اسماعیل شنگله؛ بازیگری در همه مدیوم ها

اسماعیل شنگله در سال 1315 در تهران متولد شد و مثل خیلی از هم نسل هایش اولین قدم های بازیگری اش را روی صحنه تئاتر برداشت و بعد به تلویزیون و سینما آمد اما همانطور که خودش هم می گوید، تئاتر در آن سال ها بیشتر جنبه خصوصی داشت. او در سال 1332 برای آغاز مسیر حرفه ای خود در کلاس های جامعه باربد ثبت نام کرد و سه سال بعد نیز به هنرستان هنرپیشگی تهران رفت.

شنگله که مدتی از بازیگران پر کار سینما و تلویزیون محسوب می شد، چند سال است که از فضاهای هنری دوری کرده و حتی در شهر دیگری زندگی می کند.

 

 

او در طول سال های فعالیتش تجربه همکاری با کارگردان های مشهوری همچون داود میرباقری، بهمن زرین پور و کامران قدکچیان را داشته و در آثاری مثل «دایره مینا» (داریوش مهرجویی)، «سگ کشی» (بهرام بیضایی)، «سام و نرگس» (ایرج قادری)، «پارتی» (سامان مقدم)، «آبی» (حمید لبخنده) و ... ایفای نقش کرده است. شنگله که در حال حاضر روزهای استراحت و دوری از عرصه های هنری را می گذراند، از آغاز کارش و خاطرات آن ایام می گوید.

تئاترهای ارزان روزهای جمعه
اسماعیل شنگله از سنین نوجوانی به تئاتر علاقمند شد و همین علاقه سبب شد تا در کلاس های بازیگری شرکت کند: «سالی که ما کار بازیگری را شروع کردیم، سینما به این صورت نبود. آن زمان دکتر کوشان کلاس هایی را برگزار کرده بود که ما در آنها شرکت کردیم و به این واسطه تئاترهایی را در خیابان لاله زار کار کردیم که البته بیشتر جنبه خصوصی داشت.»

او درباره حضورش در «جامعه باربد» و تجربیاتی که در این کلاس ها به دست آورد، می گوید: «سال 1332 در کلاس های «جامعه باربد» که اتفاقا تعداد محدودی شاگرد می پذیرفت، ثبت نام کردیم و بعد از شش ماه از آنجا فارغ التحصیل شدیم. آن سال ها معمول بود که هر کس دوره های آ»وزشی را در جامعه باربد می گذراند تا مدتی تنها در نقش یک سرباز نیزه در دست را بر عهده بگیرد که نهایتا وقتی پادشاه از جلویش رد می شد، تعظیمی کند و ... اما برای من مسیر متفاوت تری رقم خورد و توانستم در نقش بهتری ظاهر شوم.»

شنگله که بازیگری را در سینما، تلویزیون و تئاتر تجربه کرده از اولین حضور تلویزیونی اش می گوید: «بعد از آن فرصتی پیش آمد که برای اولین بار کار در مدیوم تلویزیون را هم تجربه کنم. سریالی بود که من در آن نقش یکی از جوانان قصه را بر عهده داشتم و یادم است که دیالوگم تنها در حد یک جمله بود اما همان جمله را روزی سه بار تمرین می کردم.»

 

 

او که سال های نوجوانی و جوانی اش را به تماشای تئاترهای مختلف گذرانده با این که علاقه بسیاری به این هنر داشته اما تصور نمی کرد در فاصله کوتاهی خود نیز برای بازی روی صحنه برود: «من از 17 سالگی به تئاتر علاقمند بودم و از همان زمان برای تماشای تئاتر به لاله زار می رفتم. البته بیشتر روزهای جمعه تئاتر می دیدیم که ارزان تر بود. وقتی به تماشای این نمایش ها می نشستم، با وجود علاقه بسیاری که به تئاتر و سینما داشتم، اصلا فکر نمی کردم که روزی توان و آمادگی لازم برای حضور روی صحنه را داشته باشم.»

شنگله می گوید: «اولین باری که خودم را با گریم، لباس و ظاهر و هیبت یک شخصیت داستانی روی صحنه دیدم، بازیگری به طور حرفه ای تری برایم شکل گرفت.»

فیلمسازی با هدف ساخت«بن هور»
بازیگر فیلم «سگ کشی» درباره دستمزدهای اولیه اش توضیح می دهد: «من حدود چهار پنج سال در «جامعه باربد» بودم و به ازای کاری که انجام می دادیم، مبلغ اندکی را به عنوان دستمزد به ما می دادند.»

شنگله پس از آن، سه سال را هم در هنرستان گذراند و بعد از آنجا به اداره هنرهای دراماتیک رفت. او در نهایت تصمیم گرفت برای تکمیل تحصیلاتش به خارج از کشور برود: «سال 40 بود که برای ادامه تحصیل در رشته تئاتر به آلمان و اتریش رفتم و حدود 9 سال بعد به ایران برگشتم.»

شاید بارها از هنرمندان هم دوره شنگله شنیده باشیم که در سال های تحصیل شان در کشورهای دیگر، اجراهایی را روی صحنه برده اند در حالی که شنگله معتقد است به هیچ وجه چنین شرایطی برای دانشجویان هنر و حتی افراد مقیم این کشورها هم فراهم نیست: «حتی یک نفر را هم ندیدم که این امکان را به او بدهند روی صحنه برود. آنجا همه چیز به سندیکا بستگی دارد و عضویت در سندیکا هم کار حضرت فیل است. طبیعتا در یک کشور خارجی کار برای کسی مثل من که عضو سندیکا نیست، خیلی سخت و بعید خواهد بود. حتی شهروندان خودشان هم امکان فعالیت هنری به راحتی برایشان فراهم نمی شود، ضمن این که ورود به آکادمی تئاتر هم کار هر کسی نیست و اگرچه شاید در وهله اول سهل و ساده به نظر برسد اما ماندن در این مسیر خیلی مشکل است تا جایی که اگر کوچکترین خطایی از شما سر بزند، اخراج می شوید.»

 

 

وقتی به ایران برگشت در چندین کار از علی نصریان بازی کرد و بعد هم به استخدام تلویزیون درآمد تال کارهای نمایش را به صورت جدی تر دنبال کند. او معتقد است که خاطرات زیادی از بازی در هر یک از آن آثار برایش باقی مانده است و می گوید: «سال های زیادی از آن روزها گذشته و نمی توانم از میان کارهایم، یکی را انتخاب کنم؛ همه شان برایم خاطره ساز بودند. هیچ وقت از بازی در یک اثر پشیمان نشدم، اگرچه مواردی پیش آمده که وقتی فیلمنامه را خوانده ام، ترغیب شدم و دوست داشتم بازی کنم اما در مرحله اجرا نتیجه راضی کننده ای درنیامده باشد. به هر حال همه با هدف ساخت «بن هور» کارشان را شروع می کنند اما در میانه راه از پس آن برنمی آیند.»

روزهای گذشته، روزهای پیش رو
بازیگر فیلم «دایره مینا» در مقایسه وضعیت پیشین و فعلی تئاتر می گوید: «زمانی که ما در تئاتر و سینما کار می کردیم، چند بازیگر ثابت در اداره هنرهای دراماتیک حضور داشتند که تعدادشان خیلی انگشت شمار بود. اولین باری که جلوی دوربین تلویزیون رفتیم، اصلا نمی دانستیم که قرار است چه اتفاقی بیفتد اما این روزها شرایط فرق کرده و تعداد کسانی که به عرصه هنری وارد می شوند هم روز به روز بیشتر می شود.»

شنگله در زمینه آسیب شناسی وضعیت امروز تئاتر به دو مؤلفه اشاره کرده و توضیح می دهد: «اولین مسئله حضور گروه های کثیری در سینما و تئاتر است که شاید بتوان آن را ترافیک گروه بازیگران در تهران نامید. دوم این که وضعیت اتاق هایی که این روزها به اسم سالن تئاتر مورد استفاده قرار می گیرند را اصلا قبول ندارم و به نظرم تنها سالن اصلی و چهارسو استاندارد محسوب می شوند.»

او همچنین درباره عوامل دیگری که مسبب بیکاری بسیاری از بازیگران سینما و تلویزیون شده، می گوید: «در شهرستان ها هم که بیشتر بازیگران به تهران کوچ کرده اند و برخلاف آ« زمان که فقط دانشکده هنرهای دراماتیک وجود داشت، در سال های اخیر دسترسی به دانشگاه آزاد در همه شهرستان ها فراهم شده است و آن طوری که من شنیده ام، هر سال بیش از هزار نفر از رشته های مختلف هنری فارغ التحصیل می شوند.»

شنگله معتقد است که بیش از هر چیز ترافیک نیروی انسانی موجب به وجود آمدن بحران در تئاتر شده است و ضمنا توضیح می دهد: «در حال حاضر تهیه کنندگان خصوصی دیگر تمایل چندانی به سرمایه گذاری ندارند چون به هر حال نگران بازگشت سرمایه شان هستند. به این ترتیب بازیگران زیادی این روزها بیکار شده اند و به طور کلی به آینده خوش بین نیستم. یکی از دلایل کم کار شدن من هم به این مسئله برمی گردد و دیگر این که حدود شش سال پیش بیمار شدم و عمل کردم. بعد از آن به توصیه دکتر از تهران خارج شدم و الان هم در یک روستا زندگی مخی کنم.»

اسماعیل شنگله نسبت به آینده این عرصه اظهار امیدواری کرد و گفت: «آرزو می کنم روزی بیاید که کارهای ارزنده ای در تئاتر، سینما و تلویزیون اجرا و ساخته شود.»

 

اخبار فرهنگی و هنری - روزنامه سینما

ویدیو مرتبط :
مصاحبه اسماعیل شنگله

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

بهداد؛ نگین بازیگری دهه ۸۰ سینمای ایران

 

 

 

حامد بهداد در فیلم سینمایی "لطفا مزاحم نشوید" سیمایی تازه از خود و تصویری تاثیرگذار از توانایی هایش ارائه داده است. حامد بهداد در این سال ها تنها یکی از مهمترین بازیگران سینمای ایران نبوده، موضع گیری های تند و تیز و غیرمتعارف و رفتارهای گاه غریبش از او سیمایی ساخته که برای عده ای محبوب است و برای گروهی دیگر آزاردهنده. در جامعه ای که فروتنی و تواضع امتیاز است اعتماد به نفس بیش از اندازه حامد بهداد سرمنشاء ماجراها و حاشیه های بسیار بوده است.

اما بهداد فارغ از این موضع گیری ها همچنان بر مداری می چرخد که خود می خواهد، از سویی به دلبستگی هایش در حوزه موسیقی و عکاسی می پردازد و از طرفی در فیلم هایی بازی می کند که گاه ارتباط مستقیم با هم ندارند، چگونه می توان توجیه کرد بازیگر "نیمه پنهان"یا "تسویه حساب" در "محاکمه در خیابان" بازی کند یا سر از "کسی از گربه های ایرانی خبر نداره" در بیاورد؟ نبوغ انکار ناپذیر او در بازیگری است که با وجود اخلاق غریبش این اعتماد را در کارگردان هایی مثل عباس کیارستمی و مسعود کیمیایی به وجود می آورد که تجربه همکاری با بهداد را از دست ندهند.

یکی از امتیازهای بازی بهداد در فیلم لطفا مزاحم نشوید استفاده درست از میمیک است. رنج و استیصال مرد را نه فقط در موقعیت سختی که در آن گرفتار شده که در چهره و چشمهای بهداد می‌توان دید.

حامد بهداد مثل هر بازیگر باهوشی نیاز به همراهی و همفکری کارگردانی درجه یک دارد، زمانی که تصمیم می گیرد تجربه گرایی را از سر بگذراند نتیجه این می شود که نام و اعتبارش را در فیلم هایی هزینه می کند که نه تنها به کارنامه حرفه ای اش نکته ای اضافه می کنند بلکه توانایی هایش را هم نشان نمی دهند. بهداد که از بازیگری لذت می برد هنوز آن قدر سخت گیر نشده که لذت تجربه نقش کوتاه را به بازی در نقش اول واگذار کند اما باید حد و مرزی برای این تجربه کردن قائل باشد.

این روزها می توان بازی متفاوت حامد بهداد را در اپیزودی از فیلم سینمایی "لطفا مزاحم نشوید" به کارگردانی محسن عبدالوهاب دید، بازی در فضایی واقع گرا و مستندگون باعث شده آنچه از بازی بهداد در ذهن داریم کنار بگذاریم و شاهد این باشیم که او چه خوب در دل فضای واقع گرای فیلم جای گرفته است. او که متهم می شود به اغراق در بازی، در این نقش کوتاه فرصت داشته تا در قالب مردی جوان و شکست خورده ظاهر شود. مردی که تکه ای از پازلی است که تصویر کلی شهر تهران و ساکنانش را مقابل دیدگان مخاطب ترسیم می کند. حامد بهداد که معمولا تصویری از عصیان و ناآرامی را در بازی هایش متبلور کرده این بار بازی در سکوت را به خوبی نشانمان می دهد.

حرکات، نوع دیالوگ گویی، حتی فیزیک و گریم بهداد در این فیلم متناسب با سیمای تازه ای است که کارگردان از این بازیگر ارائه می دهد، بهداد با هوشمندی رفتارهای آشنای خود را حذف و به قالب شخصیت نزدیک می شود. یکی از امتیازهای بازی بهداد در این فیلم استفاده درست از میمیک است. رنج و استیصال مرد را نه فقط در موقعیت سختی که در آن گرفتار شده که در چهره و چشمهای بهداد می توان دید.

بازیگری که در فیلم های "روز سوم"، "کسی از گربه های ایرانی خبر نداره"، "هفت دقیقه تا پائیز" و نمونه هایی از این دست نشان داده که رمز و راز برون گرایی در بازی را خوب می داند و در "لطفا مزاحم نشوید" مانند "هر شب تنهایی" با حذف نشانه های بیرونی تبحرش در بازی درون گرا را نشان می دهد. حامد بهداد را می توان مهمترین بازیگر دهه ۸۰ سینمای ایران دانست. بازیگری که ویژگی های ظاهری ستاره های این سینما را ندارد اما با ممارست در حرفه اش به محبوبیت رسیده است.

بازیگری که با وجود اخلاق متفاوت و تعلق نداشتن به گروه و باند خاص هوادار دارد، توانایی اش را به کارگردان های این سینما ثابت کرده و تعداد قابل توجهی نقش ماندگار از خود به یادگار گذاشته است. کدام بازیگر جوان به اندازه بهداد نقش خاطره انگیز در کارنامه دارد؟ کدام بازیگر به اندازه او در جشنواره فیلم فجر بی مهری دیده اما از سوی تماشاگران و منتقدان دیده و تحسین شده است.

دهه ۸۰ دوران افول ستاره های چشم روشنی است که می خواستند گیشه ها را تصاحب کنند، ستاره هایی که با وجود ادعاهایشان یا از سینما و بازیگری فاصله گرفته اند، یا درگیر پروژه هایی شده اند که فقط برای فروش ساخته شده اند. حامد بهداد در کمتر از یک دهه تعدادی از بهترین تجربه های بازیگری سینمای ایران را به نام خود ثبت کرده و این برای یک بازیگر امتیاز بزرگی است.... / خبرگزارى مهر