فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
آیینهای باران خواهی در ایران
از مطالعه اساطیر و آیینها و مناسك و رسوم مختلف مردم در سراسر جهان بر میآید كه آب همواره به عنوان «بن مایه آفرینش» و بارور كننده و زاینده مورد تقدیس و ستایش بوده است و همواره اقوام گوناگون برای آن سرشتی جادویی قائل بوده اند.
در حوزههای گوناگون فرهنگی و با توجه به جغرافیای بومی آیینها، باورداشت های گوناگونی در مورد آب مشاهده می شود. یكی از این حوزههای فرهنگی ایران است كه با توجه به خصوصیات جغرافیایی اقلیمهای متفاوتی را در بر میگیرد. در بیشتر این آیینها، ترس از خشكسالی به چشم میخورد؛ از همین روی، مراسمی چون عروسی آب و دعاهای باران و نماز و نیایش برای طلب باران و یا شستن تابوت در آب و یا نهادن علم عزاداری برای باران خواهی پدید میآید؛ و یا اینكه در باور مردم آب همواره از سرشتی جادویی برخوردار است، چنانكه شبها كاریزها و قناتها و چشمهها و رودخانهها مأوای موجودات وهمی و جنیان و پریان میشود .
مراسم دعای باران در حوزه كویر:
با توجه به اینكه فلات ایران - بویژه نواحی مركز و حاشیه و اطراف كویرهای بزرگ «لوت» و «نمك» - خشك و كم آب است، یكی از مشكلات اساسی مردم شهری و در روستایی تأمین آب است. ارزش حیاتی باران برای كشاورزان و دامداران - كه بشدت به نم و رطوبت زمینمتكی اند - سبب شده است كه همیشه چشم به آسمان بدوزند و در انتظار آمدن ابرهای بارانزا باشند و همین امر موجب برگزاری مراسم برای طلب و تمنای باران شده است. این مراسم به دو صورت فردی و گروهی انجام میگیرد .
نمونههای فردی:
- نهادن قیچی در زیر ناودان (در روستاهای سربند، علیآباد، مهاجران، فراهان).
- وارونه گذاردن بیل در آبراه خانهها (در روستاهای مشك آباد، خمین، محلات، ساوه، سربند).
- نوشتن نام هفت یا چهل كچل و گره زدن ریسمان و آویختن آن از ناودان (در روستاهای سربند، ده كوهر، ده داوود، هند رود، شازند، خمین، محلات، و در میان بختیاریها).
نمونههای گروهی:
- نماز استسقاء یا نماز باران، چمچه گلین، عروسی قنات.
در این بخش، باختصار و به عنوان نمونه مراسم «چمچه گلین» و «عروسی قنات» را برای شما شرح می دهیم:
چمچه گلین:
این مراسم از جمله مراسم فراگیر و رایج در آیین نمایشی باران خواهی در نقاط مختلف ایران و حتی دیگر كشورهاست (از جمله تركیه، بلغارستان، یوگسلاوی، سوریه، تركمنستان، تاجیكستان، پاكستان) .
این مراسم با كار بچههایی شروع میشود كه یكی از آنها «چمچه» یا قاشق بزرگ چوبی را در دست دارد. بچهها لباس عروسكی را كه از قبل آماده كردهاند به تن چمچه میپوشانند و آن را چمچه گلین (عروس باران) مینامند. یكی از بچهها چمچه گلین را به دست میگیرد و همراه بچههای دیگر، در حالی كه ترانه عروس چمچه و تمنای باران را میخوانند، برای گرفتن هدیه به در خانهها در (شهر یا روستا) میروند.
بر در هر خانه، رئیس یا بزرگ خانه سطل یا ظرفی آب روی عروس چمچه میریزد و مقداری حبوبات و مواد خوراكی یا پول به بچهها میدهد. در پایان، بچهها با موادی كه گردآوری كردهاند آش میپزند و آن را میان خود و نیازمندان تقسیم میكنند.
این مراسم از جمله آیینهایی است كه برای طلب باران در بیشتر روستاهای مركزی و بویژه منطقه سربند و شازند و روستاهای ترك زبان اجرا می شده است و هنوز در برخی روستاها اجرا میشود. نظیر این مراسم در سایر نقاط ایران در حوزه فرهنگی گیلان با عنوان «كتراگئشه» در بوشهر با عنوان «گلین» و «عروس زشت» برگزار میشود. به این طریق كه عروسی را (كه مظهر زیبایی و نشانه باروری است) به صورت زشتی جلوهگر میسازند و با تكدی از اجتماع و طبیعت برای چنین مظهری طلب نعمت میكنند.
آنچه در تمامی این مراسم مشابه است كار گروهی و طلب نعمت كردن است، به نشانه بركتی كه قرار است از طبیعت نازل شود؛ و به طور معمول، در همه آنها ترانهای دسته جمعی برای طلب باران خوانده می شود.
از دیگر نمونه های این مراسم اجری نمایش باران خواهی «گلی» در دشتستان و نیریز و ممسنی و روستای چاه انجیر سروستان و سیفآباد لرستان و همچنین در بوشهر و در ایل «باصری» است.
عروسی قنات
عروسی قنات امروزه در بسیاری از نقاط ایران از جمله روستاهای اراك، تفرش، ملایر، تویسركان، محلات، خمین، گلپایگان، دلیجان، چهارمحال، اصفهان، دامغان، شاهرود، یزد، شهركرد، متداول است. در حال حاضر، در ایران این آیین ویژه قنات است. احتمال دارد كه در دوران باستان عروسی چشمه و رودخانه و ... نیز وجود داشته است.
در مراسم عروسی قنات، اجرای شادی و دادن طعام نماد بركت و نعمت خواهی از طبیعت است و شاید عروس قنات بازماندهای از رسم كهن قربانی دادن برای آب باشد. در حوزههای متفاوت جغرافیایی و فرهنگی، مراسم و آیینهای گوناگونی برای باران خواهی در مورد تقدس آب برگزار میشود، آنچه مهم است این است كه ممکن است صورت ظاهری اجرای این آیینها متفاوت باشد، ولی ریشههای مشتركی دارند.
در مراسمی چون «جشن آب نو» (تعویض آب حوضها و آب انبارها به هنگام سال نو) «جشن تیرگان»، بردن آب به سر سفره عقد و نوروز، سپردن سبزه به آب در سیزده نوروز، عروسی باران و یا چهل كچلون، كوسن گلین، اعتقاد به جاندار بودن آب در باورداشت های مردم، به چشم میخورد كه همواره نماد بركت و زایش و فزونی نعمت است.
منبع:irandeserts.com
ویدیو مرتبط :
تبارشناسی نقالی و پرده خوانی در آیینهای عاشورایی
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
نیویورک تایمز: موشک باران اسرائیل توسط ایران تقریبا قطعی است
روزنامه نیویورک تایمز از تهیه گزارشی درباره برآورد واکنش ایران به حمله نظامی اسرائیل توسط شماری از مقامات کنونی و سابق آمریکا خبر داد.
در این گزارش آمده است: مقامات آمریکایی می گویند معتقدند تهران موشک هایی را به سمت اسرائیل شلیک خواهد کرد و حملاتی را علیه نیروهای نظامی و غیرنظامی آمریکا در خارج از این کشور، انجام خواهد داد.
این سخنان توسط مقامات سابق و کنونی آمریکا مطرح شده است که در انجام برآورد چگونگی واکنش ایران به حملات اسرائیل مشارکت داشته اند.
آنها گفته اند: واکنش موشکی ایران به اسرائیل، تقریبا قطعی است اما تهران به احتمال زیاد، تلاش می کند در واکنش به حمله اسرائیل ، بهانه ای برای حمله گسترده آمریکا به ایران ندهد.
"جیمز کارتوایت" ژنرال بازنشسته آمریکایی که معاونت فرماندهی کل ارتش آمریکا را در کارنامه خود دارد نیز گفته است: ایرانی ها در افزایش تنش ها ، کاملا متبحرند. هدف حملات واکنشی ایران ، زیرساخت های نفتی در خلیج فارس و نیروهای آمریکایی در افغانستان خواهد بود.
یک مقام نظامی سابق اسرائیل هم گفت که ایران با توجه به توانمندی هایش، واکنش خواهد داد ولی خاورمیانه را به آتش نخواهد کشید.
در همین حال کاخ سفید نیز اعلام کرد هنوز برای موفقیت سیاست آمریکا در مقابل ایران، زمان وجود دارد.
"جی کارنی" سخنگوی کاخ سفید آمریکا گفت : همچنان در مقابل سیاست باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در بکارگیری دیپلماسی و افزایش تحریم ها برای مقابله با برنامه هسته ای ایران، زمان وجود دارد .../عصرایران