آشنایی با هنر لنگ‌بافی

لنگ دست‌باف مرغوب با الیاف ظریف پنبه یا ویسکوز بافته می‌شود.

 

لنگ‌بافی یکی از صنایع دستی شهر شوشتر در استان خوزستان است.
منسوجی نرم با ابعاد 160×100 سانتی متر از نخ پنبه ای تولید می شود و در آن از رنگهای قرمز،سرمه ای، زرد و سفید بکار می رود. نقش آن راه راه بوده و تنها منطقه تولید آن شوشتر می باشد.

 

در دستگاه لنگ‌بافی شوشتر، برخلاف اغلب دستگاه‌های پارچه‌بافی سنتی، عمل پودگذاری با سیستم شلاقی انجام می‌شود.ذ در گذشته، این هنر- صنعت اهمیت زیادی داشت. لنگ‌هایی که در شوشتر و در کارگاه‌های شخصی تولید می‌شد، در مناطق همجوار و شهرهای دورتر نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین کشورهای عربی هم‌مرز خوزستان‌ را نباید از نظر دور داشت.

 

پارچه‌ی تولیدشده به‌وسیله‌ی دستگاه لنگ‌بافی، از نظر شکل بافت، کاملاً یکدست و یکنواخت بوده و دارای نقوش برجسته نیست. در بافت لنگ، نخ‌ها متناوباً از روی یکدیگر عبور می‌کنند و در اثر پیوستگی نخ‌های تار و پود و درگیری آنها با یکدیگر، پارچه‌ای با مقاومت مطلوب تولید می‌شود؛ زیرا تعداد پیوستگی در نخ‌های این نوع بافت (ساده‌ترین شکل بافت)، به مراتب بیش از سایر انواع بافت است

 

لنگ دست‌باف مرغوب، باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- ‌لنگ دست‌باف با الیاف ظریف پنبه یا با نوعی ابریشم مصنوعی به نام ویسکوز بافته می‌شود و دارای لطافت و نرمی مطلوب است.

- کیفیت بافت در حد بالا است و نسبت به محصولات ماشین‌باف مشابه، بافت آن نایکنواخت است.

 

- تمام رنگ‌های به‌کاررفته در رنگرزی الیاف لنگ باید ثابت باشند. بدیهی است رنگ‌های طبیعی دارای مزیت بیشتری نسبت به رنگ‌های شیمیایی است.

- هرگونه نخ‌کشی، روزنه و گِره بزرگ، نباید بر روی لنگ مشاهده شود.

- پارچه‌ی لنگ معمولاً شامل درجاتی از رنگ‌های آبی سیر، قرمز، زرد و سفید است که با ترکیب‌های گوناگون در کنار همدیگر قرار گرفته‌‌اند.

- لنگ باید عاری از عیب‌های ظاهری ذاتی ا زقبیل گره‌دار شدن، دو رنگی، رگه‌دار شدن، غیریکنواختی ردیف‌های بافته‌شده، ترکیدگی و بدقوارگی باشد.

 

- لنگ نباید دارای عیوب ظاهری عارضی ازقبیل پارگی ، سوراخ‌شدگی ، سوختگی ، رنگ‌پس‌دادن ، پوسیدگی، آثار رفوگری، ساییدگی، رنگ‌پریدگی، بیدخوردگی و نخ‌کشی باشد.

محصولات لنگ‌، معمولاً شامل لنگ حمام و دسمال‌لنگی است. برای بافت هرکدام از اقلام یادشده، عرض چله‌ها متفاوت است.
چله‌کشی دستگاه معمولاً برای بافت حدود سی تا شصت قطعه لنگ حمام یا برای بیش از صد قطعه دسمال‌لنگی انجام می‌شود؛ بنابراین تا پایان بافت این تعداد، پهنای محصول مشخص و ثابت (با توجه به نوع محصول) است. درازای محصول نیز معین بوده و پس از بافت کامل پارچه یا در میانه‌ی کار (پس از بافت چند قطعه لنگ)، به‌واسطه‌ی بریدن پارچه به قطعات مشخص حاصل می‌شود.

 

لنگ‌بافی از صنایع دستی شهر شوشتر در استان خوزستان است.

 

نقوش، طرح‌ها و رنگ‌بندی محصولات لنگ‌بافی
در بافت لنگ، از نقوش خاصی استفاده نمی‌شود و نمی‌توان محصولات آن را از نظر تفاوت نقوش، به گروه‌های متنوع تقسیم نمود.
خطوط متقاطع لنگ‌ دارای پهناها و رنگ‌های مختلف بوده که تابع نقشه و الگوی خاصی نیست. این چیدمان خطوط که در عرض و طول لنگ دارای قرینگی است، بیشتر به‌صورت ذهنی و تجربی ایجاد شده‌اند. این نقوش دارای مفهوم خاصی نبوده و ساختار ساده‌ی آنها به‌سبب محدودیت نقش‌اندازی دستگاه لنگ‌بافی است. به دلیل شیوه‌ی بافت، امکان ایجاد نقوش منحنی، گل و گیاه طبیعی و انتزاعی، نقوش با خط‌های شکسته و ... در لنگ وجود ندارد.

 

اجرای چاپ‌های مختلف پارچه (نظیر باتیک ، قلمکار و ...) و نقش‌اندازی بدون قالب نیز در این هنر- صنعت رایج نیست.
با توجه به شیوه‌ی بافت لنگ، امکان ایجاد هیچ نوع خط‌نوشته‌ای در مرحله‌ی بافت وجود ندارد. حتی شیوه‌ی چاپ خطوط نوشتاری روی پارچه‌های لنگ رایج نیست.
لنگ، عمدتاً با سه تا پنج رنگ مختلف بافته می‌شود. نقش‌های موجود در آن، شامل سطوحی است که از تقاطع نوارهای رنگی مختلف حاصل می‌شوند. این سطوح (با پهناهای مختلف)، در درازا به وسیله‌ی تارها و در پهنا به وسیله‌ی پودها به وجود آمده‌است
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

barzaan.com

ویدیو مرتبط :
آشنایی با بوریا بافی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آشنایی با هنر زری­ بافی

 

زری بافی از هنرهای ملی ایرانیان است که از زمان هخامنشیان و سپس در زمان ساسانیان بافتن پرده ها و پارچه ­های زری رواج داشته است و برای تزئین کاخهای سلاطین به کار می رفته در حالیکه بنا به اسناد و مدارک به دست آمده حدود 2000 سال قبل محصولات ابریشمی ایرانی در آسیا و اروپا شهرت خاصی داشته است و بهترین پارچه­های زری و مخمل به دست هنرمندان و صنعتگران با ذوق ایرانی بافته می­شده است.

این بافته سنتی نیز مانند بسیاری از پارچه­ های سنتی از دو گروه نخ تارو پود تشکیل شده است. در زری بافی سنتی هم نخ تار وهم نخ پود از جنس ابریشم بوده و وقتیپارچه بافته می­شود از شفافیت و لطافتخاصی برخوردار می­شود.

برای بافت این پارچه از رنگ بندی پیچیده ای استفاده نمی­کنند. برای نختار در نهایت از دو رنگ و برای نخ پوداز شش رنگ استفاده می­شود. از جمله نکات مهم در بافت پارچه زربفت استفاده از نخ­های نازک طلا ونقره است. عامل دیگر پیچیدگی طرح و نقش پارچه است که به کمک همان چند رنگ تولید می­شود.

ساختمان دستگاه زری­بافی بسیار ساده و از آلات چوبی ساخته می­شود. با هر دستگاه به طور معمول دو نفر کار می­کنند یک نفربافنده زری و دیگری شاگرد او که به گوشواره کش ملقب است. کار گوشواره کش بالا و پائین بردن تخته­هائی است که از قبل نقشه­ها روی آن نقشبندی شده است ودر قسمت بالای دستگاه نصب است و به این وسیله نقش­ها به طرف بافنده هدایت می­شود. در اغلب موارد زمینه یا بوم پارچه زری ازنخ ابریشم است و نخ گلابتون جز نخ­های پود می­باشد.

 

منبع:negarkhaneh.ir