مهد کودک بی قشقرق

ماهنامه سپیده دانایی - فاطمه رضایی نسب*: آیا تا به حال مجبور شده اید به خاطر گریه و قشرق های بیش از حد کودکتان، مخفیانه مهدکودک را ترک کنید؟ یا با کلی ترفند و وعده و وعید کودکتان را وادار کنید تا راجع به مهدکودک حرف نزند و گریه نکند؟ رفته به مهدکودک برای بعضی از کودکان به خصوص کودکان کم سن و سال تر ناراحت کننده و تلخ است.

آن ها مجبورند به دلیل شاغل بودن مادر مدت زمان زیادی را در محیطی خارج از محیط گرم و امن خانه بگذرانند و این موضوع خودش می تواند برای کودکان سخت باشد. گاهی راهکارهای والدین برای برخورد با این ترس ها، ناآرامی ها و قشقرق های کودک در ظاهر مسئله را حل می کند، اما درواقع این رفتارها می تواند منجر به آسیب های روانی زیادی در کودک شود.


ترس جداشدن کودکان از والدین معمولا در حدود 18 ماهگی شدت می گیرد. این ترس بیشتر وقت ها واکنشی طبیعی است. بچه ها در این سن میل به استقلال دارند، اما این روند گاهی چنان برایشان ترسناک به نظر می رسد که کودک به والدینش پناه می برد تا کمی از اضطرابش کم شود.

برخی از کودکان به دلیل عوامل ژنتیکی یا محیطی اضطراب بیشتری را در موقعیت های ناآشنا مثل مهدکودک تجربه می کنند و این اضطراب خود را با رفتارهایی مثل گریه، دل درد، پرخاشگری و چسبیدن به مادر موقع ورود به مهد کودک نشان می دهد. با این حال تغییر بعضی از رفتارها می تواند در کاهش این اضطراب بسیار کمک کننده باشد. در این جا به چند مورد اشاره می کنیم:

1- بیشتر در مورد مهدکودک با او صحبت کنید

بسیاری از کودکان امروزی قبلا تجربه های گروهی از جمله بازی با بچه ها در پارک، مهمانی و یا کوچه را داشته اند، ولی برای بچه ها مهد کودک محیط جدید است، چون در آن جا مادر حضور ندارد. بنابراین ممکن است کودک دچار اضطراب یا ترس شود. به عنوان والدین، بهتر است شروعی مثبت و بدون استرس برای او فراهم کنید. اگر سن کودکتان در حدی است که حرف های شما را متوجه شود، با نزدیک شدن روز اول مهد کودک بهتر است سعی کنید موضوع آن را در صحبت های روزانه خود با فرزندتان مطرح کنید. گفت و گوی کوتاهی با او داشته باشید و برایش بگویید که در مهد کودک چه قدر خوش می گذرد.

بعضی از فعالیت های مهد کودک که می تواند در آن ها شرکت کند را برایش توضیح دهید. در مورد مربی مهد با او حرف بزنید. این به کودک شما کمک می کند تا از لحاظ روانی آماده مهدکودک شود و منتظر شروع آن بماند.

2- دورماندن از همدیگر را تمرین کنید

اگر فرزندتان زمان زیادی از شما یا خانه تان دور نمانده است، قبل از آن که او را به مهدکودک بفرستید، سعی کنید مدتی از او دور بمانید. مثلا او را برای زمان کوتاهی نزدیکی از پدربزرگ و مادربزرگ ها یا اقوام دیگر بگذارید تا پس از چند بار تکرار این کار، او به ندیدن شما برای مدتی عادت کند.

3- احساسات فرزندتان به مهدکودک را بررسی کنید

از فرزندتان بپرسید که او فکر می کند مهد کودک چه شکلی است. مثلا ببینید که ایده ها و ترس ها و نگرانی های فرزند شما در مورد مهدکودک کداماند و در مورد جزئیات همه آن ها با او حرف بزنید و ببینید چه چیزهایی او را هیجان زده و خوشحال می کنند. همچنین می توانید خاطرات و تجربه های خودتان را هم برای او تعریف کنید. البته یادتان باشد بیشتر روی زمان ها و خاطرات بهتر و هیجان انگیزتر تمرکز کنید.


4- رفتار صحیح و مناسب را تمرین کنید

مطمئن شوید که فرزندتان می تواند رفتارهایی که در مهد کودک از او انتظار می رود را به درستی انجام دهد، برای مثال خودش بتواند غذا بخورد، کت یا کفشش را در بیاورد و بپوشد و وسایل را در جای خاصی بگذارد و در مواقع نیاز آن ها را بردارد. هرچه کارهایی که فرزندتان می تواند انجام دهد بیشتر باشد، خودش در محیط جدید مهد کودک احساس راحتی بیشتری می کند. همچنین می توانید به او یاد دهید که وقتی از او سوال می کنند، چه طور جواب دهد و حرف هایش را بزند و با دیگران ارتباط برقرار کند.

5- به او فرصت دهید

بهتر است در صورت امکان، روزهای اول در مهد حضور داشته باشید تا اعتماد کودک به مربی و سایر کودکان جلب شود. به این ترتیب، کودک می تواند در عین حال که از حمایت مادر اطمینان پیدا کند، روابط دل بستگی جدید با مربیان مهد و سایر کودکان برقرار کند و به تدریج برای روزهایی آماده شود که مادر در مهدکودک حضور ندارد.

6- فرار نکنید

وقتی مادر کودکش را بدون اینکه متوجه شود، نزد مربی می گذارد و از ترس چسبیدنش به خود فرار می کند، کودک را نسبت به خودش بی اعتماد می کند. او نمی داند که آیا مادر بر می گردد یا نه؟ او می تواند تمام زمان بودنش در مهدکودک را با این اضطراب سپری کند که نکند مادر به دنبالش نیاید؟ پس بهتر است قبل از شروع گریه کودک به او بگویید که او را در مهدکودک می گذارید اما در زمان مشخصی بر می گردید. زمان بازگشت را طوری مشخص کنید که کودک متوجه شود. چرا که کودکان درک درستی از زمان ندارند. برای مثال بهتر است بگویید بعد از خوردن ناهار، یا تمام شدن کارتون بر می گردید.


7- روی حرفتان بایستید

حتما در زمان تعیین شده برای برگرداندن کودک خود به مهدکودک بروید و اجازه ندهید که کودک شما بیش از اندازه در انتظار شما بماند.

8- دلسوزی نکنید

برخی از والدین زمانی که گریه و التماس کودک خود را می بینند و یا زمانی که با حالات ناخوشایند او مواجه می شوند، از روی محبت و دلسوزی کودک را به منزل باز می گردانند، در حالی که این رفتار نه تنها به بهتر شدن شرایط کودک کمک نخواهدرکد، بلکه کودک را وابسته تر می کند. این تفکر را که مهدکودک جنبه رسمی ندارد و هروقت بخواهیم می توانیم به کودک تعطیلی بدهیم و یا با کوچک ترین ناراحتی می توانیم به نرفتن او به مهد رضایت بدهیم را از خود دور کنید.

9- احساسات خودتان را هم مدیریت کنید

احساسات خود را بشناسید و اگر به هر دلیلی نگرانی هایی دارید، سعی کنید این نگرانی ها به کودکتان انتقال نیابد. اضطراب جدایی کودک می تواند اضطراب خود مادر باشد. مادری که خودش مضطرب است و حمایت و مراقبت افراطی نسبت به کودک دارد، خودش احساس امنیت کودک را کم می کند.

10- خداحافظی را طولانی نکنید

طولانی کردن فرآیند خداحافظی می تواند به کودکتان این موضوع را انتقال دهد که قرار است زمان خیلی طولانی را در مهد بماند و یا این که قرار نیست به این زودی ها همدیگر را ببینید. بهتر است با روی خوش و لبخند یک خداحافظی کوتاه داشته باشید.


11- برایش هدیه بخرید

گاهی هدیه ای برای کودکتان درنظر بگیرید و به او یادآوری کنید وقتی که قرار است او را به منزل ببرید، هدیه را به او خواهید داد. به این ترتیب، کودک مطمئن می شود که شما بازخواهید گشت. این هدیه می تواند یک بستنی، کتاب، کارتون و یا حتی رفتن به پارک باشد.

12- سوالات تکراری نپرسید

وقتی کودک را از مهدکودک به خانه می برید، بیش از حد در مورد آنچه در مهد گذشته است، سوال نپرسید. پرسیدن سوالات تکراری در مورد مهدکودک نشان دهنده نگرانی شما از آن چه در مهدکودک می گذرد است. کودک این نگرانی را از شما دریافت می کند و احساس می کند باید نگران باشد؛ چون مادرش نگران است.

13- به روان شناس مراجعه کنید

اگر با استفاده از راهکارهای ارائه شده نتوانستید اضطراب کودکتان را کم کنید، حتما به یک روان شناس متخصص مراجعه کنید تا کودک شما آسیب کمتری را از بودنش در مهدکودک ببیند.

*کارشناس ارشد روان شناسی

طبق تحقیقات انجام گرفته مشخص شدها وظیفه یک مهدکودک خوب فقط این نیست که کودکان را در غیاب والدینشان ایمن نگه درد و آنها را خوب تغذیه کند بلکه مهدکودک باید مانند یک کودکستان کارآمد، تجربیات آموزش با کیفیت عالی را برای کودکان فراهم کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل مهمی که در تعیین کیفیت یک مهد کودک موثر است به جنبه‌های مختلف آن باز می‌گردد. در این بررسی‌ها مشخص شده کمیت گروه (تعداد کودک در یک مکان واحد)، نسبت مراقب به کودک، آمادگی تحصیلی مراقب، تعهد شخصی مراقب به یادگیری و مراقبت کردن از کودکان جزو ویژگی‌های یک مهدکودک خوب و مناسب محسوب می‌شود.

 

در صورتی که در مهد کودک این ویژگی‌ها مطلوب باشند، کودکان در ارزیابی‌های هوش، زبان و رشد اجتماعی بهتر عمل می‌کنند. البته تحقیقات نشان داده که محیط‌های وسیع و مجهز و اقداماتی که نیازها و تمایلات کودکان پیش‌دبستانی را برآورده می‌سازد نیز به پیامدهای مثبت حضور کودک در مهد‌ها کمک می‌کند .برای بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی مهدهای کودک هفته نامه سلامت گفتگویی را با جوادی ، مدیر کل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی انجام داده است تا بررسی شود که این سازمان برای نظارت و کاهش ضریب خطر در مهدهای کودک چه اقداماتی دارد.

 

وی یادآور می‌شود: «ما باید تلاش کنیم در مرحله اول با استفاده از وسایل ایمنی مانند کپسول آتش نشانی، وسایل بازی استاندارد و ایمن، فضاهای فعالیت مناسب برای کودکان و آموزش فرهنگ ترافیک، مهدها را ایمن کنیم و در کنار این مسایل به مربیان نحوه درست برخورد و تربیت کودک را آموزش دهیم.» مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی می‌گوید: تمام مربیان آموزش‌های لازم در زمینه تربیت کودک و نحوه برخورد با این قشر را دریافت کرده‌اند اما به خانواده‌ها توصیه می‌کنم تنها به ظاهر زیبا و رنگارنگ مهدها توجه نکنند بلکه در ابتدای ورود از میزان آگاهی و تبحر مربی و مسوولان مهد آگاه شوند.»

وی در پایان یادآور می‌شود: «با توجه به اینکه تعداد بالایی از مرگ و میر کودکان در دنیا بر اثر تصادفات رانندگی رخ می‌دهد با پلیس راهور تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌ایم تا آموزش فرهنگ ترافیک در مهدها نهادینه شود . جوادی خاطرنشان می‌کند: «برنامه بعدی ما برای ایمن ساختن مهدها این است که با یکی از شرکت‌های بیمه مذاکراتی داشته و به تفاهم رسیدیم که تمام مهدهای کودک تحت پوشش بیمه حوادث و مسوولیت قرار گیرند.»

بنابراین پدر و مادر های عزیز! لازم است تا در هنگام انتخاب محیط آموزشی برای کودکان حتی در حد نگهداری آنها دقت کافی را داشته باشید چرا که محیط همسالان فضایی جذاب و با نفوذ برای آموزش غیر مستقیم مفاهیم به کودکان و رشد اجتماعی آنهاست و عدم مناسب بودن این محیط ها به دلائلی مثل عدم صلاحیت اخلاقی و علمی مربی، عدم شاد بودن محیط ، و... می تواند تاثیراتی عمیق را در کودکان داشته باشد.