آشنایی با صنایع سفال مند

آن چنان که از نام آن بر آید این سفال در یکی از روستاهای گناباد موسوم به روستای مند تولید می شود .

 

سفالگری در گناباد با پیشینه ای پنج هزار ساله و همچون تمدن های هم عصر از شیوه ای یکسان در ساخت پیروی می کند اما سفال مندهن با مصالح و تزیینات متفاوت به شکل پدیده ای نو ظهور از اواخر قرن یازدهم هجری در مند به لحاظ نوع مواد سازنده دو گروه جسمی و چینی تقسیم میگردد.

 

ماده اولیه ی سفال جسمی خاک رس و سفال چینی ترکیبی از پودر سنگ وگل سر شور می باشد .

 

سفال مند معمولا لعاب دار است .اما مهم ترین مشخصه ی سفال مند عناصر تزیینی بر گرفته از طبیعت است.

 

 

این عناصر شامل چهار گروه انسانی ،حیوانی،گیاهی و هندسی می باشند. از جمله نقوش مشهور سفال مند (( نفش ماهی)) است که جایگاه والایی در روایات اسطوره ای دارد.

 

ماهی در اعتقادات ایرانیان سرور آفریدگان اورمزد در برابر وزغ بزرگترین آفریدگان اهریمن است.

 

نقوش خورشید خانم ،پرنده،پروانه،بته،جقه،گل ومرغ ،گل و پروانه،گل کدو،کتیبه،ابرو گل،محرمات، خونه کی و انواع اسلیمی از دیگر نقوش بکار رفته بر بدنه ی سفالینه های مند گناباد هستند،که انواع این ظروف و نحوه ی ساخت و پرداخت آنان در یکی از غرفه ها به نمایش گذارده شده اند.

 

منبع : seeiran.ir

 

ویدیو مرتبط :
سفال - ایران - همدان - سفال - آثار هنری مریم نامدار

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آشنایی با صنایع دستی ایران

 

 

1- چگونگی پیدایش صنایع دستی

در حدود 8000 سال قبل که به عصر «نوسنگی» معروف است، مردمی در منطقه وسیعی در آسیای جنوب غربی زندگی می کردند که برای نخستین بار در گروههای کوچک جمع آمده، در یک مکان ساکن شدند و اولین دهکده ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی، گواه بر فعالیت انسان در ساخت ابزار و وسایل سنگی است. ابزارهایی چون تیغه های دندانه دار و به شکلهای مختلف هندسی در مکانهایی مانند بیستون و غارهای هوتو و کمربند به دست آمده است. انسانی که یاد گرفته بود با کاشتن دانه های خوراکی مقدار بیشتری از آن را به دست آورد، ناگزیر بود آن را در جایی ذخیره کند. او ظرفهایی را می خواست که در برابر گرما و رطوبت هوا مقاومت داشته باشد و غلات، در آن فاسد نشود. از این رو انسان دوران نوسنگی با الهام از همان شکلهای طبیعی و با آمیختن آب و خاک، اولین ظرفهای سفالی را ساخت.

 

2- صنایع دستی را تعریف کنید؟

صنایع دستی که هم می تواند، حالت کارگاهی و هم حالت خانگی داشته باشد، همانند صنایع کوچک قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارد، بدون نیاز به فن آوری پیشرفته، بیشتر متکی به تخصصهای بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیه مصرفی آن در داخل کشور قابل تهیه می باشد. افزون بر این، صنایع دستی هر دو ویژگی مصرفی و هنری را داشته، برخوردار از بینش، ذوق، اندیشه و فرهنگ تولید کننده نیز هست و در مجموع آن را یک «هنر- صنعت نامیده اند».

 

3- صنایع سنگین را تعریف کنید؟

صنایع سنگین زمینه ساز توسعه اقتصادی هر کشور است و از آن به عنوان «صنایع مادر» نیز یاد می شود؛ نیازمند سرمایه گذاری بسیار زیاد، ماشین آلات و تجهیزات عمده نیروی انسانی و برخوردار از تخصصهای فنی می باشد.

4- صنایع سبک را تعریف کنید؟

صنایع سبك در مقایسه با صنایع سنگین، نیازمند تجهیزات و به همان نسبت سرمایه کمتر و نیروی انسانی با تخصصهای نسبتاً پایین است. لازمه استقرار آن، بهره گیری از ماشین آلات خودکار و نیمه خودکار است.

5- ویژگیهای صنایع دستی ایران

1. صنایع دستی ایران محملی برای میراث فرهنگی و هنری این مرز و بوم است که ریشه در اعتقادات مذهبی و باورهای قومی و نیز قوه ابتکار و خلاقیت استادکاران ایرانی دارد.

2. امکان تأمین قسمت عمده مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی؛

3. همانند و شبیه نبودن این فرآورده های تولید به یکدیگر؛

4. انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به وسیله دست و ابزار و وسایل دستی؛

5. خود مصرفی بودن بخش عمده تولید و برآورده ساختن نیازهای داخلی؛

6- ویژگیهای صنایع دستی را از نظر اقتصادی

1. سهولت ایجاد مراکز تولید؛

2. بی نیازی به سرمایه های کلان؛

3. اشتغال زا بودن این «هنر - صنعت»؛

4. وجود ارزش افزوده بالا؛

5. جنبه های کاربردی و تزئینی؛

6. داشتن زمینه ای مناسب برای جلب جهانگرد و صادرات؛

 

7- طبقه بندی صنایع دستی ایران

1. طراحی سنتی و نگارگری

6. هنرهای مرتبط با فلز

11. رودوزی ها و بافتنی ها

2. سفالگری و سرامیک سازی

7. هنرهای مرتبط با چوب

12. سنگ تراشی و حکاکی روی سنگ

3. بافته های داری

8. رنگرزی و چاپ سنتی

13. حصیر بافی

4. نساجی سنتی

9. صحافی و جلد سازی سنتی

14. فرآورده های پوست و چرم

5. شیشه گری

10. آثار لاکی و روغنی

15. سایر صنایع دستی