دلایل افت تحصیلی دانش آموزان

افسردگی یکی از دلایل افت تحصیلی در دانش اموزان است

 

 در سال های اخیر شاهد رکود تحصیلی بین دانش آموزان نوجوان به دلایل مختلف هستیم. برخی از دانش آموزان، به خصوص پسرها دوست دارند هر چه زودتر وارد بازار کار شوند و به همین دلیل تحصیل را کنار می گذارند.

در این گفتگو دکتر امیری، روان پزشک کودک و نوجوان، درباره علل این موضوع، نکته هایی را بیان کرده و پیشنهادهایی نیز به والدین ارائه داده است تا بتوانند برای این مشکل فرزندشان چاره ای بیندیشند.

آیا افسردگی می تواند دلیل مهمی برای ترک تحصیل در نوجوانان باشد؟
- بله، متاسفانه برخی نوجوانان در نیمه راه درس خواندن را رها می کنند و دیگر اشتیاقی برای ادامه این مسیر ندارند و یکی از مهمترین دلایل این موضوع افسردگی است چون آنها به دلیل ابتلا به افسردگی دیگر هدف مشخصی ندارند و میل خودشان را برای رسیدن به چیزهای خوبی که در گذشته می خواستند از دست می دهند و از این نظر آینده خود را به خطر می اندازند.

فکر می کنید علت این اتفاق چیست؟
- متاسفانه تکنولوژی و زندگی ماشینی امروز همه چیز را راحت کرده و به همین دلیل نسل امروز کمتر مثل گذشته دنبال زندگی و اهداف شان هستند. حتی می توان گفت به نوعی هدف خود را گم کرده اند و شیوه زندگی های امروزی و عوامل محیطی باعث ایجاد این مسئله شده است. اگر دقت کنید، متوجه می شوید نسل امروز کمتر از زندگی احساس رضایت دارد.

محیط های آموزشی و نحوه برخورد معلمان و مدیران مدارس تا چه حدی روی ترک تحصیل نوجوانان اثر دارد؟
- خیلی زیاد. بسیاری از مراکز آموزشی ما شاد نیستند و همه چیزشان تحمیلی است؛ از درس خواندن گرفته تا مسائل دیگر و آن ارتباط شایسته ای که باید بین معلمان و دانش آموزان وجود داشته باشد، نیست و برخی از اعضای کادر آموزشی ما فکر می کنند هر چقدر در کارشان جدی تر باشند، مدیریت شان هم بهتر است؛ در صورتی که انعطاف پذیر بودن و مهربانی کردن بیشتر جواب می دهد. به همین دلیل توصیه می کنم شادی را در مراکز آموزشی مان افزایش دهیم.

آیا افسردگی پدر و مادر هم روی فرزندشان اثر خواهد گذاشت؟
- بله خیلی زیاد، به همین دلیل ما معمولا توصیه می کنیم مادر در زمان بارداری اش از هرگونه غم و غصه دور بماند چون گریه کردن و ناراحتی اثر مستقیمی روی جنین می گذارد و بعدها روی کودک اثر خود را نشان می دهد.

آیا تغییر محیط و بردن دانش آموز به یک مدرسه دیگر می تواند به بازگشت او به تحصیل کمک کند؟
- گاهی بله و گاهی نه. ما باید سعی کنیم ابتدا افسردگی این گونه دانش آموزان را درمان کنیم تا با انرژی و لذت و انتخاب دوباره خودشان مسیرشان را پیدا کنند وگرنه دوباره بعد از مدتی بهانه می آورند و ترک تحصیل می کنند.

 

یکی از علت های افت تحصیلی دانش آموزان اختلاف های خانوادگی یا فقر فرهنگی است

 
پدر و مادر در این شرایط چطور می توانند به فرزند خود نزدیک شوند؟
- بهتر است با او صحبت کنند. البته نه صحبتی که حالت نصیحت گونه داشته باشد چون نوجوان در این شرایط از نصیحت کردن کاملا دوری می کند و اتفاقا بیشتر حس لجبازی در او تقویت می شود اما می توان با صحبت های دوستانه و گذاشتن برنامه های جنبی و خانوادگی او را حمایت کرد و حتی می توان با رفتن نزد مشاور از آنها برای حل این مشکل کمک گرفت.

آیا معرفی افرادی که ترک تحصیل کرده اند و ممکن است سال ها بعد احساس پشیمانی کنند، می تواند راه حل مناسبی تلقی شود؟
- بله، بسیارند افرادی که پشیمان می شوند و دوست دارند دوباره به محیط آ موزشی برگردند و اگر این اتفاق افتاد باید حتما آنها را حمایت کنیم چون در تاریخ هم می بینیم که افراد موفق زیادی بودند که حتی در دوره دبیرستان بارها مردود شده اند اما باز دنبال تحصیل رفته و توانسته اند برای خودشان کسی بشوند؛ مثل آلبرت انیشتین. اگر مصادیق اینچنینی را به فرزندان خود نشان بدهیم، می توانیم انگیزه آنها را برای بازگشت به درس و مدرسه افزایش دهیم.

ترک تحصیل نوجوانان یک مسئله چند عاملی است
دکتر  خدایی - روان پزشک: ترک تحصیل در نوجوانان مسئله ای است که تنها یک علت ندارد و مسائل زیادی باعث می شود یک نوجوان در زندگی اش چنین تصمیمی بگیرد. برای حل این موضوع هم باید ابتدا علت های بروز این مسئله را بشناسیم تا ره حل زودتر پیدا شود. بعضی از علت ها فردی است و به خود نوجوان برمی گردد چون دوران نوجوانی دوران گذر از بحران است و نوجوان دنبال فردیت و هویت خود می گردد.

او گاهی شتابزده عمل می کند و چنین تصمیماتی می گیرد در حالی که بعدها ممکن است از تصمیمی که گرفته سخت پشیمان شود چون انجام بعضی از کارها قابل جبران نیستند و حتی در این شرایط ممکن است نوجوان به دلیل سرخوردگی که احساس می کند، به سمت مسائلی مانند اعتیاد نیز برود. به همین دلیل باید در وهله اول به نوجوان مان کمک کنیم تا به خوبی بتواند از این بحران هویت عبور کند.

یکی از علت های دیگر این موضوع اختلاف های خانوادگی یا فقر فرهنگی یا مالی است که در این صورت با کمک گرفتن از اولیای مدرسه و مشاوران می توان این موضوع را حل- کرد. البته ناگفته نماند در بعضی از موارد وجود اختلال های روانی مانند اضطراب، افسردگی یا حتی اوتیسم می تواند مانع از ادامه تحصیل در نوجوانان شود.

به هر حال توصیه می کنم حتما والدین قبل از ورود نوجوان به این مرحله سعی کنند با او ارتباط نزدیکتری داشته باشند و او را حمایت کنند و اگر نوجوان شان مشکل داشت سعی کنند با رفتن نزد یک مشاور آن را برطرف کند. به هر حال نباید اجازه داد نوجوان بر اثر یک تصمیم آنی آینده اش را خراب کند. 

اختلال های یادگیری از  مشکلاتی است که درس خواندن را سخت می کند

 

رابطه سلامت روان و عملکرد تحصیلی
دکتر حکیم شوشتری - فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان: بیشتر ما وقتی کودک یا نوجوانی را می بینیم اولین سوالی که از او می پرسیم این است که کلاس چندم است و معدلش چند شده؟ در حقیقت، عملکرد تحصیلی یکی از مهم ترین شاخص هایی است که موفقیت بچه ها را نشان می دهد. وقتی عملکرد تحصیلی افت می کند بچه ها دچار مشکل هایی در برقراری روابط اجتماعی می شوند. بچه هایی که در تحصیل موفق نیستند، اغلب دچار گوشه گیری و انزوای اجتماعی می شوند.

این بچه ها تنش و پرخاشگری زیادی پیدا می کنند و در مدرسه با احتمال بیشتری درگیر پدیده قلدری می شوند، یعنی یا زور می گویند یا قربانی زورگویی بچه های دیگر می شوند. پس عملکرد تحصیلی پایین می تواند زمینه شکل گیری بدرفتاری و اعتماد به نفس پایین را فراهم کند.

از آنجایی که نظام آموزشی نمی تواند از مقایسه بچه ها با هم خودداری کند و هر فرد را در جایگاه خود بپذیرد و به همه توانایی های کودکان توجه و هر کودک را با خود مقایسه کند، بچه های با عملکرد پایین در مدارس آسیب می بینند. گاهی آسیب به حدی است که بچه ها از رفتن به مدرسه صرف نظر کرده و تمایل به ترک تحصیل پیدا می کنند.

پر واضح است هدف از حضور بچه ها در مدارس تنها آموختن محفوظات نیست، بلکه مدرسه جایی است که بچه ها مهارت های اجتماعی لازم را برای زندگی در آنجا کسب می کنند، بنابراین بچه ها با ترک محیط مدرسه وارد محیط کار می شوند که برای آنها تعریف نشده و آنها را در معرض انواع آسیب ها قرار می دهد. بنابراین والدین باید به عملکرد تحصیلی بچه ها توجه کنند و دنبال یافتن دلایل پایین بودن عملکرد تحصیلی یا افت آن، بی انگیزگی و نداشتن تمایل به مطالعه آنها باشند.

در این بین توجه به مشکل های روان پزشکی دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از دلایل شایع چنین مشکل هایی اختلال بیش فعالی - نقص توجه است.

کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند در انجام کارهایی که نیازمند کوشش ذهنی است دچار مشکل هستند که از مهمترین این کارها می توان به درس خواندن اشاره کرد. بچه ها بایدب رای درس خواندن مهارت های مختلفی داشته باشند مانند اولویت بندی، برنامه ریزی، استدلال و مدیریت زمان. اینگونه مهارت ها در کودکان مبتلا به این اختلال شکل نمی گیرد و همین موضوع درس خواندن را دشوار می کند.

اختلال های یادگیری از دیگر مشکل هایی هستند که درس خواندن را سخت می کند. در این گروه از اختلال ها بچه ها قادر به یادگیری خواندن، نوشتن یا ریاضی نیستند و چون این مهارت ها برای درس خواندن ضروری اند، این بچه ها به تدریج با مشکل در درس خواندن روبرو می شوند و شکست های مکرر آنها را از درس خواندن زده می کند.

والدین باید با شناخت و کشف به موقع علت افت تحصیلی یا کاهش تمایل به درس خواندن، کمک کنند قبل از اینکه بچه از مدرسه دلزده شود با گرفتن درمان به موقع، به روند عادی درس خواندن برگردد و هرگز به ترک تحصیل فکر نکند.

منبع:هفته نامه سلامت

 

ویدیو مرتبط :
اختلالات شنوایی عاملی برای افت درسی دانش آموزان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تاثیر شبکه های اجتماعی بر افت تحصیلی دانش آموزان

به گزارش مهر، بیش از یک میلیون و ۳۰۰ دانش آموز در امتحانات نهایی سال گذشته شرکت کردند که ۸۰ درصد این دانش آموزان با میانگین نمره ۱۲ قبول شدند برخی از کار شناسان آموزشی افت تحصیلی را پایین بودن کیفیت درآموزش و پرورش می دانند اما برخی دیگر جدا از  این مسئله ورود دانش آموزان به فضای مجازی و سرگرم شدن در شبکه های اجتماعی و بازی های اینترنتی را هم بی تاثیر بر افت تحصیلی نمی دانند.

طبق پژوهش بنیاد علوم رفتاری که از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال ۹۳ بین ۴ هزار و ۶۵۰ نوجوان ۸ تا ۱۴ ساله در تهران، اصفهان، ابهر، رودبار، رشت و کاشان انجام شده است ۳۰ درصد نوجوانان به بازی های رایانه ای اعتیاد دارند و وضعیت مالی خانوادگی با بازی های پیشرفته ارتباط مستقیم داشته و کودکان خانواده هایی که پدر و مادر هر دو شاغل هستند ۴ برابر بیشتر از کودکان دیگر برای بازی های یاد شده وقت مصرف می کنند.

جدیدا نیز شاهد نفوذ بازی اینترنتی «کلش آو کلنز» در میان جوانان و نوجوانان هستیم بطوریکه اکثر دانش آموزان با بازی اینترنتی  کلش آو کلنز آشنا هستند و در تبلت و گوشی های آنان نصب است اما هنوز آماری  از تعداد کاربران منتشر نشده است اما مشاهدات میدانی خبرنگارمهر و سخنان معلمان آنها حکایت از آن دارد که اکثر دانش آموزان وقت زیادی را صرف این بازی و شبکه های اجتماعی که در گوشی های تلفن همراه و تبلت نصب شده است، می کنند.

در این ارتباط یکی از مدیران با سابقه دبیرستان دخترانه به خبرنگار مهر، گفت: دلیل پایین بودن میانگین نمرات دانش آموزان را نمی توان صرفا بی کیفتی آموزش دانست. دانش آموزان خیلی درگیر فضای مجازی هستند کیفیت کتاب ها نسبت به گذشته افزایش یافته اما دانش آموزان درگیر مسایلی هستند که به کیفیت درس دادن معلم مربوط نمی شود.

وی افزود: انگیزه اجتماعی و امید به آینده هم اهمیت زیادی دارد، زمانی بود که دانش آموزان صرفا پیشرفت در آینده را علم آموزی می دانستند و تمام هدفشان درس خواندن بود اما اکنون این نگرش تغییر کرده و دانش آموزان درگیر مسایل جانبی هستند.آنها خیلی وقت صرف شبکه های مجازی می کنند و خانواده ها به دلیل مشغله زیاد از فرزندان خود غافل هستند و مسوولیت تربیت را بیشتر برعهده مدرسه و آموزش و پرورش می دانند . همه آگاهی ها را نمی توان در مدرسه یاد داد و نیاز به توجه خانواده ها هم وجود دارد.

این مدیر مدرسه تاکید دارد تا عنوان درسی جدیدی در زمینه استفاده درست از شبکه ها و بازی های اینترنتی تهیه شود و در روز  های پنجشنبه به عنوان فوق برنامه به دانش آموزان ارایه شود.

ناهید رضایی یکی از معلمان با سابقه مقطع ابتدایی به مهر گفت: استفاده بیش از حد از این بازی ها سبب برخوردهای فیزیکی و خشن و تیک های عصبی در دانش آموزان شده است. البته نمی توانیم جلوی پیشرفت تکنولوژی را بگیریم اما والدین باید اطلاعات جدید را بیاموزند و با مشاوره در خصوص تأثیرات نرم افزارهای ارتباطی و بازی های رایانه ای سطح آگاهی خود را بالا ببرند. باید والدین با آموزش های لازم، در مواجهه با اینترنت مراقب فرزندان خود باشند و جلوی انحرافات را بگیرند.

وی تاکید کرد: آشنا شدن با بازیها و نرم افزارهای جدید برای دانش آموزان مفید است، اما بیش از حد وابسته شدن آنها باعث می شود تا مطالعه آنان کم شود و این تأثیر زیادی بر درس خواندن دارد.

خطرناک تر از اعتیاد، استفاده دانش آموزان از فضای مجازی است و باید به داد مردم و دانش آموزان برسیم این بخشی از سخنان مدیرکل مشاوره و امور تربیتی آموزش و پرورش در جمع خبرنگاران است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره راهکارهای آموزش و پرورش برای مقابله با نفوذ بازی های اینترنتی بین دانش آموزان و اعتیاد آنها به این بازی ها، گفت: تکنیک و مهارت های پیشگیرانه و آموزشی برای انجمن اولیا مربیان و خانواده ها در نظر گرفته ایم و کارگاه هایی را در این ارتباط برگزار می کنیم. برای دانش آموزان نیز کلاس های مهارت آموزی پیشگیرانه برپا کرده ایم.

عیسی مراد تصریح کرد： تنها کاری که آموزش و پرورش برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی در میان دانش آموزان می تواند انجام دهد آموزش، مهارت آموزی و پیشگیری است. هرچه در توان آموزش و پرورش باشد در زمینه پیشگیری، آموزش و مهارت آموزی دانش آموزان تلاش می کند تا جلوی گسترش آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان گرفته شود.

مسئولان وزارت آموزش و پرورش با شبکه های اجتماعی موجود مخالف هستند و معتقدند باید شبکه اجتماعی بومی راه اندازی شود بنابراین حمیدرضا کفاش نیز از راه اندازی شبکه اجتماعی دانش آموزی(شاد) در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ خبر داده و گفته است که دانش آموزان موفق و ممتاز در رشته های مختلف فرهنگی، هنری، قرآنی و علمی با در اختیار گرفتن فضایی آثار خود را در زمینه های مختلف به نمایش می گذارند و با دانش آموزان دیگر ارتباط برقرار می کنند.

شبکه اجتماعی (شاد) کاربران خاص خود را خواهد داشت و اکنون مشخص نیست این طرح آموزش و پرورش در جذب دانش آموزان موفق خواهد بود یا خیر؟

  اخبار ا جتماعی  -  مهر