واکسن پنتاوالان و شایعاتی در شبکه های اجتماعی

هفته نامه سلامت - سمیه مقصودعلی: درباره واکسن پنتاوالان و عوارضی که می تواند داشته باشد، مدتی است در رسانه ها و شبکه های اجتماعی حرف و حدیث هایی می شنویم. حتی برخی از مقالات نیز منتشر شده که از مرگ عده انگشت شماری از نوزادان بعد از تزریق این واکسن خبر می دهد.

گرچه هنوز درباره این اخبار جسته و گریخته هیچ سند و مدرک علمی وجود ندارد، بد ندیدم که با اطلاع رسانی درست در این باره، والدین عزیز را از نگرانی درآوریم. به همین دلیل در گفتگویی با دکتر معصومه همت یار، متخصص اطفال و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، از نحوه تزریق این واکسن و عوارض احتمالی اش پرسیده ایم.


واقعا چه نیازی هست که در یک نوبت چندین نوع واکسن به کودک تزریق شود؟

- با این کار در یک جلسه هر چه سریع تر بدن کودک در برابر بیماری ها ایمن می شود. از سوی دیگر با این کار، تنها یک بار مراجعه لازم است و مسائلی از قبیل فراموشی زمان واکسیناسیون توسط والدین پیش نمی آید.

تزریق چند واکسن در یک زمان عارضه دار نیست؟ به هر حال، در واکسنی مانند پنتاوالان، 5 نوع ویروس ضعیف شده به طور همزمان وارد بدن نوزاد می شود.

- نه! هیچ عارضه ای به دنبال نخواهد داشت. در پنتاوالان واکسن جدیدی که به گروه واکسن های سه گانه اضافه شده و به نوزادان تزریق می شود واکسن هموفیلوس آنفلوانزاست. این ویروس در کودکان زیر 5 سال عامل عفونت ریه است و با تزریق واکسن پنتاوالان این احتمال کاهش می یابد.

آیا تاکنون مواردی گزارش شده که حاکی از عوارض ناخوشایند ناشی از تزریق واکسن چندگانه باشد؟

- نه! من در زایشگاه کار می کنم و به تمامی نوزادان این واکسن تزریق شده اما تاکنون عارضه ای گزارش نشده است. البته بروز عارضه به نحوه تزریق دارو هم بستگی دارد. این واکسن باید عمیق و عضلانی تزریق شود تا عوارض کمتری ایجاد کند. این واکسن نیز مانند سایر واکسن ها با عوارض موقتی مثل درد و سوزش و التهاب ناحیه تزریق که گاه تا 48 ساعت دوام دارد، همراه است. در صورتی که شیرخواری هنگام تزریق به طور خاص، معمولا واکنش شدیدی نشان می دهد یا مبتلا به اختلال های خونی است، باید پزشک را از این موضوع مطلع کنند. بعد از تزریق نیز اگر کودک دچار تب شدید، اسهال و آلرژی شد باید فورا به متخصص مراجعه کرد.

آیا قبل از تز ریق لازم است کودک از نظر بیماری های عفونی یا نارسایی قلبی یا کبدی و کلیوی بررسی شود؟

- بله، در کشور ما به طور کل تمامی نوزادان در بیمارستان، قبل از تزریق اولین واکسن بررسی می شوند. در مواردی که شیرخوار مبتلا به بیماری حاد پیش رونده یا بیماری مزمن باشد، لازم است با پزشک مشورت شود تا در صورت صلاحدید انجام واکسیناسیون به زمان دیگری موکول شود.

آیا منع مصرفی هم برای واکسن های چندگانه داریم؟

- موارد منع تزریق واکسن سه گانه و پنتالان یکسان است. در کودکی که با تزریق واکسن دچار تب بالای 39 درجه، بی قراری بیش از 3 ساعت و تشنج و آنسفالوپاتی می شوند، تزریق ممنوع است و کودکان باید واکسن دوگانه بزند.

در صورتی که شیرخواری تاکنون واکسن سه گانه دریافت کرده، آیا در مراجعه جدید می تواند واکسن پنتاوالان دریافت کند؟

- نه! واکسن پنتاوالان حتما باید 3 بار در 2 ماهگی و 4 ماهگی و 6 ماهگی تزریق شود تا موثر باشد. برای افرادی که سه گانه دریافت کرده اند همچنان سه گانه تزریق می شود.

دو کلمه درباره واکسن پنجگانه

دکتر محبوب حضرتی - مسئول واکسیناسیون انستیتو پاستور: واکشن پنتاوالان یا پنجگانه شامل همان واکسن سه گانه است که علاوه بر واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه به آن واکسن هپاتیت و هموفیلوس آنفلوانزا هم افزوده شده است.

تزریق این واکسن به نوزادان در 2 ماهگی، 4 ماهگی و 6 ماهگی از 27 آبان 93 آغاز شده است. تعداد تزریق ها به واسه این واکسن جدید کم شده و این هم به نفع اقتصاد کشور و هم سلامت کودکان است.

البته تزریق این واکسن اجباری نیست و خانواده ها همچنان می توانند از واکسن سه گانه استفاده کنند. به تجربه ثابت شده است این واکسن هیچ نوع عارضه جانبی ندارد و برخلاف حرف و حدیث هایی که درباره عوارض این واکسن از جمله تب بسیار بالا می شنویم، باید گفت تب مربوط به واکسن سیاه سرفه است و خانواده ها اگر نگرانند، می توانند واکسن دوگانه استفاده کنند.

در حال حاضر اکثر کشورهای اروپایی از این واکسن بهره مند هستند و استفاده از آن در کشور ما نیز از افتخارات وزارت بهداشت است. کم کردن میزان واکسیناسیون و جمع کردن آن در یک وعده، از سیاست های بهداشت جهانی است که ایران هم با آن همقدم شده و این کار با مشاوره صدها پزشک اطفال و عفونی انجام شده است.