و به طور معمول در مناطقی از كشور كه چوب در آنجا بیشتر یافت میشود رایج است زیرا ماده اولیه ی عمده ی آن چوب می باشد چوب های مورد استفاده در خراطی شامل گردو، نارون، توسكا، زبان گنجشك ، بید، چنار، چوب سفید، كهور گلابی، كیكم و …. می باشد و در دزفول نوعی چوب به نام جغ نیز مورد مصرف صنعتگران قرار می گیرد از دیگر مواد اولیه ی مصرفی در صنعت خراطی می توان سریشم ، لاك الكل ، و لاك سلولزی را نام برد.

هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی دستگاه خراطی حاصل می‌شود. سابق بر این دستگاه خراطی مشتمل برچند ابزار دستی بود که از چوب ساخته و پرداخته می‌شد در حال حاضر این دستگاه علاوه بر تغییر شکل ظاهریش ازدو بازوی فلزی تشکیل شده‌است که با قرار گرفتن ومحکم شدن حجم چوبی میان آنها، وبا چرخش چوب حول یک محور کار و با استفاده از میله‌های فلزی (مغار))هر کدام درایجاد فرو رفتگی یا خراشیدگی خاصی استفاده می‌شوند(بر حجم چوبی، شکل مورد نظر را ایجاد می‌نمایند.

ابزار كار صنعتگران:

شامل سوهان – چاقو – تیشه – مته ی دستی – چكش – گیره – سندان –اره – انبردست – چرخ سمباده  و … است .

در حال حاضر در كارگاه ها از دستگاه های خراطی برقی نیز استفاده می شود.

محصولاتی كه حاصل كار صنعتگران می باشد به صورت عصا، عصای تعلیمی ، می قلیان ،‌ چوب سیگار،‌ تنه ی قلیان ، وردنه و سایر اشیاء خراطی شده تجلی می نماید.

هنرهای سنتی, خراطی با چوب

مناطقی از كشور كه در آن ها صنعت خراطی رواج دارد عبارت است از:
1 – شهرستان ایرانشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان كه تعدادی كارگاه در آنجا وجود دارد و مواد اولیه ی مصرفی آن را چوب كهور كه در بمپور به فراوانی یافت می شود ، تشكیل می دهد.

2 – در استان آذربایجان غربی و مركز عمده ی خراطی شهرهای ارومیه و بخش بوكان از توابع شهرستان مهاباد می باشد.

3 – در استان كردستان ، شهرهای سنندج و بانه و سقز از مراكز خراطی محسوب می شود.

4 – در كرمان هم تعدادی كارگاه خراطی دایراست مخصوصاً‌ عده یی از عشایر در این منطقه با وسایل ساده و ابتدایی مبادرت به تولید انواع كالاهای چوبی می نمایند.

5 – در شهرستان دزفول از استان خوزستان تعدادی كارگاه خراطی دایر و مشغول بكار است و جوب مورد مصرف دست اندركاران آن نوعی چوب به نام جغ است كه در باغات اطراف یافت می شود.

6 – در شهرستان رشت نیز تعدادی كارگاه خراطی چوب با استفاده از چرخ خراطی به تولید گلدان،‌ كاسه و دیگر انواع محصولات چوبی مبادرت می نمایند.

7 – در شهرهای ساری – چالوس – و ساقی كلایه تعدادی كارگاه خصوصی به تولید انواع شمعدان، گلدان، شكلات خوری و زیر سیگاری مشغولند و ضمناً پایه میز و مبل و غیره را خراطی می كنند.

8 – در نطنز و حومه هم حدود 10 كارگاه خراطی وجود دارد كه تولیدات آن ها عمدتاً چوب میانه ی قلیان می باشد و چون دارای مصرف محلی نیست تماماً به تهران و قم به فروش می رسد و تنها در كارگاه این منطقه كه هنوز به شیوه ی سنتی اداره می گردد با استفاده از چوب گردو و گلابی وسایلی از قبیل قندان و سایر ظروف مصرفی ساخته می‌شود.

هنرهای سنتی, خراطی با چوب

مراحل تولید در كارگاههای خراطی به قرار ذیل می باشد:
1 – انتخاب نوع چوب در ارتباط با كالای تولیدی
2 – برش چوب به وسیله ی اره ی نواری و رنده به اندازه ی مورد نیاز شیئی كه ساخت آن مورد نظر است.
3 – بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد كردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمه كاره درآوردن آن.
4 – در این مرحله چنانچه تولید كالائی توخالی مورد نظر باشد، كار نیمه كاره را به وسیله سه نظام به دستگاه خراطی بسته و توی آنرا خالی می كنند.
5 – مرحله پنجم تكمیل كار نیمه كاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط سمباده می باشد و بعد از آن محصول را كیلركاری نموده و به بازار عرضه می كنند.
منابع تأمین چوب در كارگاههای خراطی بیشتر باغهای اطراف شهرها و یا جنگل می باشد.

در استان گیلان بیشتر كارهای تولیدی شامل انواع شكلات خوری، گلدان، قندان ، آجیل خوری ، عصا و …. می باشد.

تولیدات ارومیه بیشتر زاویه دار می باشد و اقسام شكلات خوری ، پایه آباژور و رحل قرآن و … را شامل می شود. دزفول كارهایش شبیه گیلان است و چیزهای دیگری مثل قلیان ، سرقلیان و مشابه آن تولید میشود. تولیدات كردستان نیز نقریباً شبیه ارومیه می باشد.

خراطی شیوه‌ای از تولید محصولات چوبی است که طی آن و توسط ابزار و وسایل مختلف و عمدتاً به وسیلهٔ دستگاه خراطی اشیایی نظیر قلیان، گهواره، پایهٔ آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می‌شود. خراطی ساختن اشیا از چوب است که سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. بقایای نقش برجسته‌های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می‌دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوهٔ خراطی تهیه شده‌است.شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تاثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و سخن گفته‌است. حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته‌اند از آن به خوبی بهره برداری کنند.

منبع:tebyan-zn.ir