کودک خجالتی‌تان را پررو كنید!

این صحنه حتما برای‌تان آشناست؛ كودكی كه در احوالپرسی‌های معمول روزانه با دیگران، پشت والدینش پنهان می‌شود و در جواب احوالپرسی آن‌ها ساكت می‌ایستد؛ این قبیل بچه‌ها را به‌اصطلاح «خجالتی» می‌گویند.

مجله سیب سبز: این صحنه حتما برای‌تان آشناست؛ كودكی كه در احوالپرسی‌های معمول روزانه با دیگران، پشت والدینش پنهان می‌شود و در جواب احوالپرسی آن‌ها ساكت می‌ایستد؛ این قبیل بچه‌ها را به‌اصطلاح «خجالتی» می‌گویند، مشكلی كه اغلب كودكان و حتی نوجوانان و بزرگسالان ممكن است با آن روبه‌رو باشند.

در اصل این یك ویژگی شخصیتی است كه نباید باعث شرمندگی شود چون نیمی از بزرگسالان فكر می‌كنند خجالتی هستند و بیش از نیمی از آن‌ها هم اذعان می‌كنند كه در كودكی خجالتی بوده‌اند؛ این مشكلی است كه با تشویق و حمایت قابل اصلاح است. خبر خوب این‌كه كودكان خجالتی می‌توانند كم‌رویی‌شان را مدیریت كنند. آن‌ها فقط كمی به حمایت نیاز دارند. پس بهتر است راه‌های كمك به آنها را پیدا كنید.

خجالت از کجا می‌آید؟

ژنتیك:

برخی از ویژگی‌های شخصیتی به افراد ارث می‌رسد بنابراین این ویژگی نیز می‌تواند در فرد ژنتیكی باشد. تحقیقات نشان می‌دهد، میل به كم‌رویی ممكن است ژنتیكی باشد‌. با توجه به تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه هاروارد در رابطه با نوزادان، 15تا20درصد نوزادان تازه به دنیا آمده در محیط جدید ساكت‌، هوشیار و آرام هستند. با وجود این، حدود 25درصد از این نوزادان، نوجوانانی خجالتی نمی‌شوند‌ در حالی‌كه بعضی از نوجوانان خجالتی‌، كودكی پرشورونشاطی داشتند.

ترس از شكست:

هستند والدینی كه فكر می‌كنند كودك‌شان نابغه است و باید هر آنچه لازم است را زود یاد بگیرد. كودكانی كه مدام بیشتر از ظرفیت‌شان از آن‌ها توقع وجود دارد، زمانی‌كه نمی‌توانند آن انتظار را درست برآورده كنند احساس بدی پیدا می‌كنند و این احساس بد تبدیل به ترس از شكست در آن‌ها می‌شود و بالطبع آن‌ها را به سمت شرمساری سوق می‌دهد.

رفتار آموزش داده شده:

كودكان به‌دنبال تقلید مدل‌های تاثیرگذار هستند و این مدل‌ها می‌توانند والدین باشند. والدین خجالتی این حس را به كودك‌شان نیز می‌آموزند. مادری را تصور كنید كه در مهمانی كنار كودك خود ساكت نشسته و هیچ گپ‌وگفتی با اطرافیان ندارد. همین، یك الگو برای فرزند این مادر می‌شود.

  والدین چه كمكی می‌توانند بكنند

 به كودك خود راهبرد‌های موثر مقابله با كم‌رویی را آموزش دهید

به كودك‌تان بیاموزید از دیگر كودكان سوال كند و به جواب‌های‌شان گوش دهد. با او صحبت كنید چطور موقعیتی را كه باعث عصبی‌شدن او شده باید مدیریت كند. «اگر در مهمانی عصبی بودی چه كار باید بكنی تا آرام شوی؟ می‌توانی با یكی از بچه‌هایی كه در مدرسه می‌شناسی معاشرت كنی، می‌توانی پیشنهاد كنی كه تو هم از مهمان‌ها پذیرایی كنی، فكر می‌كنی با دیگر بچه‌ها درباره چه چیزی می‌توانی صحبت كنی؟»

 با كم‌رویی فرزند خود همدردی كنید

 اذعان به آنچه او احساس می‌كند، بدون داوری منفی، به او كمك می‌كند احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد. دادن این تصور كه چیز بدی در رفتار او وجود دارد باعث می‌شود او حس بدی پیدا كند و در نتیجه خجالتی‌تر شود. همدردی با فرزندتان به او كمك می‌كند كه مهارت‌های اجتماعی خود را افزایش دهد و با دیگران ارتباط برقرار كند. به كودك‌تان نشان دهید، احساس او را درك می‌كنید. وقتی در یك جشن تولد وارد یك اتاق پر از كودك می‌شوید به او بگویید: «می‌دانم سخت است وارد جمع بچه‌هایی بشوی كه این همه سرو صدا می‌كنند!» این جمله به او كمك می‌كند حس راحتی بیشتری داشته باشد و بتواند رفتار بهتری از خود نشان دهد.

به كودك‌تان برچسب خجالتی نزنید

«ببخشید، این پسر من خیلی خجالتی است» جمله‌ای است كه مادر و پدر یك كودك خجالتی معمولا زمان روبه‌روشدن با دیگران به زبان می‌آورند. غافل از این‌كه این كار اشتباه است! گفتن این‌كه فرزندتان خجالت می‌كشد یا خجالتی است، به او این پیام را می‌دهد كه چیزی غیرطبیعی در وجودش هست و شما از این بابت شرمنده یا نگران هستید. همین موضوع موجب می‌شود تا كودك احساس گناه و تقصیر كند.

از احساسات او باخبر شوید و به این نكته توجه كنید كه او می‌تواند بر ترس خود غلبه كند. برای مثال به او بگویید: «گاهی اوقات طول می‌كشد كه تو در یك موقعیت جدید بتوانی با بقیه گرم بگیری، تولد علی یادت می‌آید چطور در تمام بازی‌ها دست من را گرفته بودی؟ اما آخر مهمانی كلی با بچه‌های دیگر اخت شدی و از بازی با آن‌ها لذت بردی.»

چطور با کودک خجالتی برخورد کنیم؟

گرچه خجالت در دوران کودکی شایع است، اما بسیاری از والدین را نگران می‌کند. به خصوص آنهایی که به اجتماعی بودن کودک اهمیت می‌دهند. برخی از کودکان به علت تجربه‌های سخت زندگی خجالتی می‌شوند، اما اغلب کودکان خجالتی با این صفت متولد می‌شوند. برای برخی از کودکان در سنین میانی این دوره زندگی، موقعیت‌ها و تعامل‌های اجتماعی ترساننده است. هنگامی که این کودکان در تماس با کودکان جدید قرار می‌گیرند، احساس راحتی نمی‌کنند.

آنها نمی‌توانند یا نمی‌خواهند اولین گام را در دوستی بردارند، و ترجیح می‌دهند که یک دوستی بالقوه را رد کنند تا اینکه با فردی ناآشنا تماس داشته باشند. گرچه اقلیتی از این کودکان ممکن دچار مشکل عاطفی باشند، اغلب این کودکان تنها به طور طبیعی انزواجو هستند و در خو گرفتن به موقعیت‌های جدید کند عمل می‌کنند.

اغلب کودکان خجالتی پس از اینکه دوره ابتدایی تطبیق‌ یافتن با موقعیت جدید را طی می‌کنند، می تواند رابطه برقرار کنند و در یک موقعیت اجتماعی عمل کنند. اما اگر پس از این دوره آشنایی تدریجی اولیه، باز هم کودک در ایجاد و حفظ رابطه دچار اشکال بود، باید توجه بیشتری به او کرد.

نهایتا بسیاری (و شاید اغلب) کودکانی که خجالتی هستند، می آموزند که بر این گرایش شان غلبه کنند. آنها به طریقی عمل می‌کنند که ظاهرا خجالتی و انزواجو به نظر نمی‌رسند، هر چند که در درون‌شان ممکن است هنوز احساس شرم کنند. والدین می‌توانند با ملایمت این کودکان را به سوی موقعیت‌های اجتماعی هدایت کنند که در آن بتوانند ایجاد موفقیت‌آمیز رابطه با دیگران را بیاموزند.

کودکان طرد شده

اغلب کودکان می‌خواهند دوست پیدا کنند، اما برخی از آنها در یادگیری چگونه دوست پیدا کردن کند هستند. برخی از کودکان ممکن است به دنبال رفاقت با کودکان دیگر باشند، اما ممکن است از یک گروه کودکان یا گروهی دیگر طرد شوند، که ممکن است به علل مختلفی باشد به خاطر نوع لباس پوشیدن، چاقی، بهداشت شخصی یا حتی زبان‌‌آور نبودن باشد.

کودکان اغلب در صورتی که رفتار تهاجمی یا آشوبگرانه نشان دهند، بوسیله همسالان‌شان طرد می‌شوند. همچنین برخی از کودکان ممکن است به حاشیه رانده شوند، بدون اینکه خودشان متوجه باشند.

این کودکان فراموش‌شده اغلب اوقات‌شان را به تنهایی می‌گذرانند. کودکان طرد شده به طور واضح مورد علاقه همسالان‌شان نیستند و مداوما احساس ناخوانده بودن را دارند. این کودکان اغلب پرخاشگری و آشوبگری تمایل دارند، و نسبت به حاشیه رانده شدن بسیار حساس نشان می‌دهند.

آنها ممکن است به قلدری و قانون‌شکنی روی بیاروند، یا اینکه آنقدر به خودشان نامطمئن باشند که موجب طرد شدن بوسیله دیگران شوند. برخی از این کودکان ممکن است به اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD) مبتلا باشند.

کودکان رهاشده

در مقابل، کودکان رهاشده به طور آشکار طرد نمی‌شوند یا به حاشیه رانده نمی‌شوند، اما اغلب صرفا به امان خدا رها می‌شوند، فراموش می‌شوند، در گروههای کودکان پذیرفته نمی‌شوند و آخرین نفری هستند که برای یک تیم برداشته می‌شوند. این کودکان ممکن است به تنها و انزواجو شناخته شوند، اما ممکن است منفعل باشند و از انزوای‌شان ناراحت باشند.

برخی دیگر از این کودکان ممکن است واقعا ترجیح دهند که تنها باشند. این گروه ممکن است بوسیله دیگر کودکان مورد احترام و تخسین باشند، اما به سادگی در انجام فعالیت‌های انفرادی یا گذراندن وقت با والدین، خواهر و برادر، سایر بزرگسالان یا حتی حیوانات خانگی احساس راحتی بیشتری می‌کنند.

این گروه کودکان نیز ممکن است فاقد مهارت‌های اجتماعی و اعتماد به نفس لازم برا وارد شدن به حوزه‌های اجتماعی باشند، که اغلب به خاطر کمبود تجربه اجتماعی‌شان است. یا اینکه خجالتی‌تر،آرام تر و خوددارتر از اغلب همسالان شان باشند.

والدین چکار می ‌توانند بکنند؟

رابطه موفق با همسالان به داشتن مهارت‌های گوناگون و شیوه‌های خاص تعامل با دیگران نیاز دارد. والدین باید باین مهارت‌ها را به کودکان‌شان بیاموزند و به آنها کمک کنند که بر آنها مسلط شوند و خودشان الگوی کودکان باشند.

از جمله این مهارت‌ها می‌‌توان به این موارد اشاره کرد:

کنارآمدن با شکست و نومیدی.کنارآمدن با موفقیت.کنار آمدن با تغییر و دوران گذار.کنار آمدن با طرد شدن و به حاشیه رانده شدن.مهار خشم.بخشش دیگران.معذرت خواهی.پرهیز از پذیرفتن کارهای خطرناک به ظاهر شجاعانه.فکر کردن به انجام دادن کارهای سرگرم کننده.بیان عواطف.اجتناب موقعیت‌‌‌های خطرناک.دفاع از خود.آرامبخشی به شخصی دیگر.سهیم کردن دیگران در احساسات خود.تقاضا کردن از دیگران.افشای احساسات شخصی.تعارف کردن.بیان احترام به دیگران.کنار آمدن با فقدان.تلاش برای پیدا کردن دوست.لطف کردن به دیگران.کمک خواستن.کمک به دیگران.

منبع : khabaronline.ir