اضطراب در کودکان

برای كودكی كه نمیتواند به آرامی بنشیند و توجه كند، بزای مدرسه آماده شود و در كلاس یا خانه تمركزش را حفظ كند مشكلات زیادی به وجود خواهد آمد. اما این علایم همیشه به اختلال بیش فعالی- نقص توجه ربط داده نمی­شوند، مشكل شاید اضطراب باشد!
 
اضطراب ممكن است حالتی ارثی باشد، و این حالت چندان غیر معمول نیست. در معیار تشخیصی DSM-IV-TR 4% كودكان از اضطراب جدایی رنج می­برند و 5 % از مردم از اضطراب عمومی در سراسر زندگی شان رنج می­برند.( و بسیاری از این افراد اضطرایشان را در سبكهای ارتباط نادرست با فرزندانشان، به آنها می­آموزند).
 
تشخیص و درمان اضطراب در كودكان بسیار اهمیت دارد. از آنجا كه كودك مبتلا به اضطراب اغلب علایم را به بزگسالی توسعه می­دهند ، مانند اضطراب عمومی بزرگسالان، اختلال هراس، فوبیا ها، و همینطور تعدادی از اختلالات جسمی سازی شده كه در آنها شكایات متعدد جسمانی بدون دلیل پزشكی وجود دارد(سردرد های متنوع، مشكلات گوارشی كه البته فرد به عمد علایمی را نمایش نمیدهد).
 
اضطراب در كودكان در دوره ­هایی در طی رشد قابل انتظار هستند و این حالتها طبیعی در نظر گرفته می­شوند. (برای مثال روز اول مدرسه) برخی كودكان ممكن است از كمرویی بیش از اندازه و یا دشواری در تطابق با موقعیت جدید در رنج باشند.
 
اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیت‌هایی که قبلاً استرس زا بوده‌اند یا طی آن‌ها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد می‌شود.
 
*از علایم اضطراب می‌توان موارد زیر را نام برد:
- احساس خستگی
- عصبی بودن و بی‌قراری
- ترس و نگرانی
- بی خوابی یا بدخوابی
-تپش قلب و تنفس نامنظم و سریع
- عرق کردن
- سردرد و سرگیجه
- مشکل در تمرکز و حافظه
- لرزش یا پرش عضلات
- تکرر ادرار
 
*پس برای اعتلا ی شخصیت فرزندانمان بكوشیم و به نكاتی قابل توجه، دقت نمائیم.

- علا ئم و نشانه های اضطراب در كودكان

- ظهور آشفتگی در چهره و عرق كردن

- اختلا ل در تنفس، دستگاه گوارش و معده و حالت تهوع و خستگی و بی اشتهایی

- وجود حالت خشم و دلهره و عدم احساس امنیت و اطمینان و عدم اعتماد

-بی قراری و بهانه جویی و وجود حالت یاس، بغض، كینه، خشم سریع، افسردگی و پریشانی

- ضعف در بدن و اختلا ل عصبی و حتی تیك و سرفه عصبی

- به وجود آمدن نوعی اجبار، واماندگی و بیم و هراس و احساس حسادت، گناه و دشمنی

- توقع بیجا، بی جراتی، بی تصمیمی و افكار آزاردهنده

- گاهی اوقات ضعف در حافظه و دقت، فرار از كار و عدم آسایش

- پریدن از خواب و پرسش های متعدد و پی درپی

- انجام كارها به صورت تكراری، اصرار، سماجت، دلیل تراشی و ایجاد رنج برای خود

 *عوامل پدید آورنده اضطراب

1) وجود اختلا ف و درگیری در زندگی خانوادگی
كودكی كه در محیط خانواده احساس امنیت و آرامش نداشته و فضای پرتنش و پردرگیری باعث عدم تعادل روحی و جسمی وی شده، به خاطر وحشت از دست دادن محبت پدر و مادر و احتمالا جدایی آنها دچار اضطراب می شود.

 2) انتقاد دائم، بازخواست و سرزنش كودك
كودك و دانش آموزی كه زیر ذره بین پدر و مادر و اطرافیان باشد و رفتار و نمراتش موردنظر بوده و مدام بازخواست می شود، در صورتی كه قصور و كوتاهی داشته باشد مورد سرزنش قرار می گیرد و ترس از عدم موفقیت سبب اضطراب می شود.

 3) مقررات دست و پاگیر در خانواده
چنانچه امر و نهی مكرر و عدم استقلا ل در انجام كارها و حتی انتخاب نوع لباس، در خانه وجود داشته باشد، كودك كم كم اعتماد به نفس لا زم را از دست می دهد و به مرور زمان مانند یك ماشین منتظر گرفتن برنامه می ماند. در انجام كارهایش دچار وسواس و دلشوره می شود و بدون كمك دیگران قادر به انجام كارهایش نخواهد بود و این امر سبب افسردگی و گوشه گیری و اضطراب وی می شود.

 4) داشتن ظاهری نامتعادل و غیرمعمول
كودكی كه چهره نامناسب یا اندامی نامتعادل دارد، از اینكه در جمع دیگران باشد احساس حقارت می كند. این كودك از تمسخر دیگران می گریزد و از چیز مبهمی رنج می برد و به دلیل عدم تعادل جسمی، فراری، گوشه گیر و مضطرب می شود.

 5) بیماری های پی درپی كودك
كودكی كه مرتبا بیمار است، ضعیف بوده و زود خسته می شود. نمی تواند فعالیت هایش را خوب انجام دهد و اعتماد به نفس ندارد و ترس از عقب ماندن از دیگران و عدم توجه سایرین به او سبب نگرانی و اضطرابش می گردد.

 * راهكارهای مناسب برای رفع اضطراب و تقویت اعتماد به نفس

1) كودك را از عوامل فشار روحی دور كرده و محیط را آرام و تفاهم میان كودك و دیگران ایجاد كنیم.

2) به گونه ای رفتار كنیم كه كودك بفهمد مورد پذیرش خانواده و دیگران است و دوستش دارند.

3) نیازهای مختلف كودك را حتی الا مكان مهیا كرده و زمینه های رشد كودك در فعالیت های مختلف را به وجود آوریم.

4) محیط خانه را گرم و صمیمی كنیم و از نظر عاطفی كودك را تامین نماییم.

5) به گونه ای رفتار كنیم كه مفهوم نظم را درك كند و الگوهای مناسب در اختیارش بگذاریم تا به هدفش برسد.

6) به شخصیت كودك احترام بگذاریم و به او استقلا ل دهیم تا كارهایش را خودش انجام دهد.

7) كودك را از محیط های حسادت، تمسخر، توهین و تنبیه دور كنیم. غرورش را نشكنیم و در مقابل محبت افراط نكنیم و همچنین به خواسته ها و تمایلا ت نابجای او پاسخ مثبت ندهیم.

8) توسط خود كودك محیطی ایجاد كنیم كه باعث آرامش روحی او شود و استراحت و تغذیه و تفریح كافی و مناسب داشته باشد.

9) در میان كودكان تبعیض قائل نشویم و اجازه دهیم حرف های خود را زده و عقده های درونی خویش را خالی كنند و سالم فكر كنند.

10) سخنان آرامش بخش و استفاده از ادبیات شادی بخش را در شیوه كاری خود بگنجانیم.

11) تلقین نكات مثبت به كودك و انجام كارهای شادی آور و قرار گرفتن در جمع و محیط های شاد و همسالا ن خوشرو و مهربان.

12) اعمال محبت كافی وترك عادت های ناروا و فراموشی و انكار غم ها و دور كردن كودك از نگرانی.

 لا زم به تذكر است باید محیطی ایجاد كنیم كه كودك اعتماد به نفس پیدا كند و در انجام كارها به خود متكی باشد و البته این عملكردها برای از بین بردن اضطراب به شرط همكاری خانواده و مدرسه در ایجاد محیط امن و آرامش بخش به موفقیت بیشتری دست پیدا می كند.

 منبع:jamnews.ir

ویدیو مرتبط :
کمک به اضطراب جدایی در کودکان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

عوامل زمینه‌ساز اضطراب کودکان

 

در دوران کودکی بزرگ‌ترین ترس کودک جدا شدن از مادر است که برای بقا به طور غریزی در او به وجود می‌آید؛ به‌گونه‌ای که در نوزاد هفت‌ماهه ترس از چهره ناشناس و غریبه پدید می‌آید و به دنبال آن در صورت شکل‌گیری دلبستگی ناایمن اضطراب جدایی به وجود خواهد آمد. ترس‌های دوران کودکی به نوعی واکنش به محیط اطراف و کمبود امنیت در آن است.

 

طی دوران رشد ما شاهد ترس‌های مختلفی از جمله ترس از صدای بلند و اشیای تیره در کودکان زیر یک سال و ترس از تاریکی، حیوانات، هیولا، ارواح و... در کودکان بزرگ‌تر خواهیم بود که قابل انتظار و اغماض خواهند بود زیرا گذرا هستند و برخورد صحیح با آن از بین رفتن آنها را امکان‌پذیر می‌کند. چنانچه ترس‌های طبیعی ادامه پیدا کرده و شدت یابد، با علایمی چون اختلال در خواب، پرخاشگری، ناخن جویدن، شب‌ادراری و لکنت زبان مواجه خواهیم شد که زندگی روزانه کودک را دچار اختلال می‌‌کند و در این زمان مراجعه به روانشناس کودک الزامی بوده و در صورت عدم رسیدگی به موقع به وخامت آن افزوده خواهد شد و عملکرد کودک را در بزرگسالی در حوزه‌های تحصیلی و شغلی و خانوادگی دچار خدشه می‌کند.

 

تقریبا پنج‌درصد از کودکان ملاک‌های تشخیصی یک اختلال اضطرابی را در طول دوران کودکی خود تجربه می‌کنند و از شایع‌ترین اضطراب‌ها در کودکان می‌توان به اضطراب جدایی اشاره کرد که در کودکان 8/2 درصد و در نوجوانان حدود هشت‌درصد است. اگر بخواهیم عوامل تاثیر‌گذار در به وجود آمدن اضطراب‌های کودکان را دسته‌بندی کنیم، می‌توانیم به عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی اشاره کنیم؛ از عوامل فردی سرشت ذاتی کودک و آنچه از والدین خود در ژن‌هایش ذخیره کرده است و بیماری صعب‌العلاج و مزمن که گاهی از آغاز تولد درگیرش ساخته است نقش بسیار پررنگی را به خود اختصاص می‌دهد.

 

خانواده اولین محیط اجتماعی است که کودک تجربه می‌کند و در ایجاد اضطراب‌های کودک سهم بسیار زیادی دارد؛ نزاع و کشمکش والدین، بیماری سخت و طولانی والدین، جدایی‌های موقت و طولانی‌مدت از والدین، جدایی و طلاق والدین، مرگ یکی از نزدیکان، سختگیری و تضاد‌های انضباطی والدین و تولد نوزاد جدید، اعمال فشار برای بهترین و کامل بودن در زمینه‌های مختلف و سبک تربیتی مستبدانه والدین که جایی برای اظهارنظر فرزندان باقی نمی‌گذارد، از عوامل مهم ایجاد استرس کودکان در خانواده است. زمانی که کودک رفتن به مهدکودک را آغاز می‌کند با اجتماع بزرگ‌تری از انسان‌ها وارد مناسبات اجتماعی می‌شود و محیط اجتماعی دیگری را تجربه می‌کند.

 

در این زمان تعدادی از کودکان که هنگام جدایی دچار اضطراب جدایی می‌شوند، در واقع نگران آسیب دیدن والدین یا خودش، از دست دادن والدین یا رخ دادن حادثه‌ای ناگوار و اتفاقی ناخواسته می‌شوند. چنین کودکی در مقابل هر واقعه‌ای مانند تنها خوابیدن، تنها ماندن در منزل و رفتن به مهدکودک که منجر به جدایی او از والدین می‌شود، مقاومت نشان می‌دهد. اضطراب جدایی در اولین روز مدرسه نیز ممکن است رخ دهد. در محیط اجتماعی مدرسه نیز معلم سختگیر و تنبیه‌گر، وجود فردی آزار‌دهنده در مدرسه، مشکلات دوست‌یابی، اختلالات یادگیری شناخته نشده و حتی تغییر مدرسه کودک ممکن است باعث شکل‌گیری اضطراب‌های جدیدی در وی شود.

 

مسایلی چون تغییر محل زندگی و جدا شدن از دوستان قدیمی نیز می‌تواند در به وجود آمدن و ماندگار شدن اضطراب در کودک نقش داشته باشند. از آنجا که اضطراب عامل بازدارنده‌ای است که سرزندگی و خلاقیت را از کودکان می‌گیرد؛ توجه والدین به عوامل زمینه‌ساز اضطراب در کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است. باز هم همراه ما شوید تا درباره علایم اضطراب در کودکان به دانش‌افزایی خود ادامه دهیم.

 منبع:سلامت نیوز