حاشیه های «بیخود و بی جهت» کاهانی

حاج محسن منم ...
من هفته پیش مکه بودم ...
بابا من پامو می ذارم تو این محل سراسری بهم سلام می کنن!
الان گرفتار شدم ... از اینور خونه، وسایل، مژگان، خِشتک ... همه چی!
(دیالوگی از فیلم)

از دیروز، فیلم های تازه اکران، مهمان سینماها شده اند. فیلم هایی که روزگار خوشی ندارند. پیش از این و برای همین اکران یکی دو ماهه، بارها تن و بدن سازندگانشان لرزده است. یک بار به عدم اعطای پروانه نمایش عمومی تهدید شده اند، یک بار در فهرست سیاه حوزه هنری، نامشان بر سر زبان ها افتاده و حتی از الطاف گروه های سیاسی هم در امان نبوده اند.

«بیخود و بی جهت» در شرایطی اکران می شود که جبهه مقابلی که قرار است جلوی فیلم های تحریمی بایستد قدرت زیادی دارند و باید دید کاهانی به واسطه نام خودش و 4 بازیگرش می تواند کاری کند این فیلم با فروشش سینما را از خواب بیدار کند. دیروز، با «من مادر هستم» و اتفاقات حاشیه ای اکرانش بیشتر آشنا شدید. بد نیست فیلم مهم دیگر این روزهای پرده سینماها را با هم مرور کنیم.

***
- فیلم «بیخود و بی جهت» پاییز سال 90 تولید شده است.

- لوکیشن اصلی این فیلم خانه ای در غرب تهران است.

- داستانش، داستان پیچیده ای نیست. داستان مشکل دو زوج است که باید وسایل خانه خود را جابجا کنند تا آماده مراسم عروسی یکی از این دو زوج شوند.

- رضا عطاران و پانته آ بهرام زوج اول و نگار جواهریان و احمد مهرانفر، زوج دوم هستند.

- پانته آ بهرام در این فیلم با لهجه شیرین اصفهانی حرف می زند.

- علاوه بر این دو زوج، این فیلم یک پسربچه شیطان، لوس و بی ادب هم دارد که تا دلتان بخواهد در طول فیلم از دستش حرص می خورید.

- این فیلم در دسته «real time» ها قرار می گیرد. یعنی زمانی که داستان فیلم در آن می گذرد، دقیقا با زمان خود فیلم برابری می کند. داستان «بیخود و بی جهت» یک ساعت و نیم دو زوج را نشان می دهد. فیلم هم در همین تایم تمام می شود.

- «بیخود و بی جهت» یکی از معدود فیلم های سینمای ایران است که کاملا مستقل تولید شده است.

- فیلم با بی توجهی داوران در جشنواره سی ام فیلم فجر مواجه شد. بلافاصله پس از اتمام جشنواره بود که همین فیلم از طرف 100 منتقد ماهنامه «فیلم» به عنوان بهترین فیلم این فستیوال معرفی شد.

- این فیلم 9 ماه در محاق توقیف ارشاد بود و بلافاصله پس از رفع توقیف و اعطای پروانه نمایش، حوزه هنری آن را در لیست سیاه قرار داد.

- تمام مشکل ارشاد با کاهانی بر سر سکانس حضور مادر نگار جواهریان است. ارشادی ها اعتقاد داشتند او مقابل قشر مذهبی قرار گرفته است. قرار بود بود این سکانس حذف شود اما با ایستادگی کاهانی، حذف نشد و تنها یک جمله به جملات آن اضافه شد تا خیال گره ای که داشت با دندان، کورتر می شد، با دست باز شود.

- بلافاصله بعد از رأی حوزه هنری مبنی بر عدم اکران این فیلم در سینماهایش، کاهانی نامه ای نوشت و از اکران این فیلم انصراف داد. متن نامه این کارگردان به این شرح بود: «حوزه هنری ملک شخصی عده ای سیاستمدار شده که سینماهایش را با نگرش افراطی به فیلم «بیخود و بی جهت» و آثار مشابه نمی دهد. از آنجا که وزارت ارشاد هم پروانه نمایش را – به رغم انجام اصلاحات در بهار 91 - پس از چند ماه با وقفه ای معنادار صادر کرده، شرایطی نا برابر به وجود آمده که امکان دستیابی به یک اکران متوسط هم فراهم نیست، پس به نشانه اعتراض و به اندازه حقی که در فیلم دارم از اکران احتمالی آن انصراف می دهم و اعلام می کنم علاقه ای به حضور در این نوع از سینما ندارم. (...) در این سینما یا باید متعلق به حوزه هنری باشی یا وزارت ارشاد یا یک جای دیگر! مهم نیست کجا! (...)

- این فیلم پردیس آزادی را در اختیار ندارد و با 18 سینما از دیروز اکرانش را شروع کرده.

- «بیخود و بی جهت» به لحاظ بودجه محدود است و با کمترین تبلیغات راهی ماراتن رقابتی با فیلم های دیگر شده و امید فراوانی به تبلیغات مردمی دارد.

- سایت 598 که یک سایت سیاسی است در نوشته ای جنجالی و تند به قلم نویسنده ای گمنام) درباره این فیلم نوشته: «سازنده «بیخود و بی جهت» یک هیولای چادری را به تصویر می کشد. حال بیاییم با او بحث کنیم که آیا فیلم تو ارزشی است یا خیر؟ او اصولا چادری ها را هیولا می داند و آنها را ضد ارزش، سر چه چیز می خواهیم با او بحث کنیم؟» در این یادداشت، نویسنده به کاراکتر نگار جواهریان اشاره دارد که نقش دختری مذهبی و چادری را بازی می کند.

- کاهانی در نشست خبری فیلم های تحریمی درباره برخی که او و فیلمش را متهم به بی ارزش بودن کردند، گفت: «ما متهم به ساختن فیلم های ضد خانواده و ضد اخلاق هستیم. آنها چرا فکر می کنند که فقط خودشان خانواده دارند و دیگران بی خانواده اند؟! ما هم زندگی را می فهمیم. تفاوت ما با آنها این است که آنها دروغ می گویند و ما واقعی هستیم.»

- این فیلم تک لوکیشن است و در مدت 80 دقیقه داستان در یک خانه جلو می رود.

- رضا کاهانی روز گذشته یادداشت کوتاهی هم خطاب به مخاطبانش نوشت که در سایت اختصاصی فیلم منتشر شده است: «بیخود و بی جهت» بخشی از داشته ها و وجود شماست. تمام تلاشم را در اوج استقامت برای نمایش آن صرف کردم. از این پس علاقه مندم حراست از فیلمی را که متعلق به خودتان می دانم، به خودتان واگذار کنم. با سپاس.»