«الهه ناز» استاد بنان

در روز رونمایی از كتاب «آوای جاودان» چهره‌ای حضور داشت که بیش از همه مدعوین سرشناس مورد توجه بود. پریدخت بنان، همسر غلامحسین بنان یكی از مفاخر موسیقی و هنر ایران، خانمی سرزنده و مهربان با موهای سپید میزبان هنرمندان سرشناس و یاران بنان بود. پریدخت بنان باوجود خستگی حاصل از مهمان نوازی این اجازه را داد تا دقایقی هرچند كوتاه با او به گفت‌وگو بنشینیم.

---

وقتی با بنان ازدواج كردم در اوج شهرت بود اما همیشه این سوال را از من می‌پرسند چرا بنان اینقدر محبوب و مورد احترام مردم است؟  می‌توانم بگویم كه شاید مهم‌ترین عامل عشقی بود كه به مردم داشت. همیشه می‌گفت بزرگ‌ترین افتخارم این است كه وقتی از كوچه و بازار رد می‌شوم صدای مردمی را می‌شنوم كه ترانه‌هایم را می‌خوانند. او واقعا از این لذت می‌برد و همیشه به این دلیل برای مردم كار می‌كرد. ارزشی كه بنان برای مردم قائل بود قابل بیان نیست.

---

بی شك الهه ناز ترانه‌ای است كه خیلی‌ها بنان را با آن می‌شناسند اما جالب است بدانید كه بنان الهه ناز را برای كارگرها خواند و خیلی عجیب است كه از اساتید دانشگاه و مردم كوچه و بازار همه عاشق آن شدند. خودش هم همیشه از این موضوع تعجب می‌كرد.

---

یكی از خصوصیات بنان این بود كه تا شعری را نمی‌خواند و حس نمی‌كرد، امكان نداشت آن‌را بخواند. او اگر تحت‌تاثیر آهنگی قرار نمی‌گرفت آن را اجرا نمی‌كرد. خیلی از آهنگ‌های بنان را وقتی ببینید، حتی به خدا هم شكایت كرده است.

---

 این موضوع  هم جالب است كه چرا اسم بنان را غلامحسین گذاشتند. مادر بنان چند دختر به‌دنیا آورده و او تنها پسر خانواده و آخرین بچه بود. مادر و پدرش نذر می‌كنند اگر پسری به‌دنیا بیاورند اسمش را غلامحسین بگذارند و عاشورا لباس سقاها را بپوشد و شربت بدهد. بنان از بچگی با روضه و تعزیه به‌شدت آشنا بود. خودش تعریف می‌كرد كه از همان‌جا متوجه شده كه می‌تواند این راه را ادامه دهد. جالب‌تر این‌كه تمام فامیل بنان و حتی پدرش كاملا مخالف خواننده شدنش بودند و پدرش به‌شرطی به او اجازه خوانندگی را داده بود كه این حرفه و شغلش نباشد.

---

بنان اصالت هنری‌اش را دوست داشت. شب‌ها و روزهایی بوده كه من و بنان به غذای خانه هم احتیاج داشتیم. این اتفاق بارها و بارها افتاد اما هیچگاه دستش را جلوی كسی دراز نكرد و هنرش را نفروخت. حتی ما وقتی به جایی دعوت می‌شدیم امكان نداشت دست خالی برویم. خدا بیامرزد رهی معیری را، شبی می‌خواستیم با ایشان به خانه آقای علی دشتی برویم. آقای معیری وقتی بسته‌ای را دست من دید گفت: «این چیه؟» گفتم:«كادوی كوچكی برای آقای دشتی...» گفت:« این نخستین باری نیست كه شما دست پر هستید درحالی‌كه در این شرایط وظیفه ندارید.» من گفتم:«تا به امروز این عادت را داشتیم و بعد از این‌هم ترك نخواهیم كرد.» در یكی از مهمانی‌ها وقتی سوار ماشین شدیم پیشخدمت خانه، یك بسته بزرگ را داخل ماشین گذاشت. بنان گفت:« این چیه؟» گفت: «آقای فلانی دادند.» بنان گفت:« این بسته را ببرید و به آقا بگویید كه آن‌را برای خودتان بر‌دارید.»  او  این تیپی بود.

---

ما زندگی آرامی داشتیم هرچند هر شب خانه ما پر از مهمان بود. سفره كوچكی باز بود و نان و پنیر و سبزی دور هم می‌خوردیم. به جرات می‌گویم هر روز در خانه من به‌روی همه باز بود. نه فقط هنرمندان و تحصیل‌كرده‌ها و... بلكه همه.

لالایی: شكل‌گیری رابطه من و بنان بسیار مفصل است اما در یك عید نوروز در شیراز آشنا شدیم. مادرم عاشق صدای بنان بود زمانی‌كه حتی بنان را ندیده بود و من هنوز با او ازدواج نكرده بودم. وقتی رادیو را باز می‌كرد و بنان بود، گوش می‌كرد و به پهنای صورت اشك می‌ریخت. چون خودش اهل هنر بود، دستگاه‌های موسیقی را می‌شناخت و حتی دیوان حافظ را از حفظ بود. یادم نمی‌رود زمانی كه بچه بودیم لالایی ما تفالی بود كه مادرم به حافظ می‌زد و ما به خواب می‌رفتیم. من هم از بچگی در خانواده اهل ذوق و هنرپرور بزرگ شدم.

دوستان نزدیك : ما دوستان زیادی داشتیم اما رهی معیری‌، ابوالحسن ورزی‌، كرمانشاهی، فرهنگ شریف خیلی به بنان نزدیك‌تر بودند. آقای شجریان آن موقع جوان بود ولی این اواخر ایشان از دوستان بسیار نزدیك بنان بود. شاگرد اصلی بنان  هم آقای ابراهیمی هستند كه امشب اینجا حضور داشتند.

موسیقی : بنان تقریبا همه انواع موسیقی را دوست داشت و برای همه ارزش قائل بود. هركدام برایش جا و مقامی داشت حتی پاپ اما خب به اصالت خیلی اهمیت می‌داد.

---

روز جمعه هفدهم تیرماه، «برج خیام» در شهرك غرب میزبان جمعی از سرشناس‌ترین هنرمندان ایران بود. پریدخت بنان و هومن صدر پسرخوانده بنان میزبان تعداد زیادی از هنرمندان جدید و قدیم كشور بودند تا در كنار رونمایی از كتاب «نوای جاودان»، ساعاتی را به یاد خواننده مطرح سال‌های دور و خالق الهه ناز در كنار یكدیگر باشند.

محمدرضا شجریان و عباس كیارستمی بی‌شك، سرشناس‌ترین مهمانان حاضر در سالن آمفی تئاتر برج خیام به شمار می‌رفتند اما آدم‌های بزرگ دیگری هم بودند كه حتی با وجود كهولت سن، خود را به آن‌جا رسانده بودند تا روز‌های خوش گذشته را باردیگر زنده كنند. بزرگانی مثل فرهنگ شریف، محمدعلی كشاورز، همایون خرم، خانم فخری ملك پور، بیژن بیژنی، هنگامه اخوان، فرهاد فخرالدینی، اكبرعالمی، جواد لشگری، داریوش پیرنیاكان، معینی كرمانشاهی و...

استاد در وصف استاد
محمدرضا شجریان  در این مراسم گفت:«وقتی به تهران آمدم،  آخر دوران فعالیت حرفه‌ای استاد بنان بود و ایشان بیشتر سرپرست برنامه‌های موسیقی رادیو بود و بر این برنامه‌ها نظارت می‌كرد. یك روز كه برای اجرای قطعه‌ای به یكی از استودیوهای رادیو رفته بودم استاد كارم را گوش داد و بعد به من گفت: «شجریان! موقع خواندن زور نزن و شعر را مثل زمانی كه (آ) دكلمه می‌كنی روان بخوان. تو باید وقتی می‌خوانی صدای خودت را بشنوی؛ منظور استاد بنان این بود كه باید دانسته آواز خواند ‌یا آواز را مدیریت كرد.  بنان زمانی با دنیای حرفه‌ای موسیقی خداحافظی كرد كه به معنای واقعی در اوج و قله موسیقی ایران بود؛ هم از نظر توانایی و تكنیك و هم از نظر شهرت اما او آدم بسیار خاصی بود و شیوه آوازی منحصر به فردی داشت.‌»