شکسپیر خودش هم عاشق بوده است؟

هفته نامه تماشاگران امروز - یاسر مالی: همسران حکما و نویسندگان بزرگ، در عرصه ادبیات عامه جایگاه مهمی دارند. در مثال های عامیانه فارسی، زن سعدی را داریم که به نافرمانی، بدخلقی و بند نشدن در خانه معروف است. در غرب هم سقراط را داریم که به جوان ها توصیه می کرد: «زن بگیرید؛ اگر زن تان خوب بود خوشبخت می شوید، اگر هم نه، مثل من فیلسوف می شوید.»

اما بین همه نویسندگان معروف، داستان آن هاتاوی، همسر شکسپیر بامزه تر و خواندنی تر است. زنی که هنوز سر اینکه شکسپیر عاشقش بود یا از او نفرت داشت، بین محققان اختلاف نظرهایی در حد لالیگا وجود دارد.


طبیعتا آدم فکر می کند کسی که عاشقانه شاهکاری مثل «رومئو و ژولیت» را از یک ماجرای تاریخی معمولی یعنی اختلاف دوتا فامیل با هم درآورده (البته راستش این است که شکسپیر خودش این کار را نکرده بلکه او قصه را از داستان نوشته یک ایتالیایی به نام لوییجی دی پارتو که آن را در سال 1530 نوشته بود، کش رفته است. دی پارتو داستان اتفاق بین دو خانواده فونتچی و کاپلتی در شهر ورونا را تعریف می کند.) آدم خیال می کند و بلکه توقع دارد نویسنده چنین عاشقانه پر سوز و گدازی، خودش هم در زندگی حداقل یک فقره عاشقیت داشته باشد و درد عشقی کشیده باشد که مپرس؛ با اینحال همه محققان در مورد میزان درد کشیده شده توسط جناب شکسپیر هم عقیده نیستند.

امروزه خانه آن هاتاوی، همسر شکسپیر در دهکده استراتفورد - آوِن تبدیل به موزه شده و ملت ضمن برنامه ماه عسل شان سری هم به آنجا می زنند. «آن» هم ولایتی ویلیام و 8 سال بزرگتر از او بود. آن وقت ها دختر در سن 26 سالگی، ترشیده به حساب می آمد و موضوع خوبی برای شایعه سازی محسوب می شد؛ برای همین است که ازدواج ویلیام شکسپیر 18 ساله با این خانم هنوز هم مورد بحث است.

بعضی گفته اند شکسپیر یک دل نه صد دل عاشق «آن» شده بود. بعضی های دیگر اما می گویند شکسپیر اصلا «آن واتلی» را می خواست و او را عقد هم کرد اما روز بعد، فامیل های آن هاتاوی (که شکسپیر قبلا با او آشنایی از نوع غیرافلاطونی به هم زده بود) به محضر رفتند و با سروصدا و شامورتی بازی و خرج 40 پوند پول، فامیل عروس خانم ثبت شده را عوض کردند.

در این باره دوتا سند محضری هم به جا مانده که با هم تناقض هایی دارند. طبیعتا بعضی ها می گویند این تناقض هایی دارند طبیعتا بعضی ها می گویند این تناقض ها حاصل غلط املایی و پایین بودن سطح سواد در قرن هفدهم بوده و ویلیام به طمع 6 پوند و 13 شیلینگ و 4 پنس ارثیه «آن» شیفته و خاطرخواه او بوده و برایش یک غزل هم گفته است. (اینکه شکسپیر آن 153 غزل دیگر را برای کی گفته است، به بحث ما ربطی ندارد.) آن یک غزلی که می گویند برای آن هاتاوی سروده شده، سونات 145 است که بیت آخرش اینطوری است:

I hate from hate away she threw

And saved my life,

 (saying (not you

که طرفدارانِ «آن» می گویند And save my life دقیقا همان صدای Anne save my life را می دهد. به جز سند ازدواج و این بیت از سونات 145، اسم «آن» در وصیتنامه 3 صفحه ای شکسپیر هم آمده است که در آن شکسپیر ضمن بذل و بخشش تک تک وسایل خانه به بازماندگان، «تختخواب دست دوم خود» را هم برای آن گذاشته است. طبیعتا همین مسئله ه محل مناقیشه است و اینکه فقط یک تخت چوبی برای همسر آدم ارث بماند، خیلی چیز مناسبی نیست.


بنابراین، آن بعضی های دوم گفته اند ویلیام بعد از ازدواج فهمید که چه شکری خورده و تا چشم باز کرد، دید ظرف دو سال و نیم بابای 3 تا دختر است و همسرش هم دارد او را کنار بچه ها بزرگ می کند. این شد که یکدفعه 28 سال خانه و زندگی را ول کرد و به لندن رفت و زد توی کار تماشاخانه و انصافا چه کرد.

گروه طرفداران «آن» البته برای غیبت 28 ساله شکسپیر، توجیهی ندارند اما می گویند همین که او بعد از 28 سال برگشت سر خانه و زندگی اش نشان می دهد که کجا می رفته بهتر از اینجا.

طبیعتا منتقدها هم می گویند چون آن موقع ها فقط شاه انگلستان می توانست زن طلاق بدهد و این قبیل امکانات برای بقیه مردم مهیا نبود، بنابراین شکسپیر هم به این امید برگشته بود که همسرش به رحمت خدا رفته باشد، در حالی که این «آن» از آن «آن»ها نبود و تا هفتمین سالگرد مرگ شوهرش را نگرفت و به دست خودش مجسمه ویلیام را سر قبرش نگذاشت، آرام نگرفت.

شکسپیر در بسیاری از آثار مشهور و شاهکارهای ادبی خود همیشه از بانویی سیاه پوش یاد می کند و غزل های 127 تا 154 همه برای بانوی تاریکی هستند. طبیعتا طرفداران «آن» می گویند شکسپیر با استعاره از همسرش یاد می کرده اما از آنجا که حتی اگر در دروازه را هم ببندی، در دهان مردم را نمی شود بست، باز هم کسانی هستند که چیزهای دیگری برای خودشان می گویند. مثلا آبری بورل مورخ، در کتاب «معشوقه شکسپیر» ادعا کرده که این زن آلین فلوریو، همسر یک مترجم ایتالیایی بوده که آقای مترجم را ترک می کند و برای خودش در لندن شهرتی به هم می زند.

او در این کتاب 8 گزینه برای پیدا کردن زن سیاهپوش ردیف کرده که فقط یکی شان «آن هاتاوی» است که تازه آن هم به دلیل قهوه ای بودن موهایش شانس چندانی ندارد.

مقامات استراتفورد البته به همه این شایعات وقعی نمی نهند و هنوز که هنوز است سالانه فستیوال به یاد شکسپیر و آن هاتاوی برگزار می کنند که یکی از محورهای آن گفتن شعر عاشقانه ای از طرف شکسپیر برای «آن» است اما به جز آنها که سرشان را زیر برف کرده اند، در آثار ادبی دنیا نظر خوبی نسبت به «آن» وجود ندارد.

در شعرهای ویلیام بلیک، در «اولیس» جیمز جویس، در «قصه زمستانی» کانی ویلیس و در «مرد شنی» نیل گیمن اشاره هایی به هاتاوی هست که در تمام آنها هاتاوی دارد مدام به جان شکسپیر غر غر می زند. 7 سال پیش هم انتشارات بلومزبری (همان که چوب جادوی هری پاتر را به دنیا معرفی کرد) کتابی درباره آن هاتاوی منتشر کرد با عنوان «زن شکسپیر» که خلاصه همه 320 صفحه تحقیق نویسنده اش جرمن گریر، این بود: «در مورد زن شکسپیر کسی چیزی نمی داند. این زن فردی حسود و نق نقو بوده که مدام شوهرش را اذیت کرده است. این موضوع باعث پشیمانی شکسپیر از ازدواج شده بود. غزل های او همواره پر از ندامت و پشیمانی و تحمل بوده است.»

طبق نوشته های این کتاب، آن حتی یک کلمه از نوشته های شکسپیر را نخوانده بود و به همین دلیل از دو حال خارج نیست، یا اینکه او نابینا بوده یا بی سواد بوده است. شاید هم هر دو با هم. با اینحال فیلمنامه نویس های «شکسپیر عاشق» که برنده اسکار فیلمنامه هم شدند، برخلاف همه این حرف ها در روایت شان گفته اند که شکسپیر داستان هایش را با الهام از ماجراهای زندگی خود نوشته است. فقط معلوم نشد چرا در آن فیلم، نقش «آن» را به آن هاتاوی بازیگر ندادند؟!

آی اسپورت: رونالدو نتوانست مانع از حذف پرتغال در مرحله گروهی جام جهانی شود و بوبان معتقد است که استفاده از ستاره رئال، به ضرر تیم پائولو بنتو شد.

زوونومیر بوبان، کاپیتان سابق تیم ملی کرواسی، با انتقاد از عملکرد کریس رونالدو در رقابت های جام جهانی، اعلام کرد که ستاره پرتغالی همیشه خود را مقدم بر تیمش می داند.

رونالدو نتوانست مانع از حذف پرتغال در مرحله گروهی جام جهانی شود و بوبان معتقد است که استفاده از ستاره رئال، به ضرر تیم پائولو بنتو شد.

او به خبرنگاران گفت:" رونالدو بازیکن فوق العاده ای است و این را بار دیگر در جام جهانی نشان داد؛ هرچند موقعیت هایی را هم از دست داد. اما بزرگترین نقطه ضعف او، رویکرد او به خود و تیمش است.

او در فینال لیگ قهرمانان هم در دقایق آخر گل زد و به طرز دیوانه واری خوشحالی کرد. این کاملا نشانه این بود که عاشق خودش است. تیترها باید به تیم اختصاص پیدا کند ، نه به رونالدو.

اتفاق مشابهی در مورد پرتغال در جام جهانی رخ داد. هیچ نظم یا دیسیپلینی در تیم وجود نداشت. همه بازیکنان پرتغال برای خودشان بازی می کردند و بیشتر سرگرم مو و خالکوبی های شان بودند. آنها مثل ستاره های هالیوود رفتار می کردند."