فرهنگ و هنر


2 دقیقه پیش

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ...
2 دقیقه پیش

خواندنی ها با برترین ها (81)

در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ...

آداب و رسوم استان قزوین در ایام نوروز



 

پیشینه درخشان فرهنگی و هنری، مهاجرت پذیری، تنوع ایلات و داشتن روحیه شاد و طنز پرداز اهالی قزوین سبب شده تا استان قزوین آداب و رسوم متفاوتی نسبت به سایر استان‌های کشور داشته باشد، این در حالی است که مهاجر پذیر بودن قزوین تا حد زیادی آداب و رسوم استان‌های دیگر کشور را به این استان وارد کرده است.

 

از جمله آداب و رسوم خاص و ویژه استان قزوین در ایام عید نوروز می‌توان به نوروز خوانی و کوسه گلین، سمنو پزان، پنجاه بدر و مراسم چهارشنبه آخرسال که به آن کله چهارشنبه نیز گفته می‌شود، اشاره کرد.

 

آداب و رسوم قدیمی قزوین, سمنو پزان

کله چهارشنبه یکی از آداب و رسوم مردم قزوین می باشد

 

چهارشنبه سوری یا کله چهارشنبه
مراسم کله چهارشنبه یکی از آداب و رسوم قدیمی  و پرنشاط مردم قزوین به شمار می‌رود که در نقاط دیگر کشور نیز مرسوم است، در جشن کله چهارشنبه برنامه‌ها و بازی‌های  بسیار متنوعی انجام می‌شود که از جمله آن می‌توان به قاشق‌زنی، بخت‌گشایی، فالگوش‌نشینی، کوزه شکستن و فال گرفتن اشاره کرد.

چهارشنبه آخر هرسال خانواده‌های قزوینی کنار یکدیگر جمع می شوند و با برپا کردن آتش به جشن ‌و پایکوبی می پردازند.

 

آداب و رسوم نوروز, رسوم مردم قزوین در عید نوروز

 

نوروز خوانی و کوسه گلین
نوروز خوانی و کوسه گلین از دیگر آداب و رسوم مردم قزوین در نزدیکی ایام عید نوروز است، نوروز خوانی و کوسه گلین به مراسمی گفته می‌شود که در آن تعدادی از افراد از روستا‌ها به شهر می‌آیند و ترانه‌های کوتاه با مضمون سال نو می‌خوانند و از این طریق از مردم شهر مژدگانی فرا رسیدن بهار را دریافت می‌کنند، به مراسم نوروز‌خوانی، نوروز نثار یا نوروزنو سال نیز گفته می‌شود.

 

در مراسم نوروز‌خوانی افرادی با جامه سرخ، کلاه بوقی، چهره ‌سیاه کرده و زنگوله به پا به محله‌های مختلف قزوین رفته و با دست افشانی، پایکوبی و ترانه‌خوانی مژده رسیدن بهار را به قزوینیان می‌دهند، مردم قزوین بخشیدن پول و شیرینی به آنان را خوش‌شگون دانسته و از آن‌ها با دادن هدایایی استقبال می‌کنند.

 

سمنو پزان, سیزده‌بدر

سمنو پزان از آیین و سنت‌های بسیار اصیل قزوین است

 

سمنو پزان
سمنو پزان از آیین و سنت‌های بسیار اصیل قزوین به شمار می‌رود، این مراسم توسط بانوان به صورت گروهی و دسته جمعی انجام می‌شود، مراسم سمنو پزان به دلیل مدت زمانی که برای پخت سمنو طول می‌کشد سرشار از اعتقادات معنوی و مذهبی است، بانوان قزوینی در این مراسم علاوه بر پخت سمنو مجلس دعا خوانی و روزه نیز برپا می کنند.
 

پنجاه بدر
علاوه بر آیین سیزده نوروز که مردم تمام ایران به جشن و شادمانی می‌پردازند و به طبیعت پناه می‌برند، مردم قزوین 19 اردیبهشت هر سال همانند سیزده فرودین یا همان سیزده‌بدر به صحرا و طبیعت رفته و از خدا طلب باران می‌کنند، به این مراسم ویژه مردم قزوین پنجاه بدر گفته می‌شود.

مراسم پنجاه بدر در محوطه مصلای محله راه ری و در میان باغ‌های سنتی و باغستان‌های قزوین انجام می شود، شکرگذاری، خواندن نماز باران و دعا از جمله برنامه‌های پنجاه‌بدر به شمار می‌رود.

 

جشن سیزده تیرماه
جشن سیزده تیرماه هرسال در قزوین برگزار می‌شود و همان جشن تیرگان ایران باستان است، جشن تیرگان به مراسمی گفته می‌شود که در آن شخصی که به عنوان فرد خوش قدم شناخته می‌شود، صبح زود به خانه دعوت شده تا با یک تکه چوب به کیسه‌های گندم، آرد و حبوبات بزند، تا به اصلاح خانه پر برکت شود.

 

همچنین فرد خوش قدم با همان تکه چوب به صورت نمادین اعضای خانواده را زده تا در طول سال سلامت بمانند، در طول اجرای این مراسم هیچ‌کس حق صحبت کردن و حرف زدن را نداشته و اگر کسی حرف بزند جریمه می‌شود، گفتنی است در شب تیرماه سیزده مراسم شال‌اندازی نیز انجام می‌شود.

 

جشن‌های برداشت محصولات کشاورزی
از جمله جشن‌های برداشت محصولات در استان قزوین می‌توان به جشن فندوق چین در رودبار شهرستان و الموت ، جشن انار در بوئین‌زهرا و تارم ، جشن گندم در شهرستان آوج وجشن انگور در شهر قزوین و شهرستان تاکستان اشاره کرد، که هر سال در زمان برداشت محصولات برگزار می‌شوند.

 

آداب و رسوم قدیمی قزوین, سمنو پزان

 

چوب جنگ و کشتی پهلو به پهلو
چوب جنگ و کشتی پهلو به پهلو از جمله آداب و رسوم استان قزوین است که در مجالس عروسی و جشن‌های به عنوان سرگرمی و بازی محلی برگزار می‌شود، چوب جنگ در بیشتر روستا‌های استان قزوین یکی از اصلی‌ترین سرگرمی‌هایی بوده که در روز عروسی انجام می‌شود.

در مراسم چوب جنگ جوانان با به دست گرفتن تکه چوبی به رقص و پایکوبی پرداخته و به صورت نمایشی با یکدیگر مبارزه می‌کنند.
منبع:tasnimnews.com


ویدیو مرتبط :
آداب و رسوم ترکمن های استان گلستان

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آشنایی با آداب و رسوم مردم استان قم در ایام نوروز



مراسم دستمال اندازون, تحویل سال نو

از رسوم نوروز در قم تخم مرغ بازی با تخم مرغ هایی است که از بزرگترها هدیه گرفته‌اند

 

امروزه برخی رسوم سنتی و کهن ما به خصوص در شهرها، به شکل اولیه آنها و به طور کامل اجرا نمی شود، اما تعدادی از روستاها هنوز هم به بخش اعظمی از این آداب و رسوم پایبند هستند که روستاهای قم از آن دسته اند.

استان قم به دلیل قرار داشتن در کانون بسیاری از حوادث فرهنگی و تاریخی کشور، طی قرن های گذشته ساکنانی از اقوام مختلف و با آداب و رسوم های متفاوت را در خود جای داده که این باعث شکل گیری آئین ها، آداب و رسوم مختلف در این استان شده است که رسوم مربوط به شب چهارشنبه سوری و عید نوروز از جمله آنهاست.

 

مراسم چهارشنبه آخر سال در قم به این شکل برگزار می شود که در غروب سه شنبه آخر سال مردم مقداری هیزم جمع کرده و در محله ها و کوچه ها و یا در باغ ها و پارک ها کپه های آتش روشن می کنند و به شادی مشغول می شوند و از روی آتش می پرند و در این هنگام اشعاری نیز می خوانند: "غم برو شادی بیا/محنت برو شادی بیا" و یا خطاب به آتش می گویند: "زردی من از تو/ سرخی تو از من".

 

دستمال اندازون
همچنین در این شب معمولا در روستاهای قم مراسم دستمال اندازون برگزار می شود به شکلی که تعدادی به درب منازل می روند و دستمالی را به طرف آن خانه پرتاب می کنند و یا از دریچه تهویه خانه به پائین می اندازند و صاحب خانه نیز هر چه در وسع داشته باشد درون دستمال می گذارد که می تواند تخم مرغ، آجیل، شیرینی، پول و یا حتی بنشن باشد.

 

قاشق زنی
البته در برخی مناطق کار گرفتن هدیه به شکل قاشق زنی انجام می شود، به این ترتیب که افراد به خصوص دختران، صورت خود را می پوشانند و به درب منازل می روند و با قاشق به کاسه و ظرفی که در دست دارند می کوبند و طلب هدیه می کنند و صاحب خانه نیز هر چه در توان داشته باشد از آجیل و نبات و ... در ظرف آنها می گذارد و گاهی افراد در روز بعد، از بنشن ها و پول جمع شده آشی را برقرار می کنند که به آن آش ابودردا گفته می شود و به نیت شکون و شفا به مریض و یا اهل خانه می دهند.

 

فالگوش ایستادن
فالگوش ایستادن نیز از دیگر رسوم شب چهارشنبه سوری در قم است که در این شب حاجت مندان به خصوص دختران دم بخت به شکل ناشناس و پوشیده به سر کوچه یا چهارراه ها رفته و به صحبت های عابران گوش می دهند و اولین سخن اولین رهگذر را به نیت خود تعبیر می کنند که اگر خیر باشد به معنی این است که شخص به حاجت خود می رسد.

 

مهره به آب انداختن
مهره به آب انداختن از دیگر رسوم مردم روستاهای قم در شب چهارشنبه سوری است به این شکل که اهل خانه دور هم جمع می شوند و کوزه ای را آب می کنند و هر کس مهره مشخصی را برای خود به درون کوزه می اندازد و آن وقت بزرگتر خانواده کتاب حافظ را باز می کند و فردی که معمولا از میان بچه ها است یک مهره در می آورد، مهره متعلق به هر کس بود شعر مربوط به آن صفحه جواب فال اوست.

 

کوزه شکستن
این مراسم در روستاهای قم به این شکل است که غروب چهارشنبه سوری چند سکه را در کوزه آب ندیده می گذارند و کوزه را از پشت بام به کوچه پرتاب می کنند و این شعر را می خوانند که "درد و بلام بره تو کوزه، بره تو کوچه" و بر این باور هستند که با این کار بلا از اهالی خانه دور می شود.

 

از دیگر مراسم قبل از تحویل سال نو در قم رفتن به سر مزار رفتگان در روز پنج شنبه آخر سال، آشتی کنان بین افرادی که از هم کدورت دارند، خانه تکانی، طبخ سبزی پلو و ماهی برای شب عید و پخت نان کسمه و رشته پلو و رنگ کردن تخم مرغ برای روز عید است.

 

حضور در حرم حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران در لحظه تحویل سال
اما موقع تحویل سال نو بسیاری از مردم قم و حتی دیگر استان های کشور به حرم مطهر حضرت معصومه (س) می روند و سال را در کنار این بانوی بزرگوار تحویل می کنند تا به برکت وجود ایشان سال خوبی را داشته باشند و عده ای نیز خود را به مسجد مقدس جمکران می رسانند و در آنجا نماز می خوانند و دعای فرج را در هنگام تحویل سال زمزمه و برای ظهور امام زمان (عج) دعا می کنند.

 

سنت عید دیدنی
بعد از تحویل سال نو رسم عید دیدنی نیز از رسوم بسیار نیکوی مردم قم است، به این شکل که ابتدا کوچکترها به دیدن بزرگترها می روند و از آنها عیدی می گیرند که این عیدی می تواند پول و یا چیزهای دیگر باشد. برای مثال در برخی مناطق قم بزرگترها کله قند و یا تخم مرغ رنگ شده را به عنوان عیدی به کوچکترها می دهند.

 

تخم مرغ بازی
یکی دیگر از رسوم نوروز در قم به خصوص در میان جوان ترها، تخم مرغ بازی با تخم مرغ هایی است که از بزرگترها هدیه گرفته‌اند.
به این شکل که یک طرف بازی، تخم مرغ خود را در دست می گیرد و قسمتی از آن را باز می گذارد تا طرف مقابل با تخم مرغ خود روی آن ضربه بزند اگر تخم مرغ بشکند طرف ضربه زننده برنده شده و فرد بازنده باید تخم مرغ شکسته را تحویل فرد برنده دهد و این بار نوبت طرف مقابل است تا با تخم مرغ خود به دیگری ضربه بزند و آن را بشکند این کار تا جایی ادامه پیدا می کند که تخم مرغ‌های یک طرف تمام شود و به این ترتیب برنده و بازنده مشخص می شوند.

 

سبزه آب دادن در روز دوازدهم فروردین
و اما روز دوازدهم فروردین ماه نیز مردم قم به کنار رودخانه ها می روند و سبزه هایی را که برای سفره هفت سین سبز کرده اند را به آب می اندازند و بر این باورند که با این کار درد و بلای خود و خانواده شان را به آب می دهند.
همچنین در برخی از روستاهای قم در این روز و در کنار رودخانه ها تازه دامادها به تعداد اعضای فامیل بستنی می خرند و بین اقوام به خصوص فامیل عروس پخش می کنند.

 

سبزه گره زدن در روز سیزدهم فروردین ماه
آخرین روز مراسم نوروز نیز روز سیزده بدر است که در این روز اهل قم به همراه تمام اعضای خانواده به دامن طبیعت به خصوص به کنار رودخانه ها و آب های روان می روند و روزی شاد و به یادماندنی را به همراه خانواده می گذرانند. یکی از آداب و رسومی که مردم قم در این روز انجام می دهند گره زدن سبزه است. به این شکل که دختر و پسرهای دم بخت دو دسته سبزه را به نیت پیوند بین دو زوج گره می زدند تا در سال جدید بختشان باز شود.
منبع:hamshahrionline.ir