فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
ایرانیان و پول کاغذی
ایرانیان و پول کاغذی
پول كاغذی نخستین بار در دوره مغول جرقه ای زد و سپس از بین رفت. در ادامه سرنوشت پول کاغذی را در ایران قدیم می خوانید.
یكی از دستاوردهای مهم اقتصادی دوره مغولان پیدایش پول كاغذی در این دوره است. پول كاغذی با نام «چاو» نخستین بار در زمان گیخاتو، شاه مغول، در اثر مبادلات اقتصادی با چین پا به عرصه وجود گذاشت. رایج كردن پول كاغذی به تشویق صدر جهان، صدراعظم گیخاتو، برای سرو سامان بخشیدن به اوضاع اقتصادی آن زمان انجام شد. اما چنان با واكنش شدید ایرانیان بهخصوص مردم تبریز روبهرو شد كه گیخاتو دستور جمعآوری آن را داد.
پیدایش پول كاغذی كه جرقه آن در دوره مغول زده شده بود، در همان زمان از بین رفت و تا محدوده زمانی بسیار وسیعی دیگر اثری از آن به چشم نخورد.
سابقه انتشار اسکناس در ایران به دورهی گیخاتوخان، پنجمین ایلخان مغول برمیگردد.شرایط نامناسب اقتصادی و نیاز به واردات مواد غذایی كه بر اثر خشكسالی و ركود كشاورزی در دورهی ایلخانان بهوجود آمده بود، حاكمان را بر آن داشت تا سكههای طلا و نقره را از دست مردم جمع كنند.
در سال 693 هجری، زمانی که گیخاتوخان بر ایران فرمانروایی میکرد، در نتیجهی هزینه شدن بیش از اندازهی زر و سیم برای خوشگذرانی خان مغول و اطرافیانش، خزانه کشور تهی شد و حتی برای غذای روز نیز پول کافی در دسترس نبود. در این میان، فردی به نام عزالدینمحمدبنمظفربنعمید، که از وضعیت چین و سرزمینهای زیر فرمان قاآن آگاه بود، خود را به صدرجهانزنجانی، وزیر گیخاتوخان رسانید و به او پیشنهاد کرد به جای زر و سیم، چاو را در سرزمین ایلخانان رواج دهد و بحران مالی را از این راه حل کند.
به فرمان ایلخان خرید و فروش با زر و سیم ممنوع شد و در هر شهری ادارهای به نام چاوخانه بنیانگذاری شد و پول کاغذی برای مدتی، هر چند کوتاه، رواج پیدا کرد. این پول، قطعه کاغذی مستطیلی شکل بود که روی آن شهادتین، لغب مغولی گیخاتو، مبلغ آن و عبارت زیر نوشته شده بود:
"پادشاه جهان در تاریخ سنهی 693 این چاو مبارک را در ممالک روانه گردانیدتغییر و تبدیلکننده را با زن و فرزند به یاسا رسانیده، مال او را جهت دیوان بردارند"
اما طولی نکشید که مخالفت با این پول از شیراز و تبریز آغاز و لذا، چند ماه بیشتر عمر نکرد. با اینکه گیخاتو حکم به لغو آن داد، صدای مخالفت با او نه تنها خاموش نشد بلکه گسترش یافت، نظامیان را هم فراگرفت و به تدریج تبدیل به انتقاد عمومی از فساد اداری شد.
گیخاتو پس از اینکه از مخالفت تنی چند از ژنرال هایش آگاه شد و شنید که دست به نافرمانی زده و درصدد شورش نظامی برآمده اند در سال 1295 میلادی از ترس فرار کرد و به مغان شمالی (نخجوان)
رفت و در آنجا کشته شد. فساد اداری و بوروکراسی بد در ایران از زمان مغولها و کمی بیش از 700 سال پیش آغاز شد، در عصر جانشینان شاه عباس به صورتی دیگر درآمد و پیچیده تر شد و پس از یک دوره اصلاحات در زمان نادر و کریمخان، از اواخر سلطنت فتحعلیشاه قاجار رو به وخامت نهاد بگونه ای که دو مستشار آمریکایی بیطرف ـ مورگان شوستر و دکتر میلسپو ـ به یک نسبت از حل این مسئله ابراز یاس کرده بودند.
مورخان ولخرجی حکمرانان مغولی ایران از اموال عمومی و خزانه (بیت المال)را به دلیل بی اطلاعی از رموز و فنون حکومت و بی اعتنایی نسبت به آن به علت ادامه علامه مندی به زندگانی در حال کوچ و بذل و بخشش به بستگان و خواص نوشته و افزوده اند که این میراث مغول منحصر به ایران نیست، روسیه و چند منطقه اروپایی و آسیایی پیرامون آن هم از قربانیان این میراث هستند که همانا بوروکراسی و فساداداری است. همین فساد اداری یکی از علل فروپاشی شوروی بوده است زیراکه پس از درگذشت لنین، وارثان انقلاب بلشویکی او نتوانستند و یا نخواستند به آن پایان دهند که در فرهنگ کشور ریشه دوانیده است.
به هر حال، چاو مدت زیادی پایدار نماند و با شورش مردم تبریز و سپس شیراز زمینهی اعتراض سراسری فراهم شد و در زمان غازانخان دیگر اثری از چاو باقی نماند و سرانجام فقط نامی از آن در تاریخ ماند.
البته، نام چاوخانه به صورت چاپخانه در فرهنگ ایرانی ماندگار شد.
منابع:
1-پاسارگاد
2- ویستا ،3- تاریخنامه هرات،سیف بن محمد هروی، تهران: اساطیر، 1383
tebyan.net
ویدیو مرتبط :
دوربین مخفی تقاضای پول از ایرانیان خارج از کشور
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
احمدی نژاد: بانک مرکزی آمریکا بدون هیچ پشتوانهای به هر میزان که میخواهد پول کاغذی چاپ کرده است!
احمدی نژاد: بانک مرکزی آمریکا بدون هیچ پشتوانهای به هر میزان که میخواهد پول کاغذی چاپ کرده است
محمود احمدینژاد ظهر امروز (شنبه) در دیدار «احمد محمد علی» رییس بانک توسعه اسلامی، گفت: پیشرفته و عادلانه بودن اقتصاد و برچیده شدن فقر و مشکلات از جهان، نیازمند وجود بانک اسلامی براساس قانون شرع مقدس اسلام و پول و سرمایه بر پایه احکام و معارف دینی می باشد.
دکتر احمدی نژاد در دیدار رییس بانک توسعه اسلامی تاکید کرد: ایجاد بانک اسلامی با پول اسلامی میتواند از راههای اصلاح اقتصاد جهان باشد. گزیده اظهارات رئیس جمهور در ادامه به نقل از ایسنا می آید: امروز بانکهایی که در سطح دنیا فعالیت میکنند، بانکهایی با ساختار سرمایهداری و به دنبال انتقال پول از جیب فقرا به سرمایهداران هستند. پول رایج در بازار جهانی پولی اعتباری است؛
چرا که امروز بانک مرکزی آمریکا بدون هیچ پشتوانهای به هر میزان که میخواهد پول کاغذی چاپ کرده و روانه بازار می کند و این به معنای آن است که دائماً ثروت از جیب سایر ملتها برداشته شده و در اختیار افرادی خاص قرار میگیرد.
وضعیت موجود در عرصه جهانی هرگز اجازه اصلاح ساختار اقتصادی دنیا را نخواهد داد. ایجاد بانک اسلامی با پول اسلامی میتواند از راههای اصلاح اقتصاد جهان باشد و معتقدیم تجربه بانک توسعه اسلامی تجربه بسیار خوبی است که باید حوزه عمل آن هر چه بیشتر گسترش یابد.
راهی برای سعادت بشر جز تبعیت و دنبالهروی از پیامبر اکرم(ص) وجود ندارد، چرا که وجود ایشان رحمتی برای همه و اسوه حسنه است و همه باید در زندگی اقتصادی، اجتماعی و سیاست از ایشان پیروی و تبعیت کنیم. همچنین در این دیدار «احمد محمد علی» رییس بانک توسعه اسلامی با بیان اینکه بانک توسعه اسلامی نهادی جامع برای امت اسلامی است که به واسطه همکاریها و تلاشهای اعضای آن بویژه جمهوری اسلامی ایران جایگاه رفیعی در میان ملتهای اسلامی دارد، گفت: جمهوری اسلامی ایران بواسطه پشتیبانی، حمایت و همکاریهای تنگاتنگ با بانک توسعه اسلامی، تاکنون یکی از بزرگترین کشورهای شریک و حامی این نهاد تاکنون بوده است رییس بانک توسعه اسلامی همچنین با تقدیر از تلاشهای آیتالله تسخیری در کمیته شرعی بانک توسعه اسلامی، خاطر نشان کرد: هدف و رسالت اصلی این نهاد، تقویت و توسعه همکاریها میان کشورهای مسلمان و بانکداری بر مبنای اصول اسلامی و شرعی است./خبر انلاین