چگونه زبان کوچولو ها را بفهمیـم؟

در این مطلب قرار است چند تا از نشانه‌های زبان نوزادان را به همراه معنی شان بازگو كنیم. بچه‌ها درست از زمانی كه به‌دنیا می‌آیند می‌توانند بعضی از احساسات‌شان مثل احساس اضطراب یا رضایت را بدون كلام نشان دهند. اگر والدین بتوانند مفهوم این زبان را بفهمند و با كودك‌شان ارتباط برقرار كنند نه تنها نیازهای كودك برآورده می‌شود بلكه عشق، علاقه و پیوند بین والدین و كودك‌شان هم محكم‌تر خواهد شد. حالات چهره نوزادان بسیار ظریف‌تر و خواندن آنها بسیار مشكل‌تر از حالات چهره بزرگسالان است. بنابر‌این برای درك دقیق این حالت‌ها باید دقت زیادی به خرج دهید و ناامید نشوید. اولش سخت است ولی به‌زودی آسان خواهد شد.

---

وقتی نوزاد رویش را از شما برمی‌گرداند یا فقط نگاهش را، به این معناست كه او از برقراری تماس چشمی با شما خسته شده. كودكان تقریبا از 2 ماهگی می‌توانند این كار را انجام دهند و آن هم وقتی است كه احساس می‌كنند تحریكات محیطی برای آنها بیش از حد زیاد است. بعضی اوقات كودكان به‌دنبال این احساس روی‌شان را بر می‌گردانند، بعضی اوقات با دست‌ها یا پاهای‌شان بازی می‌كنند و بعضی وقت‌ها حتی ممكن است به این دلیل شروع به گریه كنند.


بعضی از والدین جوان موقع بازی با نوزادشان بیش از حد هیجان زده می‌شوند. به‌‌همین دلیل دوست دارند حتما خودشان را وارد دید نوزاد كنند و حتی اگر او توجهی به والدین ندارد، توجهش را به‌خودشان جلب كنند. آنها برای جلب توجه نوزاد مدام صداهای بچگانه در می‌آورند، با نوزاد حرف می‌زنند یا حتی او را قلقلك می‌دهند اما راه درست آن است كه به خواسته كودك‌تان برای آرام ماندن و تنها بودن احترام بگذارید. به‌زودی او دوباره مشغول برقراری ارتباط با شما خواهد شد. می‌توانید به او لبخند بزنید و بازی را از سر بگیرید.

---

شاید خیلی وقت‌ها به‌نظر برسد كه نوزادان و شیرخواران لبخند می‌زنند اما حقیقت این است كه لبخند واقعی و ارادی كودك از 6 تا 8 ماهگی شروع می‌شود و معمولا این لبخند حاكی از رضایت او از مسائل و شرایط فیزیكی است. مثلا اگر بعد از حمام آنها را در یك حوله لطیف و گرم و نرم بپیچید ممكن است آن قدر كیف كنند كه لبخند بزنند! طولی نمی‌كشد كه این كار در كنترل كودك در می‌آید و هر وقت كسانی كه دوستش دارند در اطراف او باشند، او به آنها لبخند می‌زند.


هر وقت نخستین لبخند كود‌‌‌ك‌تان را دیدید نسبت به آن واكنش نشان دهید. او را تشویق كنید و به او بگویید چه دختر یا پسر خوبی است. ممكن است حرف‌تان را نفهمد اما پیام مهرآمیزتان را دریافت می‌كند.

---

پژوهش‌ها نشان می‌دهد، بیش از 90 درصد ارتباط بین كودكان و بزرگسالان غیركلامی است. مثلا خیلی از نوزادان وقتی گرسنه‌شان است مشت‌ خود را جمع می‌كنند. وقتی به اندازه كافی شیر خوردند و رضایت پیدا كردند دست آنها راحت باز می‌شود.

---

كودكان معمولا وقتی شروع به خسته شدن می‌كنند چشم یا گوش‌شان را با دست می‌مالند. قبل از 6 ماهگی آنها وقتی خسته می‌شوند یا صورت‌شان می‌خارد صورت‌شان را به تشك یا بالش می‌كشند و سعی می‌كنند آن را به این ترتیب بخارانند! بعد از 6 ماهگی یك روز تصادفا گوش‌شان را كشف می‌كنند و حس كنند كشیدن یا مالیدن آن چقدر كیف دارد! گوش‌ها بخشی حساس در بدن هستند و نوزاد دوست دارد وجود آنها را حس كند.


به محض آنكه دیدید نی‌نی گوش‌ها یا چشم‌هایش را می‌مالد، برنامه خواب او را ردیف كنید البته دقت كنید: اگر كودك شما گوش‌هایش را می‌خاراند، تب دارد و بی‌قرار است. باید به پزشك مراجعه كنید؛ ممكن است او دچار عفونت گوش شده باشد.

---

حدود چند هفته بعد از تولد، این رفتار شروع می‌شود. وقتی كودك احساس ناراحتی می‌كند پشتش را خم می‌كند. این كار می‌تواند به معنای ریفلاكس (برگشت شیر از معده به دهان) باشد به‌خصوص وقتی كودك همزمان با این حركت گریه هم می‌كند. كودك در این حالت مدام وول می‌خورد و سعی می‌كند راحت‌ترین وضعیت را پیدا كند كه در آن ریفلاكس كمتر شود. یكی دیگر از وقت‌هایی كه كودكان پشت خود را خم می‌كنند وقتی است كه به‌اندازه كافی شیر خورده‌اند و می‌خواهند از سینه مادر جدا شوند. البته این حركت در 4 یا 5 ماهگی معنای دیگری پیدا می‌كند و آن این است كه كودك می‌خواهد برای نخستین‌بار غلت بزند.


وقتی كوچولوی شما این حركت را انجام می‌دهد در واقع لازم دارد تا تغییر وضعیت بدهد. به هر حال او هنوز نمی‌تواند به تنهایی خودش حركت كند. بنابر این بهتر است او را از درون تخت، گهواره یا رختخواب بلند كنید و به‌صورت عمودی در آغوش بگیرید. چند دقیقه اجازه دهید در همین حالت باقی بماند. می‌توانید چند دقیقه كودك را روی زمین آزادانه رها كنید تا تمرین غلت زدن بكند!

---

والدین خواه ناخواه الگوهای اولیه كودك هستند. وقتی كودك به چهره آنها نگاه می‌كند سعی می‌كند حالت‌های آن‌ها را تقلید كند. شاید جالب باشد بدانید نوزادان در حدود 3 تا 6 ماهگی یاد می‌گیرند حالات مختلف چهره مانند ترس، خشم و غم را تقلید كنند. وقتی كودك به 9 ماهگی می‌رسد هنگام روبه‌رو شدن با یك موقعیت جدید، فورا به شما نگاه می‌كند. مثلا: اگر غریبه‌ای وارد خانه بشود كودك به شما نگاه می‌كند و اگر اضطراب را در چهره شما ببیند او هم از خود، علائم اضطراب را نشان می‌دهد. مثلا به شما می‌چسبد و گریه می‌كند.


یادتان باشد اگر شما دچار استرس شوید كودك‌تان هم همین احساس را پیدا خواهد كرد. اگر استرسی كه با آن مواجه هستید، خفیف است چند نفس عمیق بكشید و به‌طور ارادی عضلات صورت‌تان را منبسط و رها ‌سازید. در بسیاری موارد لبخند زدن كمك می‌كند تا چهره شما گشاده‌تر و فشار عضلات صورت‌تان كمتر شود. بعد از آن باید كودك را در آغوش بگیرید و نوازش كنید تا او متوجه شود كه اوضاع رو به راه است. البته اگر منشا ترس یا استرس شما واقعا موضوعی جدی است و خودتان هم بیش‌از‌حد عصبانی یا مضطرب هستید باید بچه را به یك فرد دیگر بسپارید یا اگر تنها هستید قبل از هر چیزی او را در جایی امن مثل تخت یا گهواره‌اش بگذارید تا زمانی كه خودتان آرام شوید.

---

شاید شما هم دقت كرده باشید وقتی با نوك انگشت به لپ یا گوشه دهان نوزادتان ضربه می‌زنید او دهانش را به سمت نوك انگشت شما برمی‌گرداند. این یك واكنش طبیعی است كه از بدو تولد در نوزادان وجود دارد. این واكنش طبیعی كه در طب اطفال به آن rooting می‌گویند. در حقیقت ابزاری غریزی برای یافتن غذاست و به نوزاد كمك می‌كند تا بر گرسنگی غلبه كند اما بعضی از والدین فكر می‌كنند هر وقت با نوك انگشت به لپ كودك ضربه می‌زنیم و او دهانش را به سمت انگشت ما می‌چرخاند به این معناست كه او گرسنه است درحالی‌كه این طور نیست و این یك واكنش غریزی است.


این واكنش در عرض چند هفته اول از بین می‌رود ولی شما می‌توانید از آن بهترین استفاده را ببرید. وقتی نوزاد را زیر سینه نگه می‌دارید و او سینه را نمی‌گیرد با ضربه‌های آرام به لپش می‌توانید او را متوجه غذا كنید!