خواندنی ها با برترین ها (10)

صبح بخیر- محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها خبر از انتشار سفرنامه ی طنز احمد شاملو به آمریکا پس از بیست و چند سال، معرفی چکیده رمان بزرگ «اولیس» اثر جیمز جویس، مجموعه مصاحبه هایی با فرانسوا تروفو و...  آشنایی با چند کتاب تازه دیگر را از دست ندهید.

روزنامه سفر میمنت اثر ایالات متفرقه امریغ

• احمد شاملو
• انتشارات مازیار
• چاپ اول 93

این سفرنامه طنزآمیز که بیست و چهار سالی از نگارش آن می گذرد به تازگی، برای اولین بار، به بازار کتاب عرضه شده است. انگیزه ی نگارش این سفرنامه را از زبان خود شاملو بخوانید:

«کسانی گمان برده اند انگیزه ی نگارش این سفرنامه که طی سال های 68 و 69 در امریکا نوشتم در واقع پاسخ گفتن به تُرهاتی بوده که نشریات فارسی ایرانی های مهاجر آن دیار پس از سخنرانی من در دانشگاه «برکلی» نوشتند. حقیقت این است که نه، آن ترهات لایق پاسخ گویی نبود. من همیشه بر این اعتقاد بوده ام که خودکامه گان حاکم بر ایران یکی از دیگری سفیه تر بوده اند و همیشه به دل داشتم بر تاریخ این حاکمان نظیره بنویسم و این فرصت در امریکا دست داد.

البته {این} سفرنامه..... یک سفرنامه ی شخصی نیست، بلکه از زبان یک پادشاه فرضی، احتمالاً از طایفه ی منحوس قاجاریه  روایت می شود، تا برخورد دو جور تلقی و دو گونه فرهنگ و برداشت اجتماعی برجسته تر جلوه کند.

و این که قالب طنز را برایش انتخاب کردم جهتش این است که جنبه های انتقادی رویدادها را در این قالب بهتر می شود جا انداخت.

---

اولیس جویس عصاره داستانی

• هری بلامایزر و دیگران
• ترجمه ی منوچهر بدیعی
• انتشارات نیلوفر
• چاپ اول 93

حقیقت آن که داستان «اولیس» لا به لای اساطیر یونان، تاریخ و جغرافیا و افسانه های ایرلند، مناسک مسیحیت، انواع گوناگون سبک های ادبی، سیلان خودآگاهی و تک گویی درونی، اشارات ادبی و فلسفی و حتی علمی، پاره هایی از زندگی جویس، زندگی روزمره ی دوبلینی ها، تکه هایی از ترانه ها و اپراهایی که خواندن آن رواج داشته و اشاره به بیش از هزار شخصیت که هر کدام نمونه ای از صاحبان مشاغل و حرفه های گوناگون هستند، پراکنده و پنهان شده است.

در این میان چگونه می توان از «داستان» اولیس سر درآورد؟ این داستان در واقع همان قصه ی ساده ای است که «از هر زبان که می شنوم نامکرر است». سه شخصیت اصلی بیشتر ندارد: استیون ددالوس، لئوپولد بلوم و زنش مالی بلوم. اما بیرون کشیدن این قصه ی ساده از دل متن کتاب به کوششی طاقت فرسا نیاز دارد که مشتاق ترین و کنجکاوترین خواننده را مأیوس می کند.

بنا بر این، تنها راه برای کسانی که فقط داستان و رمان می خواهند، آن است که عصاره ی داستانی هر بخش را به زبان راحت و ساده و بدون اشاره و تلمیحات و «بازی های زبانی» بخوانند. این کتاب همان «عصاره ی داستانی» است.

---

گفت و گو با تروفو

• رونالد برگن
• ترجمه ی آرمان صالحی
• نشر شورآفرین
• چاپ اول 93

آثار و مصاحبه های اول به وضوح نشان می دهد که تروفو عاشق ترین عاشق سینما است کسی که سانش دوگراموت او را «متعلق به یک گونه ی جانوری جدید به نام هوموسینماتیکوس» می نامد موجودی که رابطه اش با زندگی در قالب 24 فریم در ثانیه تعریف می شود. شاید تنها همتای او در سینمای امریکا، مارتین اسکورسیزی باشد کسی که بارها خود را مجذوب و متأثر از تروفو دانسته است. هر دوی آن ها بر تاریخ سینما تسلط شگفت آوری دارند و هر دو با شتاب و گیج کننده حرف می زنند؛ گویی هر لحظه می پندارند که این لحظه آخرین فرصت آن ها برای سخن گفتن است.

شاید دوران کودکی همراه با تنهایی و انزوای خودخواسته یا اجباری آن ها دلیلی است که هر دوی آن ها را در راه رسیدن به آرامش و امنیت به سالن تاریک سینما و از پی آن جهان پر هیاهوی فیلم سازی کشانده است.

---

دانشنامه فلسفه استنفورد: سعادت

• دن میرون
• ترجمه ی حسین عظیمی
• انتشارات ققنوس
• چاپ اول 93

سعادت چیست؟ این سوال پاسخ سر راستی ندارد. چرا که معنای خود سوال روشن نیست. این سوال دقیقاً چه می پرسد؟ شاید به دنبال معنای کلمه ی «سعادت» باشید. در این صورت کاوش شما زبانی است. احتمالش هست که مطلوب جذاب تری در نظر داشته باشید: شاید می خواهید در مورد چیزی به نام سعادت بدانید. آیا سعادت لذت است؟ آیا زندگی توأم با رفاه است، یا چیزی دیگر؟ با این حال، تا زمانی که تصوری از چیزی که که از کلمه ی سعادت مراد می کنیم نداشته باشیم، نمی توانیم به این پرسش پاسخ دهیم.....

---

سلطنت کوتاه پپن چهارم

• جان اشتاین بک
• ترجمه ی شهلا طهماسبی
• نشر گل آذین
• چاپ اول 93

اشتاین بک، دولت مستعجل پپن چهارم را در سال 1957 نوشت. زمانی که فرانسه در بحران سیاسی عمیق و شدید به سر می برد و ائتلاف های کم دوام حزب های سیاسی، شکست فرانسه در جنگ ویتنام و جنگ های استقلال طلبانه ی الجزایر، دولت ها را تضعیف کرده بود و کوشش های اصلاح طلبانه به جایی نمی رسید.

این مشکلات با روی کار آمدن دوگل و تصویب یک قانون اساسی جدید و اعطای استقلال به مستعمرات رو به کاهش نهاد.

اشتاین بک در این رمان که بر خلاف سایر آثار واقع گرایانه و جدی اش، تخیلی و طنزآمیز است، برای نشان دادن چند دستگی های سیاسی و فکری و تشت آرا در میان احزاب سیاسی مهم، تصمیم گیرندگان را به این نتیجه می رساند که انقلاب فرانسه که حدود دویست سال پیش رخ داده بود، بی فایده بوده است و لازم است مجددا یک رژیم سلطنتی استبدادی سر کار بیاید بلکه این به هم ریختگی را سامان بخشد، و در این میان به سراغ عضو باقی مانده ی خیالی سلسله ای واقعی می رود که سیزده چهارده قرن پیش چند نفرشان مدتی بر فرانسه حکومت کرده بودند، پپن د ارستال با نصب او به تخت سلطنت و با عنوان پپن چهارم، حوادث جالب و تفکر برانگیزی رخ می دهد که در عین حال نشان دهنده ی بی اهمیتی و عدم تأثیر و نفوذ آدم های معمولی در حیات سیاسی جامعه و کشورشان است.