کوچولوی شما خوش غذاست!

مجله زندگی ایده آل - رزیتا اشتری: مادری را تصور كنید كه قاشق به دست دنبال فرزندش می‌دود و كودك هم با بدقلقی از غذا خوردن امتناع می‌كند. شاید این تصویر را بارها و بارها بین اطرافیان‌تان دیده باشید؛ هرقدر وسواس مادر بیشتر، كودك بد غذا تر!

این تعقیب و گریز‌ها میان مادران جوان و به خصوص آنهایی كه تنها یك فرزند دارند، بیشتر دیده می‌شود و بعضی از این مادران در مورد وضعیت سلامت كودك، روند رشد، میزان مواد غذایی مورد نیاز و البته اشتهای كودك باورهای غلطی دارند، در نتیجه دچار اضطراب و نگرانی‌های بی موردی می‌شوند كه ممكن است نه تنها در رشد و سلامت كودك تاثیر نداشته باشد، بلكه صدمات جبران ناپذیری بر جای بگذارد. اشرف عوض‌زاده، مادر یك پسر دو ساله به نام حسام است كه نگرانی خودش را در مورد تغذیه فرزندش مطرح می‌كند تا به كمك توصیه‌های دكتر مظهری از بابت رشد و سلامت كودك مطمئن شود و باورهای اشتباهش را برطرف كند.


می‏خواهم او را با دنیای سالم تغذیه آشنا كنم

وقتی حسام‏الدین به دنیا آمد از نظر وزن و قد مشكل خاصی نداشت و تمام شرایطش نرمال بود. اما از همان زمان نگرانی‏های مادرانه در وجودم نمایان شد. با این حال سعی كردم بر این احساسم غلبه كنم. اما زمانی كه حسام وارد مهدكودك شد، این وسواس فكری دوباره به سراغم آمد. آن زمان متوجه شدم حسام از نظر قد و وزن كمی از همسن و سال‌های خودش ریزنقش‏تر است.

برای حل این مشكل به دنبال راه چاره بودم كه خوشبختانه با دكتر مظهری آشنا شدم. حسام بچه بد غذایی است كه هر غذایی را نمی‌خورد. البته او هنوز كودك است و فرق خوراكی‏های مفید و مغذی را از سایر خوراكی‏های كم ارزش و پركالری تشخیص نمی‌دهد. به همین خاطر به عنوان یك وظیفه مهم مادری باید از همین كودكی او را با تغذیه سالم و درست آشنا كنم.

بدغذایی ممكن است مشكل‌ساز شود

   خیلی از مادران زمانی كه به مطب ما مراجعه می‌كنند دل‌نگرانی‏های بی‌شماری دارند كه مهم‌ترین آنها داشتن قد مناسب و تغذیه درست است. البته رسیدن به این بلوغ فكری در مادران امروزی بسیار خوب است زیرا فرزندان امروز آینده‌سازان فردا هستند كه باید از جسم و روح سالمی برخوردار باشند. با این حال مادران دیگری هم هستند كه نگرانی و استرس‌شان بیش از اندازه است. به همین خاطر به این افراد توصیه می‏كنم با نگرانی‏های بی‌مورد زندگی خود و فرزندان‌شان را تباه نكنند.

حسام الدین عوض‌زاده با سن دو سال همراه مادرش به مطب ما مراجعه كردند. بعد از انجام بررسی‏های لازم باید بگویم حسام از نظر قد و وزن مشكلی نداشته و رشد نرمالی دارد اما بدغذایی او ممكن است در آینده مشكلاتی را برایش ایجاد كند.

اگر غذایی را دوست نداشته باشد به آن لب نمی‏زند

 زمانی كه حسام وارد مهدكودك شد مشكل بدغذایی او هم شدت پیدا كرد. هر وقت غذایی باب میلش نبود باید مدت‏ها با او دست و پنجه نرم می‌كردم تا راضی شود یك لقمه غذا بخورد. این مشكل من را خسته كرده بود زیرا گاهی اوقات به دنبالش راه می‏افتادم و از ترفندهای مختلفی استفاده می‌كردم تا وعده غذایی‏اش را كامل بخورد.

 در تصمیمات خود قاطع باشید

با حذف غذاهای دوران شیرخواری، كودك با سفره خانواده آشنا می‌شود اما توجه داشته باشید كه گاهی اوقات كودكان بدغذا وقتی غذایی را میل می‌كنند با هیجان و تشویق خانواده مواجه می‏شوند. این واكنش اشتباه است چرا كه كودك از این ترفند برای به كرسی نشاندن خواسته‌های كودكانه و گاهی نادرست خود استفاده می‌كند.

كودك با این عكس‌العمل مثبت یا منفی شما متوجه خواهد شد كه چقدر غذا خوردن او برای اعضای خانواده اهمیت دارد. به همین خاطر به مادران توصیه می‏كنم در مورد زمان، مكان و نوع غذای عرضه شده قاطع باشند، ولی عصبانی نشوند.  نكته دوم این است كه شما باید به تمایل و علاقه كودك‌تان توجه داشته باشید اما نباید اجازه دهید كه او همواره عقیده خود را مبنی بر دوست داشتن یا نداشتن غذایی خاص به خانواده تحمیل كند. همچنین اگر كودك از غذای تهیه شده استقبال نكرد بهترین رفتار در مقابل این واكنش این است: «اگر دوست دارد غذا را بخورد زیرا غذای دیگری وجود ندارد.»

غذاهای گوشتی را دوست ندارد

حسام میلی به خوردن گوشت ندارد و تنها غذاهای گوشتی مورد علاقه‏اش ماكارونی و كباب تابه‏ای است. فقط كافی است غذای گوشتی دیگری پخته باشم، اینجاست كه مشكلاتم با حسام مجددا شروع می‏شود و در نهایت با دادن یك با دو قاشق پیروز می‏شوم! از این بابت نگران هستم چون خوردن گوشت به مقدار كافی در این سن برای حسام جزء واجبات است. به همین خاطر گاهی اوقات برای ترغیب كردنش تنقلاتی را به عنوان جایزه در نظر می‏گیرم بعد از غذا در اختیارش قرار می‏دهم.

تنقلات جایزه‌های خوبی نیستند

   قبل از هرچیز باید این موضوع را گوشزد كنم كه این گونه محبت كردن یعنی عادت دادن كودكان به خوردن هله هوله‌ها به شكل جایزه، نه تنها كمكی به تامین كمبودهای غذایی كودكان نمی‌كند، بلكه آنها را به سمت عادت كردن به رژیم‌های غذایی نامناسب هدایت می‌كند؛ به گونه‌ای كه حتی در بزرگسالی هم نمی‌توانند این عادت را ترك كنند. بهتر است با توجه به شناخت و تجربه خود در مورد كودك‌تان غذاهایی را تهیه كنید كه مورد علاقه او باشند. اما در این موارد اصرار زیادی به خوردن یا تمام كردن غذای او نداشته باشید. همچنین می‏توانید از برنج‏های مخلوط مثل لوبیا پلو، عدس پلو و... استفاده كنید.  

شاید قرص‏های افزایش اشتها چاره‌ساز باشند!

علاوه بر بدغذایی، بی اشتهایی هم به ویژگی‏های حسام اضافه شده است. مدتی است كه وقتی حسام از مهدكودك به خانه می‏آید میل زیادی به غذا خوردن ندارد. حتی گاهی اوقات غذاهای مورد علاقه‌اش را هم بااشتها نمی‌خورد. بیشتر به فكر بازی كردن است اما من سعی می‏كنم به كمك روش‌های مختلف اشتهای او را ترغیب كنم. حتی تصمیم گرفتم از قرص‏های افزایش اشتها كمك بگیرم.

كم غذایی و بی‌اشتهایی دو مقوله متفاوت هستند

  گاهی مادران جوان به‌خصوص آ‌نهایی كه تنها یك فرزند دارند، باورهای غلطی از سلامتی، روند رشد، میزان نیاز و اشتهای كودك خود دارند. همچنین بعضی اوقات این مادران در مورد اشتهای كودك‌شان چنان دچار دلهره، نگرانی و اضطراب می‌شوند كه ناخودآ‌گاه دست به اقدامات زیانبار و رفتارهای نادرستی می‏زنند. این اقدامات ممكن است عواقب و صدمات جبران‌ناپذیری را در زمان حال و به‌خصوص آ‌ینده‌ كودكان به همراه داشته باشد. بهتر است بدانید كه كم غذایی و بی‌اشتهایی دو مقوله متفاوت از یكدیگر هستند.

برای از بین بردن مشكل بی‌اشتهایی به جای مصرف داروها، از یك روش موثر استفاده كنید؛ غذای كمتری در ظرف كودك بریزید و از ظروف، سفره و حتی غذاهایی استفاده كنید كه رنگ‌های گرم و شاد دارند (مثل نارنجی یا قرمز) زیرا رنگ‌ها و غذاهای خوشرنگ باعث تحریك اشتهای كودك می‌شوند. در ضمن هنگام صرف غذا، مرتبا به بشقاب كودك‌تان نگاه نكنید. همچنین توضیح درباره محسنات غذا یا اصرار برای خوراندن غذایی خاص به كودك سبب خواهد شد بچه به‌طور دایم حتی در سنین بالاتر از خوردن آن غذا خودداری كند.


به جای شیر، آبمیوه می‏نوشد

حسام اصلا تمایلی به نوشیدن شیر ندارد. حتی ماست و پنیر را به مقدار كمی میل می‌كند. من واقعا نگران افزایش قد او هستم اما به جای شیر تا دل‌تان بخواهد آبمیوه‌های صنعتی می‏نوشد.

آب بهترین نوشیدنی است

   جای خالی شیر در برنامه غذایی را با خوراكی‏های مختلف دیگری می‌توان پر كرد. به عنوان مثال فرنی، پودینگ و بستنی‏های خانگی بهترین گزینه هستند.  در مورد تهیه برخی از آبمیوه‌ها بهتر است بدانید كه حاوی آب و اسانس است. معمولا اسانس‌ها از منابع طبیعی استخراج می‌شوند و برای سلامت انسان مخاطره آمیز نیستند، اما مشكل این است كه استخراج این مواد همیشه از منابع طبیعی امكان‌پذیر نیست و در صنعت برای ساخت آنها از صدها ماده شیمیایی استفاده می‌شود.

این نوع طعم‌دهنده‌ها ممكن است لحظاتی از زندگی ما را شیرین و دلچسب كنند اما تركیبات نامطلوب آن در كوتاه مدت به ویژه در كودكان حساسیت‌های شدید و بیماری‌های نامعلومی را برجای می‌گذارند. همچنین در درازمدت به كلیه و كبد آسیب می‏رساند، بنابراین از این پس آبمیوه‌های طبیعی را جایگزین آنها كنید. البته بهترین نوشیدنی آب است و هیچ كدام از نوشیدنی‌های دیگر جای آن را نمی‌گیرند.

عاشق تلویزیون است

تماشای تلویزیون یكی از بزرگ‌ترین تفریحات حسام است. او علاقه زیادی به بازی‏های كامپیوتری یا حتی تبلت ندارد اما ساعت‏ها بدون هیچ فعالیتی پای تلویزیون می‏نشیند. حتی گاهی اوقات شام یا ناهارش را هنگام تماشای تلویزیون می‏خورد.

اما این تنها مشكل من با حسام نیست، بلكه او تا هر ساعتی كه ما بیدار هستیم بیدار می‏ماند. مدتی است كه سعی می‏كنم او را ساعت 10 شب به تختخواب بفرستم اما طبق گفته‌های دكتر مظهری این ساعت از شب برای بچه‏ای به سن حسام دیر است؛ در حالی كه فكر می‏كنم در این زمینه پیشرفت موفقیت‌آمیزی داشته‏ام چون حسام زودتر از ساعت 12 شب به تختخواب نمی‌رفت.

خواب به موقع اهمیت زیادی دارد

   کودکان را به بازی‌های فكری و پرتحرك تشویق كنید. این كار مانع چاق شدن بچه‌ها می‏شود. در مورد تماشای تلویزیون هم باید بگویم بهتر است ساعت مشخصی را تعیین و اعلام كنید بعد از این ساعت تلویزیون خاموش خواهد شد. برای جلوگیری از مقاومت كودك همان طور كه گفته شد توصیه می‏شود با انجام بازی‏های فكری و پرتحرك او را آرام كنید.

خانواده‌هایی كه اجازه می‌دهند بچه‌ها تا پاسی از شب بیدار بمانند و همواره كودك را با كارتون و برنامه‌های تلویزیونی سرگرم می‌كنند، فرزندان آنها رشد و نمو كاملی نداشته و اشتهای چندانی به غذا ندارند؛ در نتیجه روند رشد مناسبی را طی نخواهندكرد. علاوه بر این بهتر است بدانید كه دیر خوابیدن و صرف وقت بسیار زیاد در مقابل تلویزیون یا رایانه منجر به از دست دادن فرصت بازسازی بدن در طول شب و كاهش فرصت فعالیت در روز شده و زمینه‌ساز بیماری‌های جسمی و روحی را فراهم می‌كند.