حرف حساب «زیگموند فروید» چیست؟

سر انجام آخرین سیلی را فروید به گوش انسان زد: عقل پادشاه پادشاه انسان نیست؛ رفتار و گفتار بشر سرچشمه ی مهم تری دارد و آن «ناخودآگاه» است.

صبح بخیر- محمودرضا حائری: می گویند فروید یکی از سه شخصی بود که با سیلی بشر را از خواب چند هزار ساله اش بیدار کردند. اولین ضربه را کوپرنیک نواخت او ثابت کرد که زمین مرکز کائنات نیست بلکه سیاره ی کوچکی است که گرد خورشید می گردد. پس از آن نوبت به چارلز داروین رسید تا به اشرف مخلوقات نشان دهد که چندان اختلافی با سایر جانوران ندارد و سر انجام آخرین سیلی را فروید به گوش انسان زد: عقل پادشاه پادشاه انسان نیست؛ رفتار و گفتار بشر سرچشمه ی مهم تری دارد و آن «ناخودآگاه» است.

زیگموند فروید، در سال 1856،  در استان موراویا واقع درامپراتوری اتریش-هنگری به دنیا آمد. این سرزمین هم اکنون بخشی از جمهوری چک است. زیگموند چهار ساله بود که خانواده اش به وین مهاجرت کردند. او بسیار شاگرد با استعدادی بود در طی دوران تحصیل معمولاً شاگرد اول می شد. در طول دوره دبیرستان فروید موفق شد بر چند زبان اروپایی: انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی تسلط پیدا کند.

در سال 1873، تحصیلات دانشگاهی خود را با انتخاب رشته پزشکی در دانشگاه وین شروع کرد و پس از هشت سال فارغ التحصیل شد. در سال 1885، با استفاده از بورس تحصیلی برای یک سال به پاریس رفت و دستیار ژان شارکو شد. شارکو در آن دوران به سبب درمان از طریق هیپنوتیزم و تحقیق درباره ی هیستری شهرت داشت. فروید پس از بازگشت به عنوان متخصص اعصاب مطب باز کرد.

پس از به قدرت رسیدن هیتلر، فروید به شدت مورد آزار نازی ها قرار گرفت. در سال 1932 اعضای حزب نازی چندین مرتبه کتاب های فروید را آتش زدند. در سال 1938 پس از اشغال اتریش توسط نیروهای نازی، به انگلیس مهاجرت کرد. فروید از سال 1923 به سرطان گلو و چانه مبتلا شده بود و با این که 33 مرتبه جراحی شده بود عاقبت سرطان بر او فائق شد. او در سال 1939 یک سال پس از مهاجرت به انگلیس درگذشت.

فروید اولین کسی نیست که پی برد روان انسان دارای لایه های ناخودآگاه است بلکه او اولین نفری است که این رشته اطلاعات پراکنده را تبدیل به یک نظریه کرد. بنا بر نظر فروید، رویا  شاهراهی است برای دستیابی به ناخودآگاه.

فروید با تفسیر رویا تلاش کرد پی به علت روان رنجوری ببرد. نتیجه ی این پژوهش ها کتاب «تفسیر رویا» شد که از آن به عنوان یکی از دوران سازترین کتاب های قرن بیستم نام می برند.

زندگی پژوهشی فروید سه مرحله داشت. در مرحله ی اول تحقیقات او بیشر جنبه ی بالینی دارد. نتیجه آن آثاری است مانند «تفسیر رویا»در دوره ی دوم بیشتر به مباحث فرهنگی می پردازد که نتیجه ی آن آثاری مانند توتم و تابو است. در سومین دوره تأملات او فلسفی و فرا روانشاختی هستند که از آنها می توان به تمدن و ملالت های آن اشاره کرد.

فروید درباره امکان دستیابی انسان به خوشبختی تردید داشت. او بین غریزه های بشری و نیروی بازدارنده ی جامعه تعارضی جاودانه می دید. اگرچه فروید خوشبختی را هدفی غیر واقع بینانه می دید اما روان کاوی را وسیله ای برای کاهش اضطراب و روان رنجوری بشر می دید.

نظریه فروید منتقدان بسیاری پیدا کرد. از جمله ی آنها یکی از بزرگترین شاگردان او کارل یونگ است که خودش پایه گذار مکتب روان شناسی تحلیلی شد. مکتب های روان شناسی اگزیستانسیالیست و روان شناسان اومانیست از بزرگترین منتقدان روان کاوی هستند.

گزیده ی آثار فروید به فارسی

• تفسیر خواب، شیوا رویگریان، نشر مرکز، 1381
• اصول روانکاوی بالینی، سعید شجاع شفتی، انتشارات ققنوس، 1377
• فصل نامه ارغنون، شماره 21 (مجموعه مقالاتی از فروید)، بهار 1382
• تمدن و ملالت های آن، محمد مبشری، نشر ماهی، 1383

درباره ی فروید به فارسی

• خودآموز فروید، رود اسنودن، ترجمه ی نورالدین رحمانیان، نشر آشیان، 1388
• زیگموند فروید، پتریک جی. ماهونی، ترجمه ی خشایار دیهیمی، نشر ماهی، 1389

در نقد فروید

• افول امپراتوری فرویدی، هانس جی. آیسنک، ترجمه دکتر یوسف کریمی، انشارات سمت، 1379

دروغ ،تهمت،بداخلاقی و بی‌حساب و کتاب حرف زدن مانند خوره پایه‌های اعتماد مردم را از بین می‌برد

هشدار جدی آیت الله هاشمی ؛

دروغ ،تهمت،بداخلاقی و بی‌حساب و کتاب حرف زدن مانند خوره پایه‌های اعتماد مردم را از بین می‌برد

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار معاون و اعضای حوزه ستادی معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اخلاق بودن برنامه‌های فرهنگی امسال دانشگاه و نیاز بسیار بالای جامعه ما به اخلاق و مباحث فرهنگی، گفت: قرآن كریم وقتی می‌خواهد از نماز ستایش كند، می‌گوید این فریضه بازدارنده انسان از فحشا و منكر است و نیز زمانی كه می‌خواهد پیامبر گرانقدر اسلام را توصیف نماید، ایشان را با «خلق عظیم» وصف می‌نماید.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با اظهار تأسف از گسترش مفاسد، دروغ و بداخلاقی‌ها در جامعه، اخلاق اسلامی را وجود ملكه بازدارنده انسان مسلمان و مؤمن از خطاها و پلیدی‌ها و ضامن مراعات حقوق مردم و فضائل خواند و تصریح كرد: اگرچه در جامعه ما به وفور از اخلاق اسلامی دم زده و برنامه‌های بسیاری نیز ساخته می‌شود، اما متأسفانه آنچه اكنون در برخی مراكز تصمیم‌گیر و به تبع آن بعضی رسانه‌ها و جراید جامعه اتفاق می‌افتد و عمل می‌شود به گونه دیگری است.

رئیس هیأت امنا و مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی با ابراز نارضایتی از افول اخلاقیات در جامعه اسلامی، تأكید كرد: آثار دروغ، تهمت، بداخلاقی و بی‌حساب و كتاب حرف زدن به سرعت در جامعه گسترش می‌یابد و مانند خوره پایه‌های اعتماد مردم را از بین می‌برد.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به اینكه دین مبین اسلامی در ذات خود ظرفیت اصلاح و الگو ساختن جامعه را دارد، گفت: پیامبر عظیم‌الشأن اسلام در مدت 10 سال از جامعه جاهلی آن روز عرب، مدینه‌النبی را ساخت به گونه‌ای كه روح تعالیم اسلام به سرعت در بیشتر نقاط دنیا گسترش یافت و مردم سایر كشورها خود به استقبال اسلام می‌رفتند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینكه صدور انقلاب اسلامی با الگوسازی تحقق خواهد یافت، تصریح كرد: اگر ما توانستیم جامعه‌ای صالح، سالم و صادق داشته باشیم، نیاز به تبلیغ برای صدور انقلاب نداریم، چرا كه خود مردم به سراغ ما خواهند آمد.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ضروری‌ترین نیاز كنونی جامعه را احیای عملی ارزش‌های اخلاقی خواند و تصریح كرد: مصادیق فردی و اجتماعی اخلاق اسلامی و فرهنگ دینی باید در اولویت آموزش قرار گیرد و جوانان نیز تلاش كنند تا در آزمایشگاه وجدان خود اخلاق را بسنجند و به آن عمل كنند.

رئیس هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی در پایان با تشكر از اقدامات و موفقیت‌های معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، كسب رتبه‌های برتر در مسابقات و جشنواره‌های گوناگون دینی، فرهنگی را نشانه توجه به مباحث فرهنگی و اخلاقی در دانشگاه آزاد اسلامی خواند و افزود: هرچند متأسفانه دستاوردهای علمی و فرهنگی این دانشگاه مورد بی‌مهری برخی دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای قرار می‌گیرد، ولی باید روند رو به رشد و تعالی این امور كماكان حفظ شود تا به نقطه مطلوب آن رسانه می‌شود.

در ابتدای این دیدار دكتر مظاهری معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، گزارشی از عملكرد، برنامه‌ها و اهداف این معاونت عنوان و رویكرد امسال این معاونت را «اخلاق‌مداری، هویت دینی و توسعه فرهنگی» خواند و تصریح كرد: توسعه منابع مالی و انسانی در حوزه فرهنگی دانشگاه آزاد می‌تواند موفقیت‌ها و برنامه‌های این معاونت را مضاعف و گسترش دهد.

همچنین حجت‌الاسلام حبیبی معاون برنامه‌ریزی این ستاد با اشاره به سه گام برنامه راهبردی و تحول فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، پیشنهادات زیر را در جهت بهبود و تسریع در برنامه‌های فرهنگی آینده دانشگاه آزاد عنوان كرد:

-هماهنگ‌سازی ساختار حوزه‌های معاونت فرهنگی با سایر بخش‌ها

-اصلاح ساختار بودجه حوزه فرهنگی

-تأیید شاخص‌های فرهنگی در رتبه‌بندی واحدهای دانشگاهی

-باز تعریف دستورالعمل‌های انتصاب رؤسای واحدهای دانشگاهی

-شفاف‌سازی و تقسیم كار نهادهای فرهنگی داخل دانشگاه

-تجمیع فعالیت‌های فرهنگ محور در حوزه معاونت فرهنگی.../تحلیل:انتخاب