چگونه تب کودکان را پایین بیاوریم؟

 تب سنج  وسیله مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن است

 

تب چیست؟
برای درك درست اینكه تب چیست ابتدا باید سراغ هیپوتالاموس كه غده‌ای در مغز است برویم. این غده كه در وسط پایه مغز واقع شده مثل یك ترموستات عمل می‌كند. این ارگان با درك صحیح میزان دمای مناسب برای بدن پیامی را به سیستم‌های عصبی ارسال و آنها را برای رسیدن به دمای مطلوب آماده می‌كند. دمای طبیعی بدن 37درجه سانتی‌گراد است البته در برخی افراد اندكی درجه حرارت بدن بالاتر یا پایین‌تر است. همچنین دمای بدن در طول شبانه‌روز متغیر است؛ در صبح اندكی پایین‌تر و در عصر اندكی بالاتر می‌رود. وقتی ویروسی وارد بدن و خون كودك شود موجب تغییراتی در خون و گلبول‌های سفید و درجه حرارت بالا برای دفاع می‌شود. هیپوتالاموس با درك این موضوع به سیستم عصبی دستور می‌دهد درجه حرارت بدن بالا برود و دمای بدن ممکن است از 38 تا 40 درجه برسد.

از كجا بفهمیم كودكمان تب دارد؟
یك راه سریع این است كه پیشانی كودك را ببوسیم یا لمس كنیم. اگر احساس می كنید كه پیشانی كودك داغ است احتمالاً تب دارد. مطالعات نشان داده اند كه این روش ساده در خیلی از موارد دقیق است.

 استفاده از درجه های اندازه گیری تب وسیله مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن است. برای بچه ها به هیچ وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید، یعنی اگر درجه تب کودک شما را 38 نشان داده، در حقیقت او 39 درجه تب دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
شاید این سوال بسیاری از پدر و مادرها باشد، این‌که چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود و چه هنگام می‌توانند منتظر بمانند تا وضعیت کودک بهبود یابد؟

زمان مراجعه به پزشک به سن بیمار، درجه حرارت بدن و علائم همراه بستگی دارد.

 هنگامی که کودک کمتر از سه ماه سن دارد و درجه حرارت مقعدی او 38 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر است، یا زمانی که سنش بیشتر از سه ماه و درجه حرارت مقعدی‌اش 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
 
همچنین در صورتی که سن کودک بیش از سه ماه و درجه حرارت مقعدی کمتر از 39 درجه سانتیگراد باشد، ولی تب با علائمی مانند امتناع از خوردن غذا، استفراغ یا اسهال مکرر، ظهور علائم کم‌آبی مثل کاهش میزان ادرار یا عدم وجود اشک هنگام گریه همراه باشد، نیز باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

 وجود علائمی مانند گلودرد یا درد گوش، تب‌های تکرارشونده، حتی به مدت چند ساعت در هر مرتبه تب، همراهی تب با بیماری زمینه‌ای مزمن، همراهی با ضایعات پوستی یا علائم ادراری نیز از دیگر شرایطی است که مراجعه فوری به پزشک را ضروری می‌سازد.

 در صورتی که تب پس از 24 ساعت در کودکان زیر دو سال یا 72 ساعت برای کودکان بالای دو سال ادامه پیدا کند، حتی اگر هیچ علامت خطر دیگری وجود نداشته باشد، حتما باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

همچنین بی‌قراری یا گریه شدید و غیرقابل کنترل، کاهش سطح هوشیاری یا خواب‌آلودگی، بروز هرگونه ضایعه پوستی جدید بخصوص دانه‌های بنفش‌رنگ که مثل کبودی به نظر می‌رسد، کبودی لب‌ها و زبان یا ناخن، سردرد شدید، تنفس سخت، تشنج، دل‌درد و آبریزش از دهان به دلیل عدم توانایی در بلع بزاق از موارد حادی هستند که باید فوری به نزد پزشک رفت.

استراحت و خواب کافی سبب کاهش تب کودک می شود

 
راهکارهایی برای پایین اوردن تب کودک
اگر دماسنج، درجه بالایی از تب کودک را نشان داد، فورا او را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید. اما اگر تب او کمی بالاتر از دمای طبیعی بدن (37 درجه سانتیگراد) بود، می توانید با راهکارهای زیر تب کودک را پایین بیاورید:
 
1- دمای اتاق کودک خود را خنک نگه دارید. اگر هوا گرم است، لباس های نخی نازک به تن کودک کنید و هر گونه لباس اضافی را از تن او خارج کنید.

2- تب باعث از دست رفتن آب بدن از طریق پوست می شود، بنابراین مایعات و آب کافی به کودک بدهید تا از کم آبی بدن او جلوگیری کنید. سعی کنید از نوشیدنی هایی مانند آب میوه تازه و غذاهای سبکی مانند انواع سوپ های ساده استفاده کنید.

 
3- شرایطی را فراهم کنید تا کودک بیشتر استراحت کند. استراحت و خواب کافی سبب کاهش تب می شود، زیرا به بدن فرصت مبارزه با عفونت و ترمیم بافت های آسیب دیده را می دهد.

 

 4- اگر هوای گرم است، از وسیله خنک کننده مثل کولر، برای اتاق کودک استفاده کنید، اما مواظب باشید کودک در مسیر جریان مستقیم هوای خنک قرار نگیرد.

 

5- کودک خود را مرتبا با آب ولرم پاشویه کنید. دقت کنید که از آب سرد برای این منظور استفاده نکنید، زیرا باعث لرز کودک، علاوه بر تب او می شود. دمای آب باید نزدیک به دمای بدن کودک باشد.  

با وجود علائمی مانند گلودرد،گوش درد و تب‌های تکرارشونده کودک را نزد پزشک ببرید

 

 6- دست های کودک را مرتبا با آب و صابون بشویید، مخصوصا وقتی که می خواهید به او غذا بدهید.
 
7- یک پارچه تمیز و مرطوب را بر روی پیشانی کودک قرار دهید و هر 30 ثانیه یک بار آن را عوض کنید. این کار سبب پایین آمدن تب کودک می شود. نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که دستمال باید مرتبا عوض شود و دمای آب باید ولرم باشد.
 
8- هنگام استراحت کودک، یک ملحفه نازک روی او بیندازید تا به دلیل لرزی که همراه با تب ایجاد می شود، نلرزد.
 
9- هنگام حمام کردن کودک، از یک لیف نرم برای شستن پوست او استفاده کنید.

 

10- در صورت مشاهده تب بالا در کودک و طولانی شدن مدت زمان تب، فورا به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید.

 11- هرگز از الکل برای پایین آوردن تب کودک استفاده نکنید. الکل حاوی گازهای سمی است. همچنین از طریق پوست جذب می شود و خیلی سریع تب کودک را پایین می آورد که این خطرناک است.
 
12- توصیه های غیر علمی دیگران را در مورد کودک خود به کار نگیرید و حتما با پزشک متخصص اطفال در این باره مشورت کنید.
 

گردآوری:بخش کودکان صبح بخیر

 

منابع:
تبیان
 جام جم آنلاین
مجله سیب سبز

ویدیو مرتبط :
چگونه تب کودکان را پایین بیاوریم ؟

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

چطور تب کودکان را پایین بیاوریم؟

 تب و تشنج برای بسیاری از مادرها کابوس به حساب می‌آید. به محض آن‌که فرزندشان یک درجه تب می‌کند، شب تا صبح را بالای سر او می‌نشینند و مرتب تبش را اندازه می‌گیرند تا دچار تشنج نشود. نمی‌توان به آن‌ها خرده گرفت چرا که میزان شایع بودن تشنج در سال‌های اول زندگی و آسیب‌های مغزی جبران‌ناپذیر آن، چنین مراقبت‌هایی را نیاز دارد. با این همه و برخلاف تصوری که بسیاری از خانواده‌ها دارند، تب تنها عامل زمینه‌ساز تشنج نیست. دکتر اكبر كوشانفر، متخصص اطفال و استاد دانشگاه علوم‌ پزشكی دانشگاه شهید بهشتی ضمن بررسی دلایل انواع تشنج در مطلبی که پیش روی شماست، راهکارهایی را برای مراقبت بهتر پیشنهاد کرده است.  

 کمبود کلسیم یا کمبود اکسیژن؟
تشنج از آن دسته بیماری‌هایی است که بنا به دلایل مختلف، در سنین کودکی شایع است و همین امر باعث نگرانی خانواده‌ها و والدین می‌شود. بین 10 تا 20 درصد کودکان معمولا در سنین زیر 5 سال دچار تشنج می‌شوند؛ البته بنا به سن، دلایل مختلفی می‌تواند عامل این اتفاق باشد. در دوران نوزادی، کمبود کلسیم و قند خون از جمله عواملی است که ممکن است باعث بروز تشنج در نوزاد شود. تنها راه بررسی و جلوگیری از وقوع آن، انجام آزمایش خون و بررسی دقیق توسط پزشک متخصص است. درمان‌های ساده‌ای مانند تجویز کلسیم می‌تواند از بروز این حالت در نوزاد جلوگیری کند.

دلیل دیگر بروز تشنج، کمبود اکسیژن در زمان زایمان است. این موضوع صدمات جبران‌ناپذیری بر مغز نوزاد به جا می‌گذارد که می‌تواند باعث بروز تشنج شود. این حالت در خصوص نوزادان نارس بیشتر دیده می‌شود و چنانچه تشنج‌ها مکرر باشد، باید با آزمایش خون و در صورت نیاز انجام MRI بررسی‌های کاملی انجام داد.

تب و تشنج
بیشتر خانواده‌ها تشنج را با تب می‌شناسند و از شکل‌های دیگر آن اطلاعی ندارند. هرچند که باز هم عوامل متعددی در بالا رفتن تب وجود دارد. تب بالا برای سنین پایین و زیر 5-4 سال، یک یا دو درجه بیش از حد نرمال است یعنی اگر کودک شما 38 یا 39 درجه تب دارد باید به سرعت تب او را پایین بیاورید.

زمینه‌های ارثی و سابقه‌های فامیلی در بروز چنین تشنج‌هایی موثر است. ضمن این‌که سرماخوردگی‌های فصلی، آنفلوآنزا و بیماری‌های عفونی هم می‌تواند از عوامل بالا رفتن تب کودک باشد. تزریق واکسن سه‌گانه هم همواره با تب بالایی همراه است تا جایی‌که برخی مواقع واکسن سیاه سرفه را تنها در نوبت اول می‌زنند و در دفعات بعدی، واکسن دیگری جایگزین می‌شود. از آنجا که اولین نوبت سه‌گانه در 2 ماهگی زده می‌شود، والدین باید توجه ویژه‌ای به کودک داشته باشند و دمای بدن او را در فاصله‌های زمانی کم اندازه بگیرند.

استفاده از درجه‌های اندازه‌گیری تب وسیله مناسبی برای اندازه‌گیری دمای بدن است. برای بچه‌ها به هیچ‌وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید. یعنی اگر درجه تب کودک شما 38 درجه نشان داده می‌شود، در حقیقت او 39 درجه تب دارد.      

چطور تب را پایین بیاوریم؟
پاشویه یکی از روش‌های سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانواده‌ها توصیه می‌شود. والدین می‌توانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند. حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب نیست چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.

با تجویز پزشک متخصص برای زیر 2 سال، قطره استامینوفن و برای بالای 2 سال شربت استامینوفن در کاهش تب تاثیر زیادی دارد. شربت ایپوبروفن هم در کاهش دمای بدن موثر است اما باید توسط پزشک تجویز شود. اگر تب کودک با این روش‌ها پایین نیامد، باز هم ضمن مشورت با پزشک، می‌توان از شیاف‌های استامینوفن استفاده کرد که به سرعت جذب بدن می‌شود و تاثیر سریع‌تری هم دارد.

اگر با وجود همه این کارها باز هم تشنج به بچه دست داد، ضمن حفظ خونسردی، او را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کنید. در بیمارستان‌ها دستورالعمل‌های خاصی برای این حالت وجود دارد و اگر به سرعت بچه را به بیمارستان منتقل کنید هم درمان او راحت‌تر است و هم آسیب‌های کمتری می‌بیند. هنگامی که به بیمارستان مراجعه کردید، خیلی سریع و شفاف وضعیت فرزندتان را برای دکتر شرح دهید تا او دلیل اصلی تشنج را متوجه شود. این‌که واکسن زده یا اسهال است یا تب دارد.

معمولا نیمی از بچه‌ها تنها یک بار تشنج می‌کنند و دیگر این اتفاق تا 5 سالگی برای آنها نمی‌افتد اما اگر این حالات در سنین بالای 10 سال اتفاق بیفتد دیگر اسم آن را تشنج نمی‌گذاریم. باید این کودک برای معاینه‌های دقیق به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند. 

منبع:shahrzadpress.com