تاثیرات آلودگی هوا روی زنان باردار و كودكان

 نی نی سایت: زندگی در شهرهای بزرگ دنیا علاوه بر مزیتها، مشكلات و معایب بسیاری دارد. یكی از بزرگترین معایت آن این است كه ساكنان آن فرصت استنشاق هوای تازه را ندارند و اكسیژن كمتری دریافت می كنند و متاسفانه بدنشان دی اكسید كربن، سرب و گازهای سمی دیگر را جذب خواهد كرد.

بسیاری از شهرهای ایران همچون تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و برخی دیگر از شهرها متاسفانه كمتر هوای تازه و پاك دارند و ساكنان آن ها مجبور به تنفس هوای آلوده هستند. آلودگی هوا برای افراد مسن، نوزادان، كودكان و زنان باردار بیشتر از افراد دیگر مضر است به همین دلیل كارشناسان توصیه می كنند كه این افراد در روزهایی كه آلودگی هوا به مرز هشدار می رسد، از خانه خارج نشوند و فعالیت های بدنی خود را كاهش دهند تا دچار مسمومیت و مشكلات ناشی از كمبود اكسیژن و گازهای سمی نشوند.


آلودگی ها و ایجاد آسم در كودكان

قرار گرفتن كودكان در معرض آلودگی هوا بسیار خطرناك است و نگرانی های بسیاری را ایجاد می كند زیرا سیستم ایمنی، تنفسی و ریه آن ها هنوز به رشد نكرده و كامل نشده است. از این رو در معرض آلودگی قرار گرفتن كودكان بسیار خطرناك تر از افراد بالغ است.

تحقیقات انجام شده در مدرسه پزشكی هاروارد نشان می دهد كه ذرات معلق در هوا باعث ایجاد آلودگی می شوند و تنفس این هوای آلوده باعث ورود ذرات معلق به داخل بدن و ریه افراد می شود و همچنین تنفس هوای آلوده و ذرات معلق در كودكان باعث بروز بیماری برونشیت می شود.

این مطالعات با بررسی بیماری برونشیت در كودكان مناطق مختلف نشان داده كه كودكانی كه در مناطقی با آلودگی هوا زندگی می كنند بیشتر از كودكان دیگر مبتلا به این بیماری می شوند.

مطالعه دیگری كه در مركز سلامت كودكان اروپا انجام شده حاكی از آن است كه آلودگی هوا نقش موثری در میزان مرگ و میر كودكان دارد. براساس اطلاعات به دست آمده در این مطالعه میزان مرگ و میر كودكان در شهرهایی با آلودگی هوا به نسبت بیشتر از مناطق پاك و بدون آلودگی است و همچنین در این مناطق میزان مراجعه اورژانسی كودكان به بیمارستان نیز بیشتر دیده می شود.

پژوهشگران هشدار دادند از آنجا كه سیستم تنفسی كودكان ضعیف تر از افراد بالغ است، قرار گرفتن آن ها در آلودگی هوا باعث بروز بیماری آسم، ایجاد مشكلات تنفسی در كودكان می شود و همچنین تنفس هوای آلوده عملكرد ریه كودكان را نیز تا حدی مختل می كند.

آلودگی هوا كه ناشی از سوخت كربن و سوخت اتومبیل ها است و بیشتر در هوای آزاد وجود دارد بسیار مخرب تر از آلودگی هوا در فضاهای بسته است. البته باید گفت كه امروز آلودگی های فضاهای بسته بسیار كم شده و تا حدی می تونیم بگوییم كه آلودگی فضاهای بسته مانند منزل به نزدیك صفر رسیده است. اما آلودگی های فضاهای باز به دلیل وجود ذرات معلق در هوا به دلیل افزایش اتومبیل ها و كارخانه ها نسبت به گذشته بیشتر شده است .

هر میزان فعالیت بدنی در هوای آلوده بیشتر باشد، تنفس تند تر انجام می شود و در نتیجه میزان جذب ذرات معلق نیز بیشتر خواهد شد. از آنجا كه كودكان در بیرون از منزل و در هنگام راه رفتن تحرك بیشتری نسبت به افراد بالغ دارند، میزان جذب آلودگی هوا در آن ها به مراتب بیشتر از بزرگسالان است.

محققان دانشگاه ونكوور كانادا اعلام كردند كه بدون شك آلودگی هوا تاثیر زیادی در بروز بیماری آسم در كودكان دارد و آلودگی هوای ناشی از سوخت اتومبیل ها باعث افزایش میزان مرگ و میر در كودكان می شود.

آلودگی هوا و سقط جنین

گاز سمی مونواكسید كربن موجود در هوا در سه ماهه‌ی اول بارداری به راحتی از جفت عبور كرده و در صورت شدت زیاد مسمومیت به سقط جنین منجر می‌شود.آلوده‌كننده‌های هوا زیاد هستند، اما منواكسید كربن یكی از خطرناكترین و مهمترین این آلوده‌كننده‌ها به شمار می‌رود و این گاز در نتیجه‌ی سوخت ناقص مواد آلی ایجاد و مهمترین منابع تولیدكننده‌ی این گاز اگزوز اتومبیل‌ها، بخاری‌های گازی و نفتی است.

 قدرت تركیبی گاز مونواكسیدكربن با هموگلوبین خون 250 برابر بیشتر از اكسیژن بوده كه علت سمی بودن این گاز است، به طوری كه با وارد شدن این گاز به بدن قدرت حمل اكسیژن از هموگلوبین خون گرفته می‌شود و اكسیژن مورد نیاز بدن برای سوخت و ساز بسیار كم شده و در نتیجه به مسمومیت و ناراحتی افراد منجر می‌شود.

 گازهای دیگری نظیر گاز كربنیك و بخارات اسیدی در هوا موجود هستند كه با ایجاد اختلال در مجاری تنفسی موجب بروز سرفه و تنگی‌نفس در افراد می‌شوند اما گاز مونواكسیدكربن مهمتر و برای بیماران قلبی، سالمندان و زنان باردار عوارض خطرناكی را به دنبال دارد.

 خطر سقط جنین در زنان باردار بیشتر در سه ماهه اول بارداری است و این امر نیز به شدت مسمومیت به آلودگی هوا، شرایط سلامتی كبد، قلب و مقاومت بدنی مادر بستگی دارد. مادران باردار باید در 8 هفته اول حاملگی بسیار مراقب باشند و خود را در معرض هوای آلوده قرار ندهند. در هفته های اول حاملگی، مادران باردار باید در صورت امكان در هوای آلوده حضور پیدا نكنند و از منزل بیرون نیایند و در صورتی كه ناگزیر به بیرون آمدن هستند حتما از ماسك استفاده كنند.

در 8 هفته اول حاملگی با توجه به این كه در این مدت اندام های جنین شكل می گیرد، زنان باردار باید از مواجه شدن با مواد شیمیایی و قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا خودداری كنند.مواجه شدن با هوای آلوده به خصوص در 8 هفته اول حاملگی، احتمال بروز بیماری ها و نارسایی های قلبی و ایجاد یك مجموعه بیماری ها و ناهنجاری های اندامی را در جنین افزایش می دهد.

 با توجه به این كه در هفته های 8 تا 12 حاملگی، مغز جنین شروع به رشد و شكل گیری می كند و اختلال در رشد آن می تواند در ضریب هوشی و توانایی های مغزی جنین تاثیر بگذارد، به طور جدی به مادران باردار توصیه می شود در این مدت نیز خود را در معرض هوای آلوده قرار ندهند.

مسمومیت در افراد مختلف به شرایط جسمانی و سلامتی آنها و همچنین به ماده، غلظت و شدت ماده‌ی سمی بستگی دارد و ممكن است مسمومیت در افراد مختلف با توجه به این عوامل خفیف یا شدید باشد. مسمومیت خفیف در افراد به صورت سردرد، سرگیجه،‌ خواب آلودگی، خستگی و ضعف بروز می‌كند و در صورتی كه مسمومیت به حالت شدید رخ دهد بیمار دچار بی‌قراری، استفراغ و بیهوشی می‌شود و در شرایط حاد به صورت تشنج ظاهر می شود.

به طور كلی 12 هفته اول حاملگی دوران بسیار حساسی است و مادران باید بیشترین توجه را به سلامتی جنین نشان دهند، اما از هفته 16 به بعد میزان حساسیت نه این كه از بین می رود، بلكه كمتر می شود; چون تا این زمان اندام های جنین، قلب و مغز او شكل گرفته است.در عین حال از هفته 16 به بعد حاملگی در شرایط بحرانی آلودگی هوا، مادران باردار باید از منزل بیرون نیایند، خود را معرض آلودگی هوا قرار ندهند و در صورتی كه ناچار به بیرون آمدن هستند از وسایل محافظتی همچون ماسك ها استفاده كنند.

آلودگی هوا احتمال ناباروری را افزایش می دهد

همچنین احتمال ناباروری زنان را نیز افزایش می دهد، زنانی كه بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند نازایی در آنها بیشتر می شود و یا این كه بیشتر دچار سقط جنین، زایمان زودرس، پاره شدن كیسه آب جنین، عدم رشد جنین، تولد نوزادانی با وزن كم و حتی بروز لب شكری (شكاف لب) در نوزادانشان می شوند.

 رساندن هوای آزاد و پاك مهمترین اقدامی است كه افراد در مسمومیت خفیف باید انجام دهند، زیرا هوای پاك 21 درصد اكسیژن دارد و همچنین بیمار را باید از شرایط و محیط آلوده دور كرد و مسمومیت خفیف با استنشاق هوای پاك رفع می‌شود.

 در صورت بروز مسمومیت شدید، به طوری كه بیمار دچار تشنج و بی‌هوشی شود، باید وی را به بیمارستان انتقال داد تا با اقدامات اختصاصی و تجویز اكسیژن بهبود یابد.در منازل نیز اگر رنگ شعله‌ی بخاری‌های گازی زرد باشد امكان تولید گاز سمی وجود دارد و ممكن است با ایجاد خواب آلودگی افراد را مسموم كند و حتی در شرایط حاد به بیهوشی نیز منجر می‌شود.

عقب ماندگی رشد جنین بر اثر قرار گرفتن زن باردار در هوای آلوده

همانطور كه پیشتر گفته شد زنان باردار باید حتی المقدور از قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا جلوگیری كنند. عدم رشد فكری جنین به طور قطع، وضعیت غیر عادی رشد در داخل رحم است كه سقط شدن جنین را 10 برابر افزایش می دهد. گاز منوكسید كربن یكی از عواملی است كه خطر عقب ماندگی رشد جنین را افزایش می دهد. زمانی كه گاز منوكسید كربن وارد بدن می شود، داخل خون شده و همراه با گردش خون وارد تمام قسمتهای بدن می شود و مانع از رسیدن اكسیژن به بدن می شود. در زمان بارداری، گاز منوكسید كربن از جفت عبور كرده و مقدار اكسیژنی را كه به این قسمت داده می شود را كاهش می دهد و باعث می شود تا شرایط عقب ماندگی رشد جنین فراهم شود.

ارتباط آلودگی هوا با اوتیسم

اوتیسم  نوعی اختلال رشدی است كه با رفتارهای ارتباطی ، كلامی غیر طبیعی مشخص می شود . علائم این اختلال در سال های اول عمر بروز می كند و علت اصلی آن ناشناخته است. اما می توان یكی از فاكتورهای ابتلا جنین و نوزاد به اوتیسم را، آلودگی هوا دانست.

مطالعات نشان می دهد، آلودگی زیاد هوا در طول دوره بارداری، خطر اوتیسم را برای جنین به همراه خواهد داشت و حتی در نوزاد تازه متولد شده به ویژه نوزادانی كه زودتر از موعد به دنیا آمده اند، خطر ابتلا به اوتیسم را افزایش می دهد. بعضی از دانشمندان بر این باور هستند، جنین زنان بارداری كه در بزرگراه های شهرهای پرجمعیت زندگی می كنند بیشتر در معرض ابتلا به اوتیسم هستند. در اینجا لازم است كه یادآور شویم بسیاری از نوزادان سالم هستند كه در شهرهای آلوده و پردود و دم با سلامتی كامل زندگی می كنند اما برای احتیاط بیشتر به مادران بارداری كه در این مكانها زندگی می كنند توصیه می شود تا از حضور در اماكن پر تردد و آلوده خودداری كنند.


مصرف شیر به دفع آلودگی ها كمك می كند

مطالعات نشان داده كه مصرف شیر تاثیرات مضر آلودگی هوا بر بدن را كاهش می دهد، زیرا شیر به دلیل دارا بودن فسفر، منیزم و كلسیم، خنثی كننده سموم است. به همین دلیل توصیه می شود در شرایط آلودگی هوا برای كاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی، مصرف شیر و لبنیات را افزایش دهید.

در بدن انسان باكترهای مفیدی وجود دارند كه عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می كنند. هر وقت میزان باكتری های مفید بر اثر ورود سرب و مواد آلاینده به بدن كم شود، عمل دفع هم با مشكل مواجه می شود و این مواد در بدن باقی می مانند. شیر به دلیل دارا بودن ماده ای فعال به نام " پتوبیوتیك "، سطح این باكتری های مفید را در روده انسان تعادل می بخشد.

توصیه های جدی به زنان باردار

برای مراقبت و حفظ سلامتی جنین و نوزاد، به مادران عزیز و خانم های باردار توصیه هایی ارائه شده است كه رعایت آنها در طول این دوران الزامی است.

1) از ایمنی اجاق گاز آشپزخانه، شومینه، بخاری های گازی اطمینان حاصل كنید. تمام آنها می توانند یك نشتی كوچكی داشته باشند.

2) اگزوز خودرو خود را معاینه كنید. ماشین را در پاركینگ و گاراژ دربسته روشن نكنید.

3) زمانی كه در ترافیك گیر كرده اید، دستگاه تهویه خودرو را خاموش نگه دارید

4) از پیاده روی در خیابان های پر رفت و آمد جلوگیری كنید.

5) از ماندن در اتاقی كه پر از دود سیگار است خودداری كنید.

6) در روزهایی كه آلودگی هوا اعلام شده است از منزل خارج نشوید.

7) در منزل خود سیستم تشخیص نشت گاز و گاز منوكسید كربن وصل كنید.

هفته نامه تماشاگران امروز: آلودگی هوا خیلی ها را راهی بیمارستان کرده و بعضی ها که ناراحتی قلبی و ریوی داشته اند، در این وضعیت هوا دوام نیاوردند و جان شان را از دست دادند. گفته می شود بعضی از زنان باردار هم در این هوا دچار مشکل شده اند. یکی از زنانی که به تازگی سقط جنین کرده و بچه سه ماهه اش را از دست داده به «تماشاگران امروز» می گوید اتفاقی که برای او افتاد، به خاطر آلودگی هوا بوده است: «چند روز قبل از اینکه سقط کنم، پیش دکتر رفته بودم. همه چیز نرمال بود و دکتر نگفت مشکلی دارم. بعد از اینکه سقط کردم، دکتر گفت به خاطر آلودگی هوا این اتفاق افتاده است.»

به گفته این فرد غیر از او هم چند زنی که در ماه های اول بارداری شان بوده اند، با این مشکل روبرو شده بودند: «چند نفر هم غیر از من سقط کرده بودند. آنها هم می گفتند هیچ مشکلی نداشته اند و تنها دلیلی که باعث شده بچه شان را از دست بدهند، آلودگی هوا بوده.»

پزشکانی که تخصص شان زنان و زایمان است، خیلی تمایل ندارند در این باره صحبتی کنند. آنها می گویند آلودگی هوا می تواند مشکل ساز باشد ولی نمی تواند دلیل اصلی سقط جنین باشد. شیرین نیرومنش، یکی از متخصصان زنان و زایمان است. او ترجیح می دهد بر پایه تحقیقات علمی نظر بدهد: «قطعا آلودگی هوا می تواند با سقط جنین ارتباط داشته باشد. آلودگی هوا همه نوع عارضه ای دارد که سقط جنین هم می تواتند یک یاز این عوارض باشد ولی هیچ آمار و ارقام منطقی وجود ندارد تا ثابت کند این اتفاق افتاده است.»

با این حال نیرومنش به «تماشاگران امروز» می گوید که این آلودگی می تواند دلایل خیلی از بیماری ها باشد: «هیچ یک از بیماران من در این چند وقت که هوا آلوده است، به خاطر این مسئله سقطی نداشته اند. تعداد سقط جنین ها هم افزایشی نداشته است ولی این دلیل نمی شود که مردم مثل روزهای عادی به زندگی شان ادامه بدهند. هر کسی که از در می خواهد بیرون بیاید، باید به خودش بگوید، واقعا نیاز است که در این شرایط بیرون باشد یا نه.»

با اینکه از نظر بعضی از پزشکان باید تحقیقات تایید کند آلودگی باعث سقط جنین می شود یا نه اما وضعیت هوا، زنان باردار را بیش از پیش نگران کرده و استرس های قبل از زایمان آنها را بالا برده است؛ به خصوص زنان شاغلی که مجبورند هر روز در محل کارشان حاضر باشند.