فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
برای سالروز تولد «سعدی سینمای ایران»
می گویند سعدی سینمای ایران بود و از پایهگذاران سینمای ملی؛ مردی که آرزو میساخت و تکرار نخواهد شد و دریغا که امروز، علی حاتمی در آستانهی 70 سالگیاش در میان ما نیست تا آرزوی خودش را به تصویر بکشد.
خبرگزاری ایسنا: می گویند سعدی سینمای ایران بود و از پایهگذاران سینمای ملی؛ مردی که آرزو میساخت و تکرار نخواهد شد و دریغا که امروز، علی حاتمی در آستانهی 70 سالگیاش در میان ما نیست تا آرزوی خودش را به تصویر بکشد.
23 مردادماه سالروز تولد شاعر سینمای ایران، علی حاتمی است. وی 69 سال قبل در تهران متولد شد و از سال 1348 با اولین فیلمی که ساخت (حسن کچل) سبکی نو و منحصر به فرد را در سینمای ایران بنیان نهاد.
حاتمی با تبحری که در دیالوگ نویسی داشت، آثاری را خلق کرد که پس از سالها، تک جملات فیلمهایش در اذهان سینما دوستان ماندگار شده است؛ « مادر مرد...از بس که جان ندارد»،«تلخی با قند شیرین نمیشه، شب رو باید بیچراغ روشن کرد» (مادر)، «همه چیزمان باید به همه چیزمان بیاید» (کمال الملک)، «همه عمر دیر رسیدم» (سوته دلان)...
این هنرمند پس از فارغ التحصیلی از دانشکده هنرهای دراماتیک، مشغول ساخت فیلمهای تبلیغاتی شد و فعالیت خود را در سینما با نویسندگی و کارگردانی «حسن کچل» آغاز کرد. این فیلم در حال و هوای ایران قدیم ساخته شده و بصورت موزیکال، داستان «حسن کچل» و «شهر، شهر فرنگه، از همه رنگه» را روایت میکند.
حاتمی در سالهای بعد، فیلمهای «طوقی» 1349 ، «باباشمل» 1350 ، «قلندر» 1351 ، «سوته دلان» 1356، «حاجی واشنگتن» 1361 ، «کمالالملک» 1363 ، «مادر» 1368 و «دلشدگان» 1370 را ساخت. هر کدام از این آثار برههای از تاریخ ایران و سینمای آن را از منظرهای مختلف نشان میدهند، اما شاید برای نسل سوم و حتی چهارم این مملکت، «مادر» گویای پررنگترین تصویر از سینمای حاتمی باشد؛ «از بس که تلویزیون همین یک فیلم را در وصف «مادر» نشان داده است.»
این کارگردان که زندگی شخصیتهای بزرگی را در تاریخ ایران روایت کرده است، یکی از آرزوهایش ساخت فیلمی درباره پیامبر اعظم(ص) بود؛ « من یک آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری کند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنریام شود یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا (ص) است. من از روزی که فیلم محمد (ص) و یا «الرساله» آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند میخواهم که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...»
اما دریغ که اجل مهلت نداد و علی حاتمی بر اثر بیماری سرطان حتی نتوانست آخرین پروژ سینمایی خود یعنی «جهان پهلوان تختی» را به پایان برساند و در حالی که بیش از 50 دقیقه از این فیلم را فیلمبرداری کرده بود، از دنیا رفت.
او فیلمنامه دیگری را هم با نام «ملکههای برفی»، دربارهی زندگی شاه ایران به روایت سه همسرش، داشت که فرصت ساخت آن را نیز پیدا نکرد و سینمای ایران از دیدن تصاویر ناب و شنیدن دیالوگ های ماندگار حاتمی محروم شد.
امروز بنا به گفته بسیاری از اهالی هنر، سینمای ایران آن هم در غیاب بزرگانی چون علی حاتمی، حال و روز خوشی ندارد و از نبود فیلم خوب به عنوان بزرگترین معضل این سینما برای جذب مخاطب یاد می شود.
این در حالی است که حاتمی در جایی با اشاره به اینکه در بیشتر فیلمهایش سراغ سنگ های بزرگ رفته، گفته بود:« گناه من نیست که موضوعهای مورد علاقه من و فیلمهای من از اندازههای معمول سینمای ایران بزرگتر است. اگر میخواهیم پیشرفت کنیم واندازههای سینماییمان را بزرگتر کنیم، باید دست به کارهای بزرگتر بزنیم و باید کمی خطر کنیم. ما در سینمای ایران قادر به انجام هر کاری هستیم. هیچ چیز کم نداریم. از چه بترسیم؟»
زندهیاد حاتمی با چنین تفکری، از جمله کارگردانانی بود که بسیاری از پیشکسوتان امروز سینما و تلویزیون ایران با افتخار از همکاری با او سخن میگویند.
جمشید مشایخی که در «کمال الملک»، «هزاردستان»، و «سلطان صاحبقران» حضور داشته، علی حاتمی را «سعدی سینمای ایران نامیده که که به تاریخ و ادبیات اشراف کاملی داشت و حرف امروز را در قصههای دیروز میگفت و تاریخ برایش وسیله بود.»
محمد علی کشاورز هم که در فیلمهای «مادر»، «کمال الملک» و«هزار دستان» با حاتمی هکاری کرده بود، او را به همراه فرخ غفاری از پایهگذاران سینمای ملی دانسته و در جایی گفته است: «او فیلمنامهنویس ماهری بود و هنوز کسی روی دست او در دیالوگنویسی بخصوص در زمان قاجار بلند نشده است.»
از میان فیلمسازان دیگر هم، فریدون جیرانی در مراسم بزرگداشتی که چند سال قبل برای علی حاتمی برگزار شد، اظهار کرده بود: «حاتمی از اولین اثر خود یعنی «حسن کچل» تا پایان کار خود، شهری آرمانی را طلب میکرد. او همواره در فیلمهایش از گذشتهای یاد میکرد که شاید اگر درتاریخ به آن مراجعه میکردیم، دوران بسیار بدی بود. اما منظور حاتمی از آن شهر، یک شهر آرمانی بوده است، شهری که همه انسانهای آن همدیگر را دوست دارند.»
این کارگردان تاکید کرده بود که «جز فیلمهای حاتمی میراث تصویری دیگری نداریم و تاریخ تصویری، جز در آثار او در فیلمهای فرد دیگری نیست و اگر هم نمونهای دراین زمینه ارائه شده، نمونه درخشانی نیست.»
جیرانی هم چنین حاتمی را تکرارنشدنی دانسته بود چرا که «بخشی از فیلمسازان متعلق به تاریخ هستند. تاریخ از آن ها یاد خواهد کرد و آن ها درتاریخ زنده خواهند ماند.»
آری، علی حاتمی در تاریخ زنده است و امروز که 69 ساله شده، از او یاد میکنیم...
23 مردادماه سالروز تولد شاعر سینمای ایران، علی حاتمی است. وی 69 سال قبل در تهران متولد شد و از سال 1348 با اولین فیلمی که ساخت (حسن کچل) سبکی نو و منحصر به فرد را در سینمای ایران بنیان نهاد.
حاتمی با تبحری که در دیالوگ نویسی داشت، آثاری را خلق کرد که پس از سالها، تک جملات فیلمهایش در اذهان سینما دوستان ماندگار شده است؛ « مادر مرد...از بس که جان ندارد»،«تلخی با قند شیرین نمیشه، شب رو باید بیچراغ روشن کرد» (مادر)، «همه چیزمان باید به همه چیزمان بیاید» (کمال الملک)، «همه عمر دیر رسیدم» (سوته دلان)...
این هنرمند پس از فارغ التحصیلی از دانشکده هنرهای دراماتیک، مشغول ساخت فیلمهای تبلیغاتی شد و فعالیت خود را در سینما با نویسندگی و کارگردانی «حسن کچل» آغاز کرد. این فیلم در حال و هوای ایران قدیم ساخته شده و بصورت موزیکال، داستان «حسن کچل» و «شهر، شهر فرنگه، از همه رنگه» را روایت میکند.
حاتمی در سالهای بعد، فیلمهای «طوقی» 1349 ، «باباشمل» 1350 ، «قلندر» 1351 ، «سوته دلان» 1356، «حاجی واشنگتن» 1361 ، «کمالالملک» 1363 ، «مادر» 1368 و «دلشدگان» 1370 را ساخت. هر کدام از این آثار برههای از تاریخ ایران و سینمای آن را از منظرهای مختلف نشان میدهند، اما شاید برای نسل سوم و حتی چهارم این مملکت، «مادر» گویای پررنگترین تصویر از سینمای حاتمی باشد؛ «از بس که تلویزیون همین یک فیلم را در وصف «مادر» نشان داده است.»
این کارگردان که زندگی شخصیتهای بزرگی را در تاریخ ایران روایت کرده است، یکی از آرزوهایش ساخت فیلمی درباره پیامبر اعظم(ص) بود؛ « من یک آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری کند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنریام شود یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا (ص) است. من از روزی که فیلم محمد (ص) و یا «الرساله» آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند میخواهم که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...»
اما دریغ که اجل مهلت نداد و علی حاتمی بر اثر بیماری سرطان حتی نتوانست آخرین پروژ سینمایی خود یعنی «جهان پهلوان تختی» را به پایان برساند و در حالی که بیش از 50 دقیقه از این فیلم را فیلمبرداری کرده بود، از دنیا رفت.
او فیلمنامه دیگری را هم با نام «ملکههای برفی»، دربارهی زندگی شاه ایران به روایت سه همسرش، داشت که فرصت ساخت آن را نیز پیدا نکرد و سینمای ایران از دیدن تصاویر ناب و شنیدن دیالوگ های ماندگار حاتمی محروم شد.
امروز بنا به گفته بسیاری از اهالی هنر، سینمای ایران آن هم در غیاب بزرگانی چون علی حاتمی، حال و روز خوشی ندارد و از نبود فیلم خوب به عنوان بزرگترین معضل این سینما برای جذب مخاطب یاد می شود.
این در حالی است که حاتمی در جایی با اشاره به اینکه در بیشتر فیلمهایش سراغ سنگ های بزرگ رفته، گفته بود:« گناه من نیست که موضوعهای مورد علاقه من و فیلمهای من از اندازههای معمول سینمای ایران بزرگتر است. اگر میخواهیم پیشرفت کنیم واندازههای سینماییمان را بزرگتر کنیم، باید دست به کارهای بزرگتر بزنیم و باید کمی خطر کنیم. ما در سینمای ایران قادر به انجام هر کاری هستیم. هیچ چیز کم نداریم. از چه بترسیم؟»
زندهیاد حاتمی با چنین تفکری، از جمله کارگردانانی بود که بسیاری از پیشکسوتان امروز سینما و تلویزیون ایران با افتخار از همکاری با او سخن میگویند.
جمشید مشایخی که در «کمال الملک»، «هزاردستان»، و «سلطان صاحبقران» حضور داشته، علی حاتمی را «سعدی سینمای ایران نامیده که که به تاریخ و ادبیات اشراف کاملی داشت و حرف امروز را در قصههای دیروز میگفت و تاریخ برایش وسیله بود.»
محمد علی کشاورز هم که در فیلمهای «مادر»، «کمال الملک» و«هزار دستان» با حاتمی هکاری کرده بود، او را به همراه فرخ غفاری از پایهگذاران سینمای ملی دانسته و در جایی گفته است: «او فیلمنامهنویس ماهری بود و هنوز کسی روی دست او در دیالوگنویسی بخصوص در زمان قاجار بلند نشده است.»
از میان فیلمسازان دیگر هم، فریدون جیرانی در مراسم بزرگداشتی که چند سال قبل برای علی حاتمی برگزار شد، اظهار کرده بود: «حاتمی از اولین اثر خود یعنی «حسن کچل» تا پایان کار خود، شهری آرمانی را طلب میکرد. او همواره در فیلمهایش از گذشتهای یاد میکرد که شاید اگر درتاریخ به آن مراجعه میکردیم، دوران بسیار بدی بود. اما منظور حاتمی از آن شهر، یک شهر آرمانی بوده است، شهری که همه انسانهای آن همدیگر را دوست دارند.»
این کارگردان تاکید کرده بود که «جز فیلمهای حاتمی میراث تصویری دیگری نداریم و تاریخ تصویری، جز در آثار او در فیلمهای فرد دیگری نیست و اگر هم نمونهای دراین زمینه ارائه شده، نمونه درخشانی نیست.»
جیرانی هم چنین حاتمی را تکرارنشدنی دانسته بود چرا که «بخشی از فیلمسازان متعلق به تاریخ هستند. تاریخ از آن ها یاد خواهد کرد و آن ها درتاریخ زنده خواهند ماند.»
آری، علی حاتمی در تاریخ زنده است و امروز که 69 ساله شده، از او یاد میکنیم...
ویدیو مرتبط :
۱۵ آذر،سالروز در گذشت سعدی سینمای ایران مرحوم علی حاتمی (2)
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
برای سالروز تولد بازیگر برگزیده سینمای ایران
این بازیگر در دوم تیرماه 1334 در همدان متولد شد و فعالیتش را در تئاتر با نمایش «ماجرای یك محل» در سال 48 و بازیگریش را در سینما با «دیار عاشقان» در سال 1362 آغاز كرد.
خبرگزاری ایسنا: پرویز پرستویی یکی از بهترین بازیگران سینمای ایران، 57 ساله شد.
این بازیگر در دوم تیرماه 1334 در همدان متولد شد و فعالیتش را در تئاتر با نمایش «ماجرای یك محل» در سال 48 و بازیگریش را در سینما با «دیار عاشقان» در سال 1362 آغاز كرد.
پرستویی كه بازی در سه فیلم «سیزده59»، «خرس» و «من وزیبا» تنها فعالیتهایش در دو،سه سال اخیر بوده است در گفتوگویی تفصیلی با ایسنا علت كمكاریاش را در این سالها «احترام به مخاطب» عنوان كرده و گفته بود:« وقتی فیلمنامه با خود من ارتباط برقرار نمیكند چگونه با مخاطب برقرار كند. من هم كه اگر كاسب بودم مرتب كار میكردم، از این فیلم به آن فیلم از آن فیلم به این فیلم.
بالاخره در شرایطی كه زندگی میكنم كه شرایط سختی هم هست، بدم نمیآید كه تا تنور داغ است بزنیم و بچسبانیم و به قول معروف پساندازی برای خودمان داشته باشیم. به هرحال هر كسی دوست دارد در رفاه باشد، ولی جاهایی آدم با خودش میگوید، به چه قیمتی؟.
تماشاگر همیشه برای من با هر نگاه و ایدئولوژی قابل احترام است و همیشه از كارهایی كه كردم تنلرزه داشتهام كه شرمنده این تماشاگر نشوم؛ تماشاگری كه آخر هفته خودش را هزینه كرده و به سختی با خانواده به سینما میرود، من باید برای او جوابی داشته باشم، او این خرج را به نوعی برای من كرده و خیلی بد است كه من دست خالی او را بیرون بفرستم.»
از دیگر فیلمهای سینمایی این بازیگر میتوان به «حكایت آن مرد خوشبخت»، «آدم برفی»، «لیلی با من است»، «مهر مادری»، «روانی»، «آژانس شیشهای»، «مرد عوضی»، «روبان قرمز»، «موج مرده»، «آب و آتش»، «دیوانهای از قفس پرید»، «مارمولك»، «كافه ترانزیت»، «بید مجنون» ،«پاداش سكوت» و «صد سال به این سالها» اشاره كرد.
و شاید بتوان گفت، «حاج كاظم»، «آژانس شیشهای» یكی از نقشهای ماندگار پرستویی است.
پرستویی خودش سال گذشته همزمان با اكران «سیزده 59» گفته بود: « سید جلال این فیلم (سیزده 59)، روی دیگری از «حاج كاظم» آژانس شیشهای است. این شخصیتها همه دانههای تسبیحی هستند كه همدیگر را كامل میكنند.»
پرستویی در بخش دیگری از گفتوگویش به یكی از دغدغههای سینمای ایران اشاره كرده و گفته بود: «الان میگوییم معضل فیلمنامه داریم چرا واقعا؟ حالا اینقدر هم توپ را به زمین ارشاد نیاندازیم. خودمان واقعا چه كار كردیم؟. مگر قرار است همه چیز بر وفق مرادمان باشد؟ مگر همه شرایط قرار است برایمان كاملا مهیا باشد؟ هنرمند باید كار خودش را بكند و ما اگر كننده باشیم در همین شرایط محدود باید كارمان را بكنیم. الان كه معضل فیلمنامه داریم همین «بابانظر»ها مدت زمان زیادی ما را تامین میكند و مطمئنا برای تماشاگر هم جذاب خواهد بود.»
بازیگر فیلم «موج مرده» با طرح این سوال كه چرا باید تولیدات خوبمان اینقدر كم باشد، مطرح كرده بود:« میگویند اگر بین 60 تا 70 تولید سینماییمان چهار كار خوب داشته باشیم، باید به فال نیك بگیریم چرا؟ چرا مجموع فیلمهایمان نباید خوب باشد؟ ما برای چه آمدیم و هدفمان چیست؟ قرارمان چه بوده، چرا باید خودمان را به هر قیمتی برای چرخش این چرخه آلوده كنیم.»
وی یادآور شد: «تغییر و تحولات و جا به جایی مسئولان در سینما از قبل بوده، الان هم هست و بعدش هم خواهد بود. بعضیها هستند كه همان مسیر را ادامه میدهند و بعضیها اعتقادات دیگری دارند و تا بوده همین بوده است. یعنی این خیلی نباید ما را آزار دهد ما باید راهش را پیدا كنیم كه برای آن هدف بزرگی كه داریم چگونه میتوانیم کارمان را انجام دهیم.»
پرویز پرستویی در سریالهای تلویزیونی چون «امام علی (ع)»، «آشپزباشی»، «زیرتیغ»، «خاك سرخ» و «آوای فاخته» نیز به ایفای نقش پرداخته است.
این بازیگر در دوم تیرماه 1334 در همدان متولد شد و فعالیتش را در تئاتر با نمایش «ماجرای یك محل» در سال 48 و بازیگریش را در سینما با «دیار عاشقان» در سال 1362 آغاز كرد.
پرستویی كه بازی در سه فیلم «سیزده59»، «خرس» و «من وزیبا» تنها فعالیتهایش در دو،سه سال اخیر بوده است در گفتوگویی تفصیلی با ایسنا علت كمكاریاش را در این سالها «احترام به مخاطب» عنوان كرده و گفته بود:« وقتی فیلمنامه با خود من ارتباط برقرار نمیكند چگونه با مخاطب برقرار كند. من هم كه اگر كاسب بودم مرتب كار میكردم، از این فیلم به آن فیلم از آن فیلم به این فیلم.
بالاخره در شرایطی كه زندگی میكنم كه شرایط سختی هم هست، بدم نمیآید كه تا تنور داغ است بزنیم و بچسبانیم و به قول معروف پساندازی برای خودمان داشته باشیم. به هرحال هر كسی دوست دارد در رفاه باشد، ولی جاهایی آدم با خودش میگوید، به چه قیمتی؟.
تماشاگر همیشه برای من با هر نگاه و ایدئولوژی قابل احترام است و همیشه از كارهایی كه كردم تنلرزه داشتهام كه شرمنده این تماشاگر نشوم؛ تماشاگری كه آخر هفته خودش را هزینه كرده و به سختی با خانواده به سینما میرود، من باید برای او جوابی داشته باشم، او این خرج را به نوعی برای من كرده و خیلی بد است كه من دست خالی او را بیرون بفرستم.»
از دیگر فیلمهای سینمایی این بازیگر میتوان به «حكایت آن مرد خوشبخت»، «آدم برفی»، «لیلی با من است»، «مهر مادری»، «روانی»، «آژانس شیشهای»، «مرد عوضی»، «روبان قرمز»، «موج مرده»، «آب و آتش»، «دیوانهای از قفس پرید»، «مارمولك»، «كافه ترانزیت»، «بید مجنون» ،«پاداش سكوت» و «صد سال به این سالها» اشاره كرد.
و شاید بتوان گفت، «حاج كاظم»، «آژانس شیشهای» یكی از نقشهای ماندگار پرستویی است.
پرستویی خودش سال گذشته همزمان با اكران «سیزده 59» گفته بود: « سید جلال این فیلم (سیزده 59)، روی دیگری از «حاج كاظم» آژانس شیشهای است. این شخصیتها همه دانههای تسبیحی هستند كه همدیگر را كامل میكنند.»
پرستویی در بخش دیگری از گفتوگویش به یكی از دغدغههای سینمای ایران اشاره كرده و گفته بود: «الان میگوییم معضل فیلمنامه داریم چرا واقعا؟ حالا اینقدر هم توپ را به زمین ارشاد نیاندازیم. خودمان واقعا چه كار كردیم؟. مگر قرار است همه چیز بر وفق مرادمان باشد؟ مگر همه شرایط قرار است برایمان كاملا مهیا باشد؟ هنرمند باید كار خودش را بكند و ما اگر كننده باشیم در همین شرایط محدود باید كارمان را بكنیم. الان كه معضل فیلمنامه داریم همین «بابانظر»ها مدت زمان زیادی ما را تامین میكند و مطمئنا برای تماشاگر هم جذاب خواهد بود.»
بازیگر فیلم «موج مرده» با طرح این سوال كه چرا باید تولیدات خوبمان اینقدر كم باشد، مطرح كرده بود:« میگویند اگر بین 60 تا 70 تولید سینماییمان چهار كار خوب داشته باشیم، باید به فال نیك بگیریم چرا؟ چرا مجموع فیلمهایمان نباید خوب باشد؟ ما برای چه آمدیم و هدفمان چیست؟ قرارمان چه بوده، چرا باید خودمان را به هر قیمتی برای چرخش این چرخه آلوده كنیم.»
وی یادآور شد: «تغییر و تحولات و جا به جایی مسئولان در سینما از قبل بوده، الان هم هست و بعدش هم خواهد بود. بعضیها هستند كه همان مسیر را ادامه میدهند و بعضیها اعتقادات دیگری دارند و تا بوده همین بوده است. یعنی این خیلی نباید ما را آزار دهد ما باید راهش را پیدا كنیم كه برای آن هدف بزرگی كه داریم چگونه میتوانیم کارمان را انجام دهیم.»
پرویز پرستویی در سریالهای تلویزیونی چون «امام علی (ع)»، «آشپزباشی»، «زیرتیغ»، «خاك سرخ» و «آوای فاخته» نیز به ایفای نقش پرداخته است.